Werknemers worden vaker verantwoordelijk voor hun eigen productiviteit. Maar niet alle werknemers weten daar raad mee. En als ze ouder worden, moet het werk wel blijven passen bij hun mogelijkheden. Dan helpt het al wanneer werkgevers vaker een goed gesprek voeren met hun mensen.

Langer werken is veel meer dan een kwestie van het uitstellen van de pensioengerechtigde leeftijd. Werkgevers moeten daarom meer doen voor de duurzame productiviteit van hun medewerkers. Dat vindt Johan Groothoff, hoogleraar Arbeid en Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Werknemer verantwoordelijk voor eigen productie
Werkgevers maken hun werknemers steeds meer verantwoordelijk voor voortdurende productiviteit. ‘We noemen dat empowerment, mensen bewust maken van het belang van hun eigen verantwoordelijkheid voor hun gezondheid.’

Groothoff vraagt zich echter af of iedere werknemer die verantwoordelijkheid ook echt aankan. ‘Veel mensen, soms lager opgeleid, hebben nooit de vermogens ontwikkeld om hun leven zo bewust te sturen. Kun je het resultaat dan wel zo nadrukkelijk aan zulke kwetsbare groepen overlaten?’, vraagt de hoogleraar zich af.

Goed gesprek voeren
Het is daarom belangrijk om de vinger aan de pols te houden, bijvoorbeeld door jaargesprekken te houden met werknemers. Daar moet aan de orde komen wat er goed gaat en welke aanpassingen nodig zijn. In sommige sectoren is het eenvoudiger om zaken aan te passen, maar ‘het gaat om het gezamenlijke belang van werkgever en werknemer bij duurzame productiviteit.’

Cruciaal daarbij is het contact. ‘Een goede chef vindt de rust om echt te luisteren naar zijn mensen. Werk is niet alleen iets wat je moet doen, het is ook iets waarover je moet praten.’ Lastige onderwerpen als functiewijziging of demotie, horen ook in een dergelijk gesprek plaats. ‘Want werkelijk productief zijn, is ook samen vooruit kijken en bijvoorbeeld verzuim voorkomen.’

Hoe kun je productiviteit slim organiseren?
Volgens Groothoff is veroudering onvermijdelijk voor iedereen die werkt, maar voltrekt dat proces zich niet bij iedereen op dezelfde manier. ‘Sommige oudere mensen zijn nog heel fit, maar de meesten lopen één of meerdere beperkingen op waarmee zijzelf en hun werkgever rekening moet houden’.

‘De belastbaarheid van mensen neemt na hun veertigste langzaam af’, stelt Groothoff. ‘De vraag is dan hoe je productiviteit zo goed en slim mogelijk organiseert’.

Ook bureauwerk kan zwaar zijn
Groothoff wil dat per sector maatregelen worden opgesteld voor arbeidsbelasting. Want de belasting van werknemers is per beroep anders, maar zwaar werk is lastig algemeen te benoemen.

Het is in ieder geval niet alleen lichamelijk zwaar werk, zoals bij stratenmakers en bouwarbeiders. Want ‘iemand die in korte tijd veel beslissingen moet nemen of structureel met hevige emoties te maken krijgt, wordt ook flink belast’, stelt Groothoff. ‘Waar het om gaat is of je kunt schuiven met taken en hoe je reageert op de constatering dat een taak zwaar begint te vallen’.