Koopkracht, ontslagrecht, arbeidsdeelname en slimmer werken.

‘Samen doen wat mogelijk is’, onder die noemer presenteren het kabinet, de werkgeversorganisaties en de vakbonden het akkoord dat ze in het Najaarsoverleg hebben gesloten. Onder druk van de financiële crisis zetten partijen de schouders eronder om gezamenlijk te werken aan versterking van de economie en vergroting van de arbeidsparticipatie.

Partijen hebben afgesproken dat de koopkracht wel wordt verbeterd, maar dusdanig dat er geen loon-prijsspiraal ontstaat. Zo willen ze negatieve effecten op de concurrentiepositie, economische ontwikkeling, werkgelegenheid en participatiemogelijkheden voorblijven.

Het Najaarsoverleg leverde een indrukwekkende reeks aan afspraken op voor 2009. Personeelsnet nam ze voor u door, en maakte een overzicht van de hoofdlijnen.

Koopkracht, lonen en pensioenen

De btw gaat deze kabinetperiode niet omhoog en blijft 19 procent.

De ww-premie gaat in 2009 voor werkgevers omlaag, terwijl de premie voor werknemers terug naar nul gaat.

De vakbonden beloven dat ze de looneisen zullen matigen. FNV heeft na het overleg gemeld dat de looneis 3,5 procent wordt. Vakbond CNV maakt zijn looneis later dit jaar pas bekend.

Het kabinet heeft eerder al beloofd de koopkracht van minima op peil te houden. Een dag voor het Najaarsoverleg deelde minister Donner (SZW) de Kamer mee, dat het ruim 0,4 miljard euro extra uittrekt voor de koopkracht van chronisch zieken, gehandicapten en ouderen.

De bankencrisis kan ook doorwerken op de positie van pensioenfondsen. Die staan ook onder bestuur van werkgevers en werknemers. Partijen hebben afgesproken om ‘zo nodig passende maatregelen te treffen’. De Stichting van de Arbeid gaat daar op korte termijn een aanbeveling over formuleren.

Wijziging ontslagrecht

De afspraken over inperking van het ontslagrecht, die minister Donner (SZW) eerder met FNV en VNO-NCW maakte, worden opgenomen in het akkoord. Dit betekent dat de ontslagvergoeding die de kantonrechter toekent, voor inkomens vanaf 75.000 euro wordt gemaximeerd op één jaarsalaris. Dit bedrag wordt wel jaarlijks geïndexeerd.

Vakbond MHP wijst de afspraak over het maximeren van de ontslagvergoeding af, onder andere omdat dit een specifieke, maar omvangrijke, groep werknemers relatief zwaar treft in geval van ontslag. Het CNV heeft aanvankelijk afstand genomen van deze afspraak, maar accepteert deze alsnog, gelet op overige afspraken in het akkoord.

Meer mensen op de arbeidsmarkt

Er is meer inspanning nodig voor het beter benutten van het arbeidspotentieel. Het gaat dan om grotere deeltijdbanen en langer doorwerken van ouderen tot 65 jaar, én om het inschakelen van mensen met een zwakke arbeidsmarktpositie. Dat betreft vooral werkloze ouderen, allochtonen (waaronder hoog-opgeleiden), laagopgeleide jongeren (waaronder allochtonen), mensen die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn en jonggehandicapten (wajongers).

Er komt per categorie kansarmen een plan van aanpak. Daarin wordt een ‘realistische prognose’ gemaakt over de hoeveelheid mensen die aan het werk kunnen op sector- en/of brancheniveau. Vervolgens worden afspraken gemaakt met regionale uitvoeringsorganisaties, met uitzendorganisaties en samenwerkingsverbanden als het Loket voor Werk en Inkomen (het toekomstige CWI). Dat loket moet dan wel klantvriendelijk gaan werken, zo is afgesproken.

In november 2008 komt er een ‘Sociale top’ waarin sociale partners en kabinet zullen overleggen met gemeenten en UWV/CWI over de voorwaarden die noodzakelijk zijn om in de regio’s te komen tot extra plaatsingen van kansarme mensen.

Er worden 'aanjaagteams' ingesteld door werkgevers- en werknemersorganisaties om het proces van de grond te tillen en een impuls te geven. Hierbij is het committeren van individuele werkgevers –op regionaal niveau- cruciaal, ook bij de overheid en andere werkgevers in de publieke sector.

Afhankelijk van de aanpak zullen ook nieuwe/extra (cao-) afspraken worden gemaakt tussen sociale partners op sector- en/of brancheniveau.

Het kabinet ondersteunt het proces met een tijdelijke loonkostensubsidie voor werkgevers die langdurig werklozen (50-) in dienst nemen en een premiekorting voor het in dienst nemen van uitkeringsgerechtigden boven de 50 jaar. De premiekorting geldt ook voor het in dienst hebben en houden van werknemers van 62, 63 en 64 jaar.

Daarnaast gaat het kabinet tijdelijk een no risk polis instellen voor het in dienst nemen van oudere werklozen. Verder is ook geld voor re-integratie beschikbaar.

Behoud, scholing en doorstroom van personeel

Het functioneren van de arbeidsmarkt wordt versterkt door te werken aan scholing en aanleren van nieuwe competenties. Partijen gaan 'inzetten op inzetbaarheid', vooral door een meer systematische en brede scholing van alle werknemers in Nederland. Ook hierbij krijgen sectoren en regio’s een grotere rol.

De sectorale O&O- en ondernemingsfondsen gaan beter samenwerken binnen en buiten de sector. De fondsen gaan bekijken of individuele trekkingsrechten kunnen bijdragen aan een grotere scholingsdeelname. Private intermediairs kunnen als makelaar optreden voor intersectorale samenwerking tussen O&O-fondsen.

Het kabinet probeert extra geld vrij te maken om ondernemings- en sectoroverstijgende scholingsactiviteiten te bewerkstelligen. Ook wordt bekeken hoe geld voor re-integratie kan bijdragen aan het bevorderen van inzetbaarheid.

De Stichting van de Arbeid gaat voorstellen doen voor ‘van-werknaar-werktrajecten’. Daarbij wordt ook bekeken of de WW hiervoor kan worden ingezet. In het voorjaar van 2009 zijn de voorstellen klaar.

Slimmer werken

Slimmer werken moet bijdragen aan de bevordering van de arbeidsproductiviteit (van belang gelet op de concurrentiepositie) en aan de afstemming tussen werk en privé.

De Stichting van de Arbeid gaat daarom ook voorstellen doen om slimmer werken via cao-afspraken te bevorderen. Ook hier is de streefdatum voorjaar 2009.

Het kabinet ziet slimmer werken als onderdeel van 'gezinsvriendelijk' beleid, dat met verlofregelingen en arbeidstijden beter inspeelt op de wensen van ouders en/of verzorgenden. Zodra de Gezinsnota en Verlofnotitie van het kabinet gereed zijn, gaan partijen hier verder over praten.

© Ook van dit artikel berust het auteursrecht bij Personeelsnet Media, te Den Haag. U mag dit artikel niet herpubliceren en niet citeren zonder bron- en linkvermelding.