Het komt nogal eens voor, stelt vakbond FNV Bongenoten: werkgevers die een werknemer niet beter melden, maar voor 1 procent ziek houden. Dan telt de meter door en daalt hun salaris na 1 jaar en volgt ontslag na twee jaar. Gebeurt dat echt en mag dat dan zomaar?

In het HR-vak maak je soms nare dingen mee, bijvoorbeeld als een werknemer ernstig ziek wordt. Of wanneer werknemers uitvallen, hun gewone werk niet meer kunnen doen en beter in een andere functie verder kunnen. Dat kunnen emotioneel belastende situaties zijn, die je toch professioneel moet zien af te handelen.

 

Maar iedere HR-adviseur kent ook de andere kant. Werknemers waarmee het maar niet wil vlotten, die niet goed functioneren, zich steeds ziek melden en dan precies op tijd weer beter zijn. Wat je ook doet, niets lijkt te helpen. Om moedeloos van te worden. De werkgever wil graag een oplossing, maar soms sta je dan als HR-professional met lege handen.

En dan heb je nog de categorie niet zo goedwillende werkgevers, die de grenzen van de wet opzoeken, of weinig moeite hebben om daar overheen te gaan. Die zieke werknemers het liefst zo snel mogelijk zien vertrekken, zonder zelf voor hoge kosten op te draaien.

Hou die werknemer toch 1 procent ziek
Soms lijkt een administratief foefje dan ineens een ‘oplossing’. Zo is het mogelijk om de werknemer na ziekteverlof zonder dat die het weet, niet voor 100 procent beter te melden. Het Meldpunt Verzuimbegeleiding van FNV Bondgenoten, waar de afgelopen 4 weken al 3300 meldingen zijn binnengekomen, waarschuwt voor deze praktijk. 

Volgens de vakbond worden werknemers vaker voor 1 procent ziek gehouden. Na een jaar krijgen ze dan ineens 10 tot 30 procent minder salaris. Na twee jaar kunnen ze worden ontslagen, zonder extra kosten voor de werkgever, meldt de FNV. Werknemers kunnen dan alleen nog naar de rechter stappen, maar vaak zijn bewijzen moeilijk te geven waardoor deze situatie dan vaak tot ontslag leidt.

Ja, 1 procent ziek houden gebeurt echt
Komt dat dan echt voor? Je moet tijdens zo'n lange verzuimperiode toch aan allerlei verplichting voldoen en daarover rapporteren aan het UWV? Zijn er echt werkgevers die willens en wetens een werknemer niet beter melden, terwijl die al wel volledig aan het werk is?

Ja, dat gebeurt echt. Zo wordt de tip om dat te doen open en bloot gegeven op HR-base, het online netwerk voor HR-professionals. Daar wordt het idee aan de hand gedaan om een werknemer voor 1 procent ziek te houden, omdat die zich steeds net op tijd (binnen vier weken) beter meldt. Want door een werknemer niet volledig beter te melden, kan de teller van de Wet verbetering poortwachter gewoon doorlopen en lonkt de mogelijkheid om bij het UWV ontslag aan te vragen na twee jaar.

Dat deze praktijk opgang doet, zelfs bij semi-overheidsbedrijven, weet vakbond CNV Vakmensen ook. De vakbond stuurde 5 maart 2012 al een nieuwsbrief uit voor leden in het stads- en streekvervoer. Daarin waarschuwt de vakbond zijn leden om na ziekteverzuim goed na te gaan of ze echt wel beter zijn gemeld in de administratie. 'Goed op het loonstrookje kijken, of zelf met de UWV' bellen, adviseert de vakbond.

Verder zijn op internet diverse discussiefora te vinden, zoals deze, waarin jonge vrouwen met borstkanker klagen over deze sluiproute naar ontslag. Afgaande op de reacties komt deze constructie ook nogal eens aan bod in de zorgsector. Maar er zijn bijvoorbeeld ook werknemers uit de transportsector die bij elkaar hun hart luchten over deze praktijk, waardoor het wantrouwen jegens de werkgever wordt gevoed.

Bedrijfsarts adviseert 1 procent ziekmelding
Overigens blijken er ook bedrijfsartsen te zijn die wel erg goed meedenken met de werkgever en dan adviseren om de medewerker voor één of enkele procenten administratief ziek te houden. Dat kwam in juli 2011 aan het licht in een rechtszaak waarbij de rechtbank in Zwolle-Lelystad de 1 procents melding nadrukkelijk van de hand wees. Uit die rechtszaak bleek dat de werkgever moet kunnen aantonen voor welke 1 procent van de werkzaamheden de werknemer arbeidsongeschikt is. Bovendien moet de werkgever dat dan ook nog eens kunnen onderbouwen met recente medische gegevens.

In deze zaak twijfelde de bedrijfsarts of een werknemer, na een periode van ziekte, nog wel kon terugkeren in zijn eigen werk. De werknemer vond van wel en vroeg een deskundigenoordeel van het UWV, waaruit naar voren kwam dat de werknemer zijn eigen werk kon doen.

De bedrijfsarts ging daarmee akkoord, maar stelde voor de werknemer voorlopig voor 1 of enkele procenten arbeidsongeschikt te laten. Als er na drie maanden geen medische problemen waren, zou de werknemer pas echt hersteld worden gemeld. Ondertussen liep het WIA-traject door en besloot de werknemer om naar de kantonrechter te stappen. De rechter vond dat het UWV deugdelijk onderzoek had gedaan en dat de werknemer dus geschikt was voor zijn eigen werk. De werknemer werd volledig in het gelijk gesteld.

Rechter verbiedt de 1 procent melding
De rechter gaf als oordeel dat een werkgever die een werknemer voor 1 procent arbeidsongeschikt wil houden, gebruik moet maken van recente medische gegevens. Daarbij moet hij ook onderbouwen voor welke 1% van de werkzaamheden de werknemer dan niet arbeidsgeschikt is. Aangezien dit praktisch onmogelijk is, en de werkgever dit dus ook niet kon, was de 1 procent melding ten onrechte, stelde de rechter.

Hoewel de werkgever het advies van de bedrijfsarts opvolgde, besliste de rechter dat twijfel over herstel niet mag worden opgelost met een 1% ziekmelding. Als de werknemer weer volledig werkt, moet deze volledig hersteld worden gemeld. Als de werknemer na terugkeer langer dan vier weken kan werken, is een nieuwe ziekmelding dus voor het risico van de werkgever. De rechter oordeelde dat 1 procent melding in strijd is met het Nederlandse systeem waarbij de verantwoordelijkheid voor loondoorbetaling bij ziekte bij de werkgever ligt.

Marktwerking verzuimbegeleiding doorgeschoten
Een creatieve bedrijfsarts kan een werkgever soms prima helpen, maar kan soms dus ook te ver gaan. FNV Bondgenoten vindt dan ook ‘dat de marktwerking in de verzuimbegeleiding is doorgeslagen’.

Volgens de bond komt het creatieve ‘administratieve ziekmelden’ veelvuldig en op verschillende niveaus voor. ‘Het is ook één van de redenen dat veel werkgevers geen vast contract meer geven en bij vaste medewerkers deze éénprocentsroute volgen om goedkoop van mensen af te komen’, aldus FNV Bondgenoten. Het meldpunt loopt nog even, maar als alle gegevens verwerkt zijn, stapt FNV Bondgenoten daarmee naar het bedrijfsleven en de politiek.

Actuele HR-modellen: compleet, duidelijk en direct klaar voor gebruik

HR-beleidsplan: 10 bouwstenen voor strategisch HRM beleid

Opleidingsplan: vul de Checklist in en maak zelf uw Opleidingsbeleid

Hybride werken: gebruik deze leidraad om het goed te organiseren

Ziekteverzuim aanpakken: slim verzuimbeleid zorgt voor lagere kosten

Alle Modellen, Tools en Downloads voor HR-professionals vindt u hier