Organisaties die slecht presteren en in een crisis zitten, zijn eerder geneigd vrouwelijke leiders aan te trekken. Maar dat is een positie met de nodige afbreukrisico's. Dat blijkt na 10 jaar onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Onderzoekers Michelle Ryan, Floor Rink en Janka Stoker publiceerden daarover een overzichtsartikel in The Leadership Quarterly.

Echt iets nieuws proberen
De onderzoekers Michelle Ryan en Alex Haslam (2005, 2007) ontdekten ruim 10 jaar geleden al dat organisaties die slecht presteerden en in een crisis zaten, eerder geneigd waren vrouwelijke leiders aan te trekken.

De redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld omdat een crisis een organisatie er toe dwingt om echt iets nieuws te proberen, de status quo te verlaten en een signaal af te geven dat het roer om gaat. Anderzijds worden vrouwelijke leiders andere leiderschapsvaardigheden toegedicht dan de kwaliteiten waarover mannelijke leiders geacht worden te beschikken, en juist deze 'vrouwelijke' kwaliteiten zouden noodzakelijk zijn in een dergelijke crisissituatie.

Mooie kans blijkt valkuil
Zo'n crisissituatie lijkt dus vooral een kans te zijn voor vrouwelijke leiders, want hun 'vrouw-zijn' geeft ze nu een voordeel. Maar het tegendeel is het geval, want juist bij deze organisaties is het lastig om goed te presteren.

Zo staat het topmanagement in tijden van crisis onder grote externe druk, omdat er snel goede resultaten moeten komen. Daar komt bij dat niet-prototype leiders (zoals vrouwen) veel harder worden gestraft voor fouten dan prototypische leiders. Als vrouwen op dit soort posities vervolgens falen, is de reactie dus al gauw: “zie je wel, een vrouw kan dat niet”.

Vrouwelijke kwaliteiten nodig
In een situatie waarin het slecht gaat met de organisatie, ontstaat de voorkeur voor een vrouwelijke leider. Dit komt door opvattingen over stereotiepe kwaliteiten van vrouwen: vrouwen zijn zorgzaam en communaal, en juist die kwaliteiten zouden nodig zijn in geval van een crisis in een organisatie.

Verder maakt de keuze van een vrouwelijke leider duidelijk dat er verandering nodig is. De keuze voor een niet prototypische, maar een vrouwelijke leider, is immers een zeer duidelijk signaal naar binnen en naar buiten dat er fundamenteel iets verandert.

Sociale hulpmiddelen gevraagd
Niet elke crisissituatie leidt tot de selectie van een vrouw voor een toppositie. Vrouwen worden vooral als leider geselecteerd wanneer de benodigde sociale hulpmiddelen afwezig zijn. Want een vrouw wordt geacht met haar stereotiepe kwaliteiten in deze situatie makkelijker te kunnen te zorgen voor acceptatie dan een man.

MIS NIKS MEER: Alle HR-tools en modellen bij elkaar