De functie van vertrouwenspersoon voor seksuele intimidatie is steeds zwaarder geworden. Maar vertrouwenspersonen zijn niet voldoende meegegroeid. `Het is dan ook geen functie die je er als P&O`er bij kan doen`, stelt gedragskundige Carla Goosen.

Vertrouwenspersonen moeten slachtoffers van seksuele intimidatie opvangen en begeleiden, maar nu ook optreden bij pesten, agressie en discriminatie op de werkvloer. Helaas blijkt dat de professionaliteit van de beroepsgroep onvoldoende is ontwikkeld. Gedragskundige Carla Goosen vindt dat `je de functie er niet zomaar even bij kan doen, zoals nu nog vaak het geval is`.

Carla Goosen werkt als therapeut in de GGZ en als vertrouwenspersoon, klachtonderzoeker en mediator. Ze analyseerde de ervaringen van vertrouwenspersonen en van professionals die veel met vertrouwenspersonen te maken hebben. Zij promoveert met dit onderzoek op 17 november 2011 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Vertrouwenspersoon telkens belangrijker
Nederlandse werkgevers zijn verplicht om personeel te beschermen tegen seksuele intimidatie, pesten, agressie en discriminatie op de werkvloer. De vertrouwenspersoon speelt hierbij een cruciale rol. Is er geen vertrouwenspersoon en een werknemer raakt ziek of overspannen door te grote psychosociale belasting, dan kan de werkgever een forse schadeclaim verwachten.

En andersom: is er wel een vertrouwenspersoon, maar heeft de werknemer deze niet geraadpleegd, dan kan hij of zij de werkgever niet aansprakelijk stellen.

Niet de juiste competenties en niet onafhankelijk genoeg
Hoe belangrijk de vertrouwenspersoon ook is, hij of zij is vaak niet onafhankelijk genoeg. Er is geen erkend diploma en vaak is het een functie die één van de werknemers `er bij doet`. Maar het komt ook voor dat er wel vertrouwenspersoon op de deur staat, terwijl daar nauwelijks invulling aan wordt gegeven.

Goosen analyseerde de ervaringen van vertrouwenspersonen en professionals die veel met vertrouwenspersonen te maken hebben, waaronder gedragskundigen, juristen en beleidsmakers. Op basis hiervan stelde ze vast welke taken vertrouwenspersonen hebben en over welke competenties ze moeten beschikken. Behalve over gedragskundige kennis, moeten vertrouwenspersonen over juridische en organisatiekundige kennis beschikken, concludeert Goosen.

Zware taken, nieuwe opleiding
Vertrouwenspersonen hebben een zware taak. Ze moeten medewerkers opvangen en begeleiden die te kampen hebben met psychosociale belasting. Maar ze moeten hen ook voorlichten en informeren. Verder worden ze geacht leidinggevenden gevraagd en ongevraagd te adviseren over knelpunten in het beleid, stelt Goosen vast. Zo moet de vertrouwenspersoon leidinggevenden signalen aanreiken over overschrijdend machtsgebruik, waarbij deze wel overeind moet kunnen blijven.

Haar onderzoek legt de basis voor een nieuwe, gecertificeerde en in de toekomst verplichte opleiding voor vertrouwenspersonen, die de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen vanaf januari 2012 zal ontwikkelen in samenspraak met opleidingsinstituten.

Functie vertrouwenspersoon is niet te combineren
De nieuwe opleiding moet garanderen dat een vertrouwenspersoon beter op zijn of haar taak is voorbereid, en absoluut onafhankelijk zal functioneren. Goosen: `Het gaat om een pittige en ook best solistische functie. Je moet je rug in heel moeilijke situaties recht kunnen houden. Je moet voor werknemers heel toegankelijk zijn en je moet ze totale geheimhouding kunnen garanderen`.

Volgens Goosen is de functie van vertrouwenspersoon dan ook niet te combineren met een functie als bedrijfsmaatschappelijk werker, bedrijfsarts of P&O`er.

Klachtenprocedure doorlopen niet altijd wenselijk
Een professionele vertrouwenspersoon kan werknemers en werkgevers veel ellende besparen, aldus Goosen. `In het voorjuridische traject kan veel schade worden voorkomen. Gaan er eenmaal klachtenprocedures lopen tussen partijen of komen er rechtszaken tussen werkgever en werknemer, dan is dat niet alleen bijzonder kostbaar, maar ook zeer slecht voor de sfeer in een bedrijf. Voor je het weet, zie je als werkgever je beste personeel vertrekken`.

Doorsturen: