16 februari 2022 15:31 Werving en selectie Arbeidsrecht Arbeidsvoorwaarden Arbeidsvoorwaarden

Let op: afspraken om elkaars personeel níet in dienst te nemen, zijn verboden

Door de krappe arbeidsmarkt moeten werkgevers hun best doen om personeel voor de organisatie te behouden. In sommige sectoren wordt daarom nagedacht over een afspraak om elkaars personeel níet aan te nemen. Maar in dat geval overtreden ze de Mededingingswet, waarschuwt de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Bij de ACM zijn het afgelopen jaar namelijk signalen binnengekomen over deze verboden afspraken op de arbeidsmarkt.

Samenwerking tussen bedrijven mag, maar kent wel grenzen, stelt de ACM in een leidraad over de concurrentieregels. De Autoriteit waarschuwt ondernemers dat afspraken over het níet werven of het níet in dienst nemen van elkaars personeel, nadelig zijn voor werknemers en de samenleving als geheel. Daarom zijn dergelijke afspraken ook verboden op grond van de Europese en Nederlandse mededingingsregels.

Onderlinge afspraken over werving of loonsverhoging verboden
In sommige sectoren, zoals de energie- en technieksector, is gekwalificeerd personeel momenteel schaars. Die krapte op de arbeidsmarkt bestaat al enige jaren en lijkt groter te worden. De vrees is dat deze schaarste bijvoorbeeld een soepele en snelle energietransitie kan beïnvloeden. Dat risico ziet de ACM ook.

Om personeel te behouden, pleiten sommige werkgevers, werkgeversorganisaties en brancheorganisaties voor afspraken om elkaars personeel niet te werven of zelfs geen personeel van elkaar over te nemen. Maar zulke afspraken zijn verboden. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor onderlinge afspraken om loonsverhogingen te beperken buiten de CAO om. Sterker nog, alleen al het praten met elkaar om arbeidsvoorwaarden op elkaar af te stemmen, is verboden!

Verstoring arbeidsmarkt nadelig voor werknemers
Onderlinge afspraken over werkkrachten tussen werkgevers, verstoren de goede werking van de arbeidsmarkt en leiden tot lagere lonen, slechtere arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden.

De afspraken bieden op de korte termijn misschien een besparing op de loonkosten voor werkgevers, maar ze pakken nadelig uit voor werknemers. Op de langere termijn zijn ze ook schadelijk voor de hele samenleving, bijvoorbeeld omdat ze technische innovatie en de prikkel tot efficiency in een sector afremmen.

Afspraken over werkkrachten: dit mag wel en niet van de Mededingingswet

Vanuit het mededingingsrecht gezien zijn ondernemingen die dezelfde werknemers of zzp'ers willen willen aantrekken of inhuren, op de arbeidsmarkt concurrenten van elkaar. Dit geldt ook als zij verder verschillende diensten of producten leveren.
Bedrijven moeten op arbeidsvoorwaarden concurreren.
- Daarom mogen werkgevers geen afspraken maken over bijvoorbeeld de hoogte van salarissen, toeslagen of bonussen.
- Daarnaast mogen bedrijven onderling niet afspreken dat ze elkaars personeel niet overnemen.
- Ook mogen arbeidsmarktconcurrenten niet afspreken welke prijs zij zullen betalen voor de inhuur van zzp’ers.
- Let op! Alleen al praten met concurrenten over toekomstige arbeidsvoorwaarden is verboden.
Verdelings- of prijsafspraken voor de arbeidsmarkt, beperken de mogelijkheid voor ondernemingen om met elkaar te concurreren op arbeidsvoorwaarden. Voorbeelden van arbeidsmarktafspraken die de mededinging kunnen beperken zijn:
- afspraken om niet te werven onder elkaars personeel;
- om elkaars personeel niet in te huren;
- afspraken om salarissen en andere arbeidsvoorwaarden zoals toeslagen of bonussen te beperken.
Ook afspraken over het al dan niet inhuren van zzp’ers of afspraken over maximumtarieven voor zzp’ers kunnen de mededinging beperken. Ze benadelen zzp’ers om hun diensten aan te bieden en zich daarbij van elkaar te onderscheiden.
In een cao mogen werkgevers en werknemers wél afspraken maken ter verbetering van arbeidsvoorwaarden, zoals salaris en pensioen.
Verder zijn arbeidsmarktafspraken onder bepaalde voorwaarden toegestaan bij een fusie, overname of joint venture.

Zo ziet een goed werkende arbeidsmarkt er uit
Als er personeelsschaarste is in een goed werkende arbeidsmarkt, zullen volgens de ACM de lonen stijgen en zullen de arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden verbeteren. Werkgevers kunnen zo hun gewenste werknemers aantrekken en behouden. Hogere lonen, verbeterde arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden bevorderen ook de instroom vanuit andere sectoren.

Gerichte opleidingen kunnen hierop inspelen omdat leerlingen een goed perspectief op een baan hebben. Daarbij kan ook de waardering voor de beroepsgroep stijgen als de lonen, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden goed zijn. Hogere arbeidskosten stimuleren bovendien technische innovatie en efficiency die leiden tot welvaartswinst voor de hele samenleving.