Werknemers ervaren dat zij steeds minder ruimte krijgen om zelf hun eigen werk te regelen. Dat is een opmerkelijke trend omdat medewerkers die meer zelfstandig kunnen werken, meer tevreden zijn over hun werk en dit langer in goede gezondheid volhouden.

Werknemers ervaren dat zij steeds minder ruimte krijgen om zelf hun eigen werk te regelen.

Dat is een opmerkelijke trend omdat medewerkers die meer zelfstandig kunnen werken, meer tevreden zijn over hun werk en dit langer in goede gezondheid volhouden.

Met de trend van Het Nieuwe Werken leken werknemers meer zeggenschap te krijgen over hun werk. Bijvoorbeeld over de plaats en tijd waarop zij hun werk willen doen.
En onlangs maakte Randstad veel tamtam rond de democratie op het werk-goeroe Ricardo Semler die het uitzendbureau naar Nederland had gehaald.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Strakker aangetrokken
Ondanks alle aandacht voor een grotere zelfstandigheid van medewerkers, blijken werkgevers de afgelopen jaren de touwtjes juist strakker te hebben aangetrokken.

Dat is tenminste de mening van de werknemers zelf, zoals blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2013. Aan dit jaarlijkse onderzoek van CBS en TNO hebben bijna 23.000 werknemers meegewerkt.

Gestage afname
Tussen 2008 en 2013 daalde het aandeel werknemers met zelfstandigheid in het werk van 61 naar 56 procent. Hierbij gaat het om de vrijheid die werknemers ervaren om zelf te beslissen hoe en wanneer zij hun werkzaamheden uitvoeren.

Waar bijvoorbeeld in 2008 nog 65 procent van de werknemers aangaf regelmatig zelf te kunnen beslissen over de uitvoering van het werk, was dat vorig jaar 60 procent. In dezelfde periode daalde ook het aantal werknemers dat zelf de volgorde en het tempo van de werkzaamheden kan bepalen.

Vooral nieuwe werknemers minder zelfstandig
De daling in de zelfstandigheid was het sterkst bij werknemers die nog maar kort (maximaal drie jaar) in dienst zijn bij hun huidige werkgever. In 2013 was de zelfstandigheid in deze groep 45 procent, tegenover 56 procent in 2008.

CBS en TNO denken deze daling gedeeltelijk te maken heeft met de groei van het aantal nieuwe werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Flexibele werknemers kunnen hun werk doorgaans minder zelfstandig regelen dan werknemers met een vaste baan.

Afname in bijna alle bedrijfstakken
De afname van de zelfstandigheid in de uitvoering van het werk deed zich voor in bijna alle bedrijfstakken, behalve in de bouwnijverheid, de informatie en communicatie, en de financiële instellingen.
In de bouw hing dit samen met het afgenomen aandeel werknemers met een uitvoerend beroep; in de financiële sector met een toegenomen aandeel hoogopgeleide werknemers.

Oudere werknemers
Ook oudere werknemers vinden dat ze minder vrijheid van de baas krijgen. Maar de achteruitgang van zelfstandigheid die zij ervaren, is veel minder dan die van jongeren.

Twee jaar geleden concludeerden CBS en TNO dat werknemers die zelf hun werk inrichten, langer kunnen doorwerken. Eind 2011 dachten werknemers van 55 jaar en ouder hun huidig werk te kunnen volhouden tot een leeftijd van gemiddeld 64,7 jaar. Uit het nieuwste onderzoek blijkt dat de oudere werknemers tot een hogere leeftijd denken te kunnen doorwerken: gemiddeld 65,1 jaar.

Zelfstandige werknemers innovatiever
Uit eerder onderzoek blijkt volgens TNO dat werknemers die zelf kunnen beslissen hoe en wanneer zij hun werkzaamheden uitvoeren minder vaak burn-outklachten hebben dan werknemers die dat niet kunnen.
Daarnaast zorgen zelfstandige werknemers voor meer innovatie binnen het bedrijf dan medewerkers die zijn vastgesnoerd in regels en richtlijnen.

Crisis?
De vele cijfers die CBS en TNO hebben verzameld, geven geen sluitende verklaring voor het gevoel dat werknemers hebben dat ze minder vrijheid krijgen om hun eigen werk te regelen.
Hebben werkgevers echt de touwtjes aangetrokken? Zijn ze in crisis-tijd strakker gaan sturen? Of hebben werknemers minder de ruimte gepakt, omdat ze in onzekere tijden liever geen onnodige risico's nemen?