In Nederland zien wij onszelf vaak als tolerant, nuchter en inclusief. Maar zijn wij dat wel? Deze vraag stelt minister Dijkgraaf zich in de net verschenen emancipatienota. Hij geeft ook meteen het antwoord: er zijn veel landen waar het veel slechter gaat, maar ook hier zijn nog genoeg knelpunten voor vrouwen en lhbtiq+ers. Niet alleen in het dagelijks leven, maar ook op het werk, waar vrouwen in een ‘deeltijdklem’ gevangen zitten en nog steeds lacherig wordt gedaan als een collega zowel op mannen áls op vrouwen valt. Daarmee mist ons land veel economisch potentieel.

Misschien was het ooit wel zo, maar ons land loopt lang niet meer voorop met emancipatie. Afkomst, kleur, geloof, uiterlijk, leeftijd, een beperking, seksuele oriëntatie, gender (of hoe je daaraan uiting geeft): het is nog steeds aanleiding om mensen achter te stellen of ronduit te discrimineren. Natuurlijk zijn er ook heel veel mensen die daar stelling tegen nemen, ook op het werk. Maar om echt een samenleving te creëren waarin voor iedereen een gelijkwaardige plek is, zal er een cultuurverandering moeten plaatsvinden, staat in de Emancipatienota 2022-2025 die minister Dijkgraaf (OCW) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In het voorjaar van 2023 zal het kabinet een ‘Nationaal actieplan grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld’ presenteren. Voormalig SER-voorzitter Mariëtte Hamer zal als onafhankelijk regeringscommissaris voor de verandering moeten zorgen die nodig is om grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld te doorbreken.

Deeltijdklem voor werkende vrouwen doorbreken
Vergeleken met andere landen, doet Nederland het niet zo goed meer als het om de positie van werkende vrouwen gaat. Hier werkt driekwart van de  vrouwen in deeltijd, waardoor zij vaak niet economisch zelfstandig zijn en afhankelijk blijven van hun beterverdienende partner. Daarmee mist ons land veel economisch potentieel. Vrouwen werken gemiddeld ruim 8 uur per week minder dan mannen, en verdienen gemiddeld bruto per uur 13% minder dan mannen. Vier van de tien vrouwen die zwanger zijn geweest, kreeg te maken met een vorm van zwangerschapsdiscriminatie.

Hoewel er de afgelopen jaren op alle terreinen vooruitgang is geboekt, is er dus nog lang geen gelijk speelveld. Het kabinet wil de ‘deeltijdklem’ doorbreken en betaald werk aantrekkelijker maken voor mensen die nu niet werken, of maar heel weinig uren werken. Voorwaarde is dan wel dat mannen en vrouwen werk en (onbetaalde) zorgtaken beter verdelen. Dat wordt mede mogelijk gemaakt door kinderopvang (bijna) gratis te maken.

Diversiteit nodig op de werkvloer
De diversiteit van mensen die wij in Nederland breed in de samenleving hebben, is op de werkvloer nog niet overal doorgedrongen. Werkgevers moeten er beter op gaan letten dat zij niet steeds dezelfde soort mensen aannemen. Organisaties moeten verschillende perspectieven in hun organisatie bevorderen en waarderen. Niet alleen in woord, maar ook in daad, ook als het ‘even niet zo goed uitkomt’. Al met al, voelt de arbeidsmarkt voor lang niet iedereen als een gezonde en veilige omgeving.

Internationale vergelijkingen laten ook zien dat Nederland niet meer tot de Europese top behoort van landen die vooruitstrevend beleid voeren op het gebied van lhbtiq+emancipatie. Andere landen hebben ons de afgelopen jaren ingehaald. Mooi is wel dat 98 procent van de Nederlandse bevolking vindt dat homoseksuele mannen en lesbische vrouwen hun leven moeten kunnen leiden zoals zij dat willen. Maar een kwart accepteert niet dat mannen elkaar een zoen geven op straat.

Het begint al op school
Al in het basisonderwijs worden leerlingen verschillend benaderd. Daardoor heeft emancipatie binnen het onderwijs, ook invloed de school- en beroepsloopbaan. Maar gender, seksuele diversiteit, afkomst of ondersteuningsbehoefte horen niet van invloed te zijn op de school-, studie- en loopbaankeuzes die een leerling maakt.

Jongeren moeten een kansrijke keuze kunnen maken zonder dat deze beïnvloed wordt door sociale verwachtingen, gendernormen en rolpatronen. Daarom wordt ingezet op het doorbreken van genderstereotypering binnen loopbaanoriëntatie- en begeleiding en het stimuleren van meer vrouwen in bèta, techniek en ICT.

Pesten leidt soms tot seksuele intimidatie
Verder komt seksueel grensoverschrijdend gedrag van volwassenen niet uit het niets. Pesten en discriminatie op de werkplek, kan het gevolg zijn van gedrag op school. Dat gaat in een glijdende schaal, die begint met stereotypering, gevolgd door pestgedrag en uiteindelijk uitmondt in (seksueel) geweld. Daarom moet ook de school met kinderen in gesprek gaan over relaties en seksualiteit, waar scholieren leren over het aangeven van grenzen en het aangaan van gelijkwaardige relaties. Extra aandacht is nodig voor lhbtiq+leerlingen, want zij hebben een groter risico om slachtoffer te worden van pesten en geweldsincidenten.

Ook is bekend dat leerlingen van kleur of met een beperking te maken krijgen met vergelijkbare problemen als kansenongelijkheid en sociale onveiligheid. Als dat samengaat met ouders die weinig opleiding hebben ontvangen,  lopen deze leerlingen ook nog eens een grotere kans op een lager schooladvies.

Maatregelen voor emancipatie op het werk
Om gendergelijkheid op de arbeidsmarkt te realiseren, is volgens het kabinet de inzet op een gelijke verdeling van arbeid en zorg cruciaal. Want door de ongelijke verdeling van zorgtaken, is deeltijdwerk voor veel vrouwen een voor de hand liggende keuze, ook als de zorgtaken afnemen. Vooral bij kleine deeltijdbanen zijn de nadelen hiervan voor vrouwen groot, zoals een gebrek aan economische zelfstandigheid, minder pensioenopbouw en minder kans op bepaalde banen of promoties.

Dit kan zorgen voor een (financieel) kwetsbare positie, die nog sterker geldt voor vrouwen met weinig opleiding, vrouwen met een migratieachtergrond, alleenstaande moeders en transgender vrouwen. Het kabinet zet daarom stappen voor een systeemverandering en een gelijk speelveld.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: