Soms zit het mee in het leven, soms zit het tegen – dat geldt voor velen. Maar er is een kwetsbare groep in onze samenleving die keer op keer met tegenslagen te maken krijgt. Deze mensen zijn vaak ouder, laagopgeleid, hebben te maken met ziekte (bij zichzelf of gezinsleden) en staan al zwak op de arbeidsmarkt. Verliezen zij ook nog hun baan, dan is de kans op langdurige werkloosheid bijzonder groot.

Voor sommige groepen blijft het bovendien niet bij één tegenslag: de problemen houden vaak langdurig aan. Zo heeft 5 procent van de Nederlanders anderhalf keer zoveel kans om hun baan te verliezen. Binnen deze groep is ook de kans op langdurige werkloosheid het grootst. Komt het baanverlies bovendien samen met gezondheidsproblemen, dan stijgt die kans nog verder. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).

Tegenslagen met werk en gezondheid
Eerder onderzoek van het CPB toonde al aan dat tegenslagen op het gebied van werk en gezondheid vaak samengaan en zich opstapelen bij dezelfde personen. In het vervolgonderzoek is nu ook gekeken naar de kans dat deze tegenslagen aanhouden.

Met behulp van machine learning onderzocht het CPB in hoeverre deze zogenoemde risico-ongelijkheid – de kans én de duur van tegenslagen – verschilt tussen groepen Nederlanders.

Risico’s stapelen zich op drie manieren
Het onderzoek toont aan dat risico’s zich op drie manieren tegelijkertijd opstapelen bij dezelfde personen:

1. Samenhang tussen domeinen: De kans op tegenslagen in verschillende levensgebieden – zoals ziekte en werkloosheid – hangen sterk met elkaar samen. De 5 procent met de grootste kans op ziekte heeft bijvoorbeeld ruim twee keer zoveel kans om werkloos te raken dan gemiddeld.

2. Hoge kans betekent ook hoge impact: De kans op een tegenslag is sterk verbonden met de impact ervan. Zo had de 5 procent Nederlanders met de grootste kans op langdurige werkloosheid vooraf al een anderhalf keer grotere kans op baanverlies.

3. Tegelijkertijd kwetsbaar: Wanneer baanverlies samenvalt met ziekte, stijgt de kans op langdurige werkloosheid met 15 procent. Tegenslagen versterken elkaar dus.

Hieruit blijkt dat sommige groepen structureel kwetsbaarder zijn én minder goed in staat zijn om te herstellen. Het gaat vaak om lager opgeleiden en ouderen.

Tijd voor ander beleid rondom bestaanszekerheid
Het CPB concludeert dat inzicht in risico-ongelijkheid kan bijdragen aan effectiever beleid voor het versterken van bestaanszekerheid. Nu ligt de focus vaak op inkomensherverdeling achteraf, als mensen al in de problemen zijn gekomen.

Een betere aanpak zou zijn om risico-ongelijkheid aan de voorkant te verminderen. Door kwetsbare groepen met verhoogde risico’s eerder te signaleren en gericht te ondersteunen, kunnen problemen – ook op andere levensgebieden – worden voorkomen.

HANDIGE TOOLS VOOR HR: Doe het samen met HR TOOLS & EXTRA'S