Ondanks alle veiligheidsmaatregelen, maakt je werknemer toch een diepe val. Een afschuwelijk bedrijfsongeval met nare gevolgen. Het ongeval leidt tot een jarenlang slepende rechtsgang waarin de kantonrechter de werkgever uiteindelijk gelijk geeft. Want die kon met een toegespitste Risico Inventarisatie en -Evaluatie aantonen dat hij alles had gedaan om het ongeval te voorkomen. De rechter stelt dan ook dat dat de schade die de werknemer opliep, het gevolg is van bewust roekeloos handelen. Daarvoor is de werkgever niet verantwoordelijk.

In de rechtszaak draait het in principe om Artikel 658 uit Burgerlijk Wetboek 7. Daarin staat – samengevat- dat de werkgever de werkplek zodanig moet inrichten dat de werknemer geen schade lijdt door het werk. En als dat toch het geval is, moet de werkgever die schade aan de werknemer vergoeden.

Veiligheidsbeleid aantonen met RI&E
In het geval van deze rechtszaak claimde de werknemer de schade van een zware val en de gevolgen ervan. Dat kan enorm in de papieren lopen, zeker als er sprake is van verregaande arbeidsongeschiktheid. In deze rechtszaak was dan ook de verzekeraar van de werkgever betrokken, die op zou moeten draaien voor de schade van de werknemer.

De werkgever had echter uitgebreide veiligheidsmaatregelen genomen en kon dat ook aantonen. Want het bedrijf had een toegespitste Risico Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) opgesteld, waarbij de maatregelen in de RI&E bovendien daadwerkelijk in de praktijk zijn toegepast. Dat bleek onder meer uit de toegepaste voorzieningen en de instructie aan de werknemers.  

Werk op hoogte, val door een dakplaat
Bijna negen jaar geleden, op 6 mei 2013, was de werknemer (met tenminste één collega) aan het werk op het dak van een manege. Hij droeg een veiligheidsharnas dat met een vallijn was verbonden aan een horizontale dakkabel. Zo kon hij gezekerd over het dak lopen. Bij een onverhoopte val zou hij aan de lijn blijven hangen. De werknemer had de dag ervoor meegeholpen om deze voorzieningen aan te brengen.

Toen hij een dakplaat moest aangeven aan een collega, heeft de werknemer zijn vallijn losgemaakt van de kabel, is een paar passen achteruit gelopen en vervolgens door een lichtdoorlatende dakplaat gevallen. Een tragisch ongeval, waarbij hij zeven meter lager neerkwam en daarbij ernstig letsel opliep.

Is er genoeg gedaan voor de veiligheid?
In de rechtszaak betoogt de werknemer dat de werkgever meer had moeten doen om het werk op het dak veilig te maken. Ze moesten dakplaten naar boven tillen met een ladder. Verder was er geen doorvalbeveiliging en lagen er geen loopplanken. Bovendien zou er gebrek aan werkruimte zijn op het dak.

De werkgever stelt dat de Arbeidsinspecteur over enkele punten wel opmerkingen heeft gemaakt in het rapport over het ongeval, maar dat de inspectiedienst verder onvoldoende aanleiding zag om hier een boete voor op te leggen. En volgens de werkgever zijn ze bij de Arbeidsinspectie juist 'Pietjes precies'. De werkgever wijdt het ongeval dan ook aan roekeloosheid door de werknemer.

De werkgever nam de volgende maatregelen en voorzieningen om een ongeval te voorkomen:

De valrisico’s zijn in kaart gebracht als onderdeel van de RI&E

Er zijn voorlichtingsbijeenkomsten geweest (‘toolboxmeetings’), onder andere over de gevaren van werken op een hellend dak

De risico’s zijn op meerdere momenten voorafgaand aan de werkzaamheden geinventariseerd, voor het laatst op de dag voorafgaand aan het werk

Voldoende (technische) voorzieningen zijn getroffen, zoals aanlijnkabels, loopplanken, harnasgordels met vallijn

Over de (technische) voorzieningen en de aanpak van het werk zijn voldoende instructies gegeven.

Werknemer kende situatie goed
Had de werkgever er ondanks deze maatregelen toch rekening mee moeten houden dat de werknemer zijn vallijn zou loskoppelen? De kantonrechter vindt van niet. Het arbeidsongeval is ontstaan door ‘eigen bewust roekeloos handelen’, waarvoor de werkgever niet verantwoordelijk is.

De werknemer was immers goed voorbereid en geïnstrueerd. Hij kende de situatie goed en had zelf meegeholpen om de veiligheidsvoorzieningen op het dak aan te brengen. De werknemer wist dat de lichtdoorlatende plaat waarop hij stapte, maar weinig gewicht kan dragen als die oud en bros wordt.

Werkgever heeft gelijk, werknemer krijgt geen vergoeding
De werknemer verklaarde dat zijn vallijn te kort was en dat hij ruimte nodig had om zijn collega met spoed een dakplaat aan te geven. Maar dat acht de rechter niet aannemelijk. De rechter gaat daarbij uit van de verklaring die de werknemer uiteindelijk zelf heeft gegeven voor het loskoppelen: het was prettiger om zonder lijn te manoeuvreren. Dat was ‘eigen persoonlijke voorkeur’ en niet noodzakelijk voor het uitvoeren van het werk.

De rechter merkt dit alles aan als ‘bewust roekeloos handelen’ van de werknemer. ‘De gevolgen van dit handelen moeten, hoe verdrietig deze ook zijn, daarom voor zijn rekening blijven’, is de uitspraak.

DOE HET ZELF: Stappenplan Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)