Van de OR-plichtige ondernemingen heeft geen 31 procent geen ondernemingsraad (OR). Dat moet veranderen, vindt de minister van SZW, want een OR die goed functioneert, zorgt voor verbinding en dialoog tussen directie en de werkvloer. Dat is belangrijk voor bedrijven die economische gezond willen blijven. De minister kondigt daarom beleidsmaatregelen aan om de naleving van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) te bevorderen. Zij wil dat beter wordt gecontroleerd of bij ondernemingen de verplichte OR aanwezig is en daadwerkelijk functioneert.

Dat staat in een brief die minister Van Gennip (SZW) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, als vervolg op een onderzoek naar de redenen van ondernemers om de WOR niet na te leven. 

Naleving WOR Onvoldoende
Ondernemers (en vestigingen) met 50 of meer werknemers moeten op grond van de WOR een ondernemingsraad instellen. Het nalevingsonderzoek wijst uit dat ruim tweederde van de OR-plichtige ondernemers aan deze wettelijke plicht voldoet. Maar 31 procent heeft geen ondernemingsraad ingesteld en dat is onvoldoende, vindt minister Van Gennip.

De minister van SZW wil dat werkgevers zich aan de wet houden, zodat werknemers gebruik kunnen maken van hun grondwettelijke recht op medezeggenschap. Daarnaast is de OR een belangrijke factor bij de uitvoering van andere wetten, zoals de Arbowet. Ook veel recente Europese richtlijnen leggen medezeggenschapsverplichtingen op.

Redenen van Niet-naleving
Niet alle werkgevers hebben behoefte aan meer inspraak vanuit de werknemers. Een deel vindt medezeggenschap wel belangrijk, maar ziet de OR niet als het juiste instrument daarvoor. De wetten en regels die met een OR gepaard gaan, worden soms als zwaar en niet passend ervaren.

Maar de verantwoordelijkheid voor het instellen van een OR, ligt toch echt bij de werkgever. Die moet zich ervoor inspannen om tot de oprichting van een OR te komen. Volgens ondervraagde ondernemers zitten hun werknemers ook niet altijd te wachten op een OR. Vooral bij bedrijven met veel laagopgeleid werk en veel flexwerk, is dat nogal eens het geval. Het is dan de taak van de werkgever om werknemers toch te motiveren om zich verkiesbaar te stellen voor een OR.

Aandacht voor flexwerk(ers) en de OR Het nalevingsonderzoek heeft drie inzichten opgeleverd over flexwerkers en de OR:

Ondernemingsraden van bedrijven met een flexibele schil zijn weinig betrokken bij de beleidsvoering voor tot flexwerkers. De bestaande rechten van de OR om flexbeleid bespreekbaar te maken, worden hiermee niet voldoende benut.

Flexwerkers zijn niet goed vertegenwoordigd in de OR.

Er is een negatief verband tussen de omvang van de flexibele schil en de naleving van de WOR: hoe groter de flexibele schil van een onderneming, hoe kleiner de kans dat er een OR is ingesteld.

Actief kiesrecht voor flexwerkers
Dat de betrokkenheid van flexwerkers bij de OR een lastig probleem is, is nog geen reden om er niets aan te doen, stelt minister Van Gennip. Onlangs zijn de kiestermijnen verkort, waardoor uitzendkrachten sneller onder de werking van de WOR vallen.

Het actieve kiesrecht voor uitzendkrachten heeft vermoedelijk effect op de aandacht die de OR heeft voor flexbeleid. Want uitzendkrachten vormen nu ook onderdeel van de achterban van de OR.

Nieuwe beleidsmaatregelen voor de OR
De minister vindt het belangrijk dat alle in de onderneming werkzame personen gebruik kunnen maken van hun grondwettelijk recht op medezeggenschap. Werkgevers moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en een OR instellen. Zij ontwikkelt beleidsmaatregelen om de naleving van de WOR te bevorderen.

Deze maatregelen worden gericht op het stimuleren van werkgevers en werknemers, maar ook op het verhogen van de druk op werkgevers die niet aan de wet voldoen. Belangrijk is dat werkgevers hun werknemers motiveren om actief mee te werken aan de medezeggenschap in hun organisatie.

MEDEZEGGENSCHAP: Stappenplan OR instellen