Het demissionaire kabinet is bezig met wetgeving waarmee de werkgever straks om een QR-code mag vragen als toegangsbewijs voor de werkplek. Dat mag nu nog niet van de privacywet AVG, omdat de werkgever bijvoorbeeld geen medische gegevens mag verwerken. Maar als er een ‘zwaarwegend algemeen belang' is en de wettelijke regels duidelijk zijn, is een coronatoegangsbewijs voor de werkplek niet altijd in strijd met het recht op de privacy.

Dat legt het College voor de rechten van de mens uit in een publicatie over het gebruik van het coronatoegangsbewijs op de werkplek. Veel mensen benaderen het College met zorgen over de QR-code voor de werkplek. Maar niet al hun vragen zijn met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden.

Het verplicht tonen van een vaccinatiebewijs is volgens het College een inperking van het recht op lichamelijke integriteit. Dit recht wordt beschermd door artikel 11 Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Een vaccinatie weigeren kan op persoonlijke gronden, maar ook om godsdienstige of levensbeschouwelijke redenen. Daarmee komen ook de godsdienst- en gewetensvrijheid in het geding. Maar deze rechten zijn niet absoluut en kunnen onder strikte voorwaarden ingeperkt worden, bijvoorbeeld als de volksgezondheid in het geding is.

QR-code tonen op het werk?
Het College stelt vast dat in Nederland geen sprake is van een absolute vaccinatiedwang, hoewel dat als uiterste middel wel mogelijk zou zijn. Tot nu toe worden wel lichtere middelen ingezet, zoals het gebruik van de QR-code die sinds 25 september op veel plekken moet worden getoond. Maar mag een werkgever dan ook om het coronatoegangsbewijs vragen voor toegang tot de werkplek?

Ook het antwoord op die vraag, ligt genuanceerd. Het kabinet gaat daar wel wetgeving voor maken, maar de werkgever mag straks zelf bepalen of de QR-code wordt gebruikt als toegangsbewijs. Elke werkgever moet dus zelf afwegen of een coronatoegangsbewijs gepast en nodig is, want het moet een legitiem doel dienen. Vervolgens zal er waarschijnlijk ook instemming nodig zijn van de OR, op grond van artikel 27 WOR (lid d, regeling arbeidsomstandigheden, lid k, privacyregeling en/of lid l, regeling controle/aanwezigheid/gedrag).

Zorgdragen voor veilige werkomgeving
Werkgevers moeten zorgen voor een veilige werkomgeving. Als alle werknemers met hun QR-code laten zien dat zij beschermd zijn tegen het coronavirus, draagt dat zeker bij aan een veilige werkomgeving. Dan heeft het vragen van een coronatoegangsbewijs dus een legitiem doel.

Wel moet het coronatoegangsbewijs een passend middel zijn om dat doel te bereiken, en mag de maatregel niet verder gaan dan noodzakelijk is om dat doel te bereiken.

Hoe groot is het gevaar op besmetting?
Of je als werkgever om een coronatoegangsbewijs mag vragen, hangt ook af van de vraag hoe groot het gevaar is op een besmetting en hoe de werkomstandigheden zijn. Dit gevaar zal bijvoorbeeld groter zijn bij beroepen waarin 1,5 meter afstand houden niet mogelijk is, of op werkplekken waar dit niet kan.

Ook relevant is hoe kwetsbaar de medewerkers, klanten of cliënten van de organisatie zijn. Vooral in de zorg is het belang van veiligheid voor cliënten en personeel groot. In die omgeving zal een verzoek om vaccinatiegegevens te tonen sneller proportioneel zijn.

Zwaarwegend algemeen belang
Een vaccinatiebewijs bevat medische gegevens en die mag je als werkgever in de regel nooit verwerken. Uitzondering kan zijn als daar expliciet toestemming voor is die ‘geïnformeerd en in vrijheid’ wordt gegeven. Maar een werknemer is ondergeschikt aan de werkgever en is daarom nooit echt vrij om die toestemming te weigeren, waardoor de toestemming niet geldig is.

Toch maakt de privacywet AVG wel uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld als er redenen zijn van ‘zwaarwegend algemeen belang’, zoals het tegengaan van coronabesmettingen. Dan moeten er wel regels komen die duidelijk maken wanneer daarvan sprake is. Dat gebeurt nu in de wetgeving waaraan het demissionaire kabinet werkt. Het vragen van een coronatoegangsbewijs door een werkgever is dus niet altijd in strijd met het recht op privacy. Maar dan moet de wetgeving daarvoor, wel eerst worden goedgekeurd door het parlement.

Privacy van HR op orde? Met deze HR-tools doet u het goed

Doorsturen: