Mag mijn werknemer zomaar nevenwerkzaamheden verrichten? Kan ik nevenwerkzaamheden verbieden? En als de nevenwerkzaamheden leiden tot arbeidsongeschiktheid, moet ik dan nog het loon doorbetalen? Advocaat Linda Jacobs gaat hier in op vragen over nevenwerkzaamheden.

mr. L.E. Jacobs

Niet verboden, tenzij
Nevenwerkzaamheden zijn werkzaamheden die een werknemer verricht naast zijn baan. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om:

• betaalde of onbetaalde nevenwerkzaamheden;
• werk voor een andere werkgever;
• werk als zelfstandige;
• of om tijdelijke of permanente werkzaamheden.

Een werknemer mag nevenwerkzaamheden verrichten. Dat is niet verboden; noch in de wet, noch op grond van goed werknemerschap. Een werknemer kan ook meerdere arbeidsovereenkomsten naast elkaar hebben of naast zijn arbeidsovereenkomst, als zelfstandige of vrijwilliger werken.

De tenzij
Alleen een afspraak tussen werkgever en werknemer kan aan nevenwerkzaamheden in de weg staan. Zo’n afspraak, een nevenwerkzaamhedenbeding of -verbod, wordt meestal in de arbeidsovereenkomst opgenomen.

In een nevenwerkzaamhedenbeding staat vaak dat nevenwerkzaamheden, zonder schriftelijke toestemming van de werkgever, verboden zijn. Ook komt het voor dat is afgesproken dat nevenwerkzaamheden zijn toegestaan, mits de werkzaamheden bij de werkgever niet in het gedrang komen.

Overtreding van het nevenwerkzaamhedenbeding
Overtreding van het nevenwerkzaamhedenbeding kan tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst leiden. Vaak is het dan wel vereist om iets te doen met het vermoeden of de wetenschap dat de werknemer nevenactiviteiten verricht. Hoor en wederhoor. Als voorbeeld een recente uitspraak van de rechtbank Limburg. De werknemer verrichtte nevenactiviteiten (overigens zeer beperkt) voor de onderneming van zijn vrouw. De werkgever was daarvan op de hoogte, maar had er eerder geen bezwaar tegen gemaakt. Pas in het latere ontbindingsverzoek kwam de overtreding van het nevenwerkzaamhedenbeding ter sprake. Dat is te laat, aldus de rechter.

Een voorbeeld dat wel tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst leidde, is een uitspraak van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch uit 2016. De werkgever vermoedde dat de werknemer nevenwerkzaamheden verrichtte en deed daarover navraag bij de werknemer. De werknemer ontkende. Wel gaf de werknemer aan dat hij was benaderd voor werkzaamheden op een benefietavond, maar dat heeft geweigerd omdat hij niet vond dat hij dat kon doen tegenover zijn werkgever. Vervolgens bleek later via uitgezonden tv-beelden van een benefietavond, dat de werknemer daar wel werkzaamheden verrichtte. Hierop werd de werknemer op staande voet ontslagen. Het ontslag op staande voet hield geen stand, maar de arbeidsovereenkomst werd wel ontbonden. Het voorval had in zeer korte tijd tot een ernstige vertrouwensbreuk geleid.

Ontslag op staande voet bij bijkomende omstandigheden
In sommige gevallen houdt ontslag op staande voet wel stand. Uit de rechtspraak blijkt dat daarvoor bijkomende omstandigheden nodig zijn, bijvoorbeeld als met de nevenwerkzaamheden de werkgever wordt beconcurreerd.

Zo ook in de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uit 2018, waarin de werknemer een groothandel was begonnen en voor die groothandel een machine had gekocht die hij voor zijn werkgever had moeten kopen. De werkgever heeft de werknemer vervolgens op staande voet ontslagen. Nu deze werknemer al in de tijd van zijn werkgever bezig was om zijn eigen, concurrerende, onderneming op te zetten, hield het ontslag op staande voet bij de rechter stand.

Boetebeding
Het is raadzaam om op overtreding van het nevenwerkzaamhedenbeding een boete te stellen. Als een werknemer dan het nevenwerkzaamhedenbeding overtreedt, kan de werkgever betaling van de boete opeisen. De boete moet een prikkel zijn om het nevenwerkzaamhedenbeding na te komen.

Arbeidsongeschiktheid uit nevenwerkzaamheden
Het kan voorkomen dat een werknemer nevenwerkzaamheden verricht, al dan niet toegestaan, en daarbij arbeidsongeschikt raakt. De werkgever zal ook in dat geval het loon moeten doorbetalen tijdens ziekte. Als een werknemer meerdere arbeidsovereenkomsten heeft, dan moeten alle werkgevers gedurende maximaal 2 jaar het loon doorbetalen.

Nevenwerkzaamheden tijdens ziekte
Stel een werknemer is volledig arbeidsongeschikt en de werkgever betaalt het loon door, maar komt erachter dat de werknemer ondanks zijn ziekte nevenwerkzaamheden verricht. Dat kan frustrerend zijn, maar kan het tot ontslag leiden?

In de rechtspraak wordt die vraag vaak met een “nee” beantwoord. Het uitgangspunt is dat het verrichten van nevenwerkzaamheden niet zonder meer onverenigbaar is met arbeidsongeschiktheid. Ook als een werknemer volledig arbeidsongeschikt is, kan het verrichten van werkzaamheden/klusjes elders de re-integratie juist helpen. Het oordeel van de bedrijfsarts is daarvoor van belang. Als de werkgever van mening is dat het verrichten van werkzaamheden de re-integratie belemmert of de werknemer zich niet houdt aan de re-integratievoorschriften, dan zal de werkgever eerst moeten overgaan tot opschorting of staking van de loonbetaling.

Als de nevenwerkzaamheden de re-integratie ernstig belemmeren en/of als de werknemer de werkgever en bedrijfsarts heeft misleid, dan zouden dat wel redenen kunnen zijn om de arbeidsovereenkomst te kunnen beëindigen. Het opzegverbod bij ziekte staat daaraan dan niet in de weg.

Contact
Dit artikel is geschreven door mr. L.E. Jacobs, advocaat bij ALEX Advocaten te Wijchen. U kunt haar bereiken per mail: jacobs@alexadvocaten.nl of telefoon: 088 410 44 11. U kunt berichten van Linda Jacobs ook volgen op Linkedin.

Doorsturen: