Sinds het vervallen van de VAR op 1 mei 2016, is het de bedoeling dat opdrachtgevers en zzp'ers met modelovereenkomsten gaan werken. Risico’s, veranderingen en nuttige tips voor opdrachtgevers en ZZP’ers, worden hieronder door mr. Linda Jacobs op een rijtje gezet.

Mr. Linda Jacobs - Advocaat

Werkt u wel eens met ZZP’ers? En twijfelt u, sinds het vervallen van de VAR per 1 mei 2016, of u als opdrachtgever er verstandig aan doet om een ZZP’er in te huren of dat u deze persoon juist in dienst moet nemen? Of merkt u als ZZP’er dat het sinds de veranderende wetgeving lastiger is om opdrachten te krijgen? En vraagt u zich ook af of het wel verstandig is om de overeenkomst die u van de opdrachtgever heeft gekregen te ondertekenen? De risico’s, veranderingen en nuttige tips voor opdrachtgevers en ZZP’ers worden hieronder op een rijtje gezet.

Risico opdrachtgevers
De moeilijkheden bij het inschakelen van ZZP’ers zijn begrijpelijk. Enerzijds biedt deze constructie beide partijen vrijheid, maar anderzijds zijn de risico’s, met name voor de opdrachtgever, groter geworden met het vervallen van de VAR. Als een ZZP’er voorheen een VAR had, dan was de opdrachtgever gevrijwaard van aansprakelijkheid voor de loonheffing. Dat is veranderd. De toets vindt nu achteraf plaats. Opdrachtgever en ZZP’er zijn allebei aansprakelijk als achteraf wordt geoordeeld dat sprake is van een dienstbetrekking. Ook de opdrachtgever kan dus worden aangesproken voor betaling van belasting- en premieverplichtingen. Opdrachtgevers én ZZP’ers hebben dus beide belang bij goede overeenkomsten.

Wat is er niet veranderd?
Van belang om te weten is dat de grens tussen ondernemerschap en een dienstbetrekking niet is gewijzigd. Wat onder de VAR-verklaring als ondernemerschap gold, geldt nu nog steeds als ondernemerschap en vice versa. Opdrachtgever en ZZP’er moeten dus dezelfde criteria (zie hierna) in de gaten houden.

Wat is er wél veranderd?
De VAR is vervallen. In plaats daarvan is het de bedoeling dat opdrachtgevers en ZZP’ers – als zij willen – met modelovereenkomsten gaan werken. Op de website van de Belastingdienst staan verschillende modelovereenkomsten, die door de Belastingdienst zijn beoordeeld en goedgekeurd. Deze modelovereenkomsten kunnen worden gebruikt en – waar nodig en toegestaan – worden aangepast aan de specifieke situatie. Waar voorheen jaarlijks een nieuwe VAR moest worden aangevraagd, hoeven opdrachtgevers en ZZP’er nu maar één keer een overeenkomst te sluiten.

Het werken met modelovereenkomst is niet verplicht. In de praktijk blijkt daarover veel misverstand te bestaan. Als een ZZP’er en opdrachtgever zeker weten dat géén sprake is van een dienstbetrekking, kan ook besloten worden niet met een modelovereenkomst te werken. Voorbeelden hiervan zijn ZZP’ers die voor particulieren werken, bijvoorbeeld een schilder die bij mensen thuis werkt of een trouwfotograaf, of ZZP’ers die vanuit een bepaald specialisme door verschillende opdrachtgevers worden ingehuurd, bijvoorbeeld de accountant of personeelsfunctionaris. Het werken met de modelovereenkomsten is alleen aan te raden in die gevallen waarin de opdrachtgever en ZZP’er twijfelen of sprake is van een dienstbetrekking.

Let op, in alle gevallen adviseren wij wél om met een overeenkomst of ten minste een opdrachtbevestiging te werken. Dit om afspraken tussen opdrachtgever en ZZP’er over de vergoeding, werkzaamheden etc. helder vast te leggen en discussies te voorkomen. 

Modelovereenkomst biedt géén garantie
Als opdrachtgevers en ZZP’ers een modelovereenkomst gebruiken, dan hoeft de opdrachtgever geen loonheffing in te houden en te betalen. De ZZP’er is dan niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen. De Belastingdienst toets echter pas achteraf of de opdrachtgever en ZZP’er ook volgens de (model)overeenkomst hebben gewerkt. Zo niet, dan kan de Belastingdienst achteraf alsnog beslissen dat toch sprake is geweest van een dienstbetrekking. In dat geval kan de Belastingdienst een naheffingsaanslag voor de loonheffingen opleggen aan de opdrachtgever.

De opdrachtgever kan het werknemersdeel van de verzekeringspremies op de ZZP’er verhalen, maar het werkgeversdeel (premies werknemersverzekeringen en inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet) kan wettelijk gezien niet op de opdrachtnemer worden verhaald. Dit komt dan achteraf alsnog voor rekening van de opdrachtgever. Het gebruik van een modelovereenkomst biedt dus géén garantie.

Criteria
De Belastingdienst toets aan de hand van dezelfde criteria als voorheen of sprake is van een dienstbetrekking. Deze criteria zijn:

• Is er een persoonlijke verplichting om arbeid te verrichten?
  > onder meer getoetst aan: kan de ZZP’er zich vrij laten vervangen door een derde? Gelden er objectieve en noodzakelijke criteria voor de vervanging?
• Is de opdrachtgever verplicht loon te betalen?
  >onder meer getoetst aan: ontvangt de ZZP’er een vergoeding/loon voor de werkzaamheden? Is een uurloon, maandloon of totale vergoeding overeengekomen?
• Is sprake van een gezagsverhouding?
  > onder meer getoetst aan: Kan de opdrachtgever concrete instructies geven over de werkinhoud? Wie bepaalt de werktijden? Wat is afgesproken over vakantie- en ziektedagen? Stuurt de ZZP’er facturen met BTW?

Tips:
Tot slot enkele nuttige tips bij het aangaan van ZZP-contracten:

1. Treed in overleg met uw ZZP’er(s) of opdrachtgever(s) over de wijze waarop de samenwerking wordt vormgegeven: ZZP-contract of dienstbetrekking?
2. Als u voor een ZZP-contract kiest, laat u dan adviseren over het gebruik van een eigen overeenkomst of een modelovereenkomst;
3. Als u ervoor kiest om een modelovereenkomst van de Belastingdienst te gebruiken, controleer deze dan zorgvuldig. Vaak staan er overbodige afspraken in of ontbreken belangrijke afspraken;
4. Werk volgens de overeenkomst die u gesloten heeft. Dit verkleint het risico dat de Belastingdienst de samenwerking achteraf aanmerkt als dienstbetrekking.

Contact
Dit artikel is geschreven door mr. L.E. Jacobs, advocaat bij Absolute Advocaten te Huissen. U kunt haar bereiken per mail: jacobs@absoluteadvocaten.nl of telefoon: 026 32 59 023 . U kunt berichten van Linda Jacobs ook volgen op Twitter en Linkedin.