Uit recent interne auditrapporten van het UWV blijkt dat de beoordelingen van arbeidsongeschiktheid in een aanzienlijk aantal gevallen onzorgvuldig zijn uitgevoerd. In bijna 80 procent van de telefonische spreekuren blijkt het gegeven eindoordeel niet plausibel, en in meer dan de helft van de gevallen is het aantal uren dat iemand nog kan werken onjuist vastgesteld. UWV moet daarom nog maar eens heel goed kijken hoe het omgaat met telefonische spreekuren, vindt juridisch expert Natascha Schenk, die schrijnende voorbeelden kent uit haar eigen praktijk.

Mr. Natascha Schenk is Jurist Werk en Inkomen bij BrandMR

Uitvoeringsinstituut UWV heeft een groot tekort aan keuringsartsen, waardoor procedures noodgedwongen anders zijn ingericht. Om te bekijken of alles goed verloopt, onderzocht UWV zelf hoe het gesteld was met de keuringsuitkomsten. Daaruit blijkt dat er in de praktijk het nodige misgaat, waardoor er twijfels zijn over de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van het UWV-proces voor het beoordelen van arbeidsongeschiktheid. UWV stelt overigens zelf wel, dat er inmiddels het nodige is verbeterd.

Urenbeperking is cruciaal element
De urenbeperking is een cruciaal aspect bij het bepalen van het arbeidsongeschiktheidspercentage, en daarmee de toekenning van een WIA-uitkering. Vooral voor mensen die voor hun ziekte op of rond het wettelijk minimumloon verdienden, kan de urenbeperking bepalend zijn voor hun recht op een uitkering. De systematiek die wordt gebruikt om het arbeidsongeschiktheidspercentage te berekenen, maakt dat een correcte vaststelling van de urenbeperking essentieel is.

Hoewel het betreffende auditrapport slechts 293 dossiers beschrijft, “gaat hier toch een verontrustend signaal van uit,” aldus mr. Natascha Schenk. “Dat geldt zeker ook voor de fouten ten aanzien van de urenbeperking. Die urenbeperking bepaalt namelijk in grote mate het uiteindelijke arbeidsongeschiktheidspercentage én dus ook of recht bestaat op een WIA-uitkering. Verdiende je voor je ziekte op of rond het wettelijk minimumloon? Dan is de urenbeperking vaak de enige mogelijkheid om tóch een WIA-uitkering te krijgen. Dat heeft te maken met de systematiek die gebruikt wordt om het arbeidsongeschiktheidspercentage te berekenen.”

Praktijkervaringen bevestigen auditbevindingen
De bevindingen van UWV zijn niet verrassend voor professionals die dagelijks met WIA-zaken te maken hebben. Opvallend is dan ook dat de Centrale Raad van Beroep, de hoogste rechter op dit gebied, heeft uitgesproken dat een telefonisch spreekuur niet per definitie onzorgvuldig is.

“De conclusies uit de auditrapporten herken ik ook uit mijn eigen praktijk als jurist,” aldus mr. Schenk. “De urenbeperking is dan ook vaak onderwerp van discussie, juist omdat er zo veel van afhangt. Dat geldt overigens ook voor de zorgvuldigheid waarmee de WIA-beslissingen tot stand komen. Telefonische spreekuren zijn helaas geen uitzondering.” In de praktijk blijkt namelijk dat een telefonisch spreekuur niet gelijk staat aan een onzorgvuldig onderzoek. “Onzorgvuldige onderzoeken en onjuiste eindoordelen, zorgen ervoor dat mensen niet de uitkering krijgen waarop zij recht hebben. Dat heeft overigens twee kanten. Op basis van dit auditrapport is het zowel mogelijk dat de uitkering te laag als te hoog is vastgesteld.”

Oplossingen en aanbevelingen
Het is duidelijk dat het UWV de aanpak van telefonische spreekuren moet herzien, vindt Schenk. “Ik wil niet stellen dat telefonische spreekuren in het geheel afgeschaft moeten worden, maar zij zouden wél de uitzondering moeten zijn.”

Een oplossing voor de onjuiste urenbeperkingen kan gezocht worden in het “vier-ogenprincipe,” stelt Schenk, “al zal dat met de huidige artsencapaciteit bij het UWV niet haalbaar zijn. Het vinden van een passende oplossing is een taak voor zowel het UWV als de overheid. Zij moeten de handschoen nu oppakken.” Mr. Schenk waarschuwt dat mensen niet de arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen waarop zij recht hebben, als deze problemen niet goed worden opgelost.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief