Hoge belastingen, maar ook forse lonen, veel levensvreugde en de hoogste arbeidsproductiviteit van Europa. Ondanks het chagrijn in de media, hebben Nederlanders het goed getroffen door een combinatie van grote welvaart met een hoog niveau van welzijn.

Nederland komt er goed af in de vergelijkende landenstudie ‘Hoe beschaafd is Nederland? Een fiscale kosten-batenanalyse’ van Sijbren Cnossen, gastonderzoeker bij het Centraal planbureau (CPB). In zijn studie worden het niveau en de kwaliteit van de publieke voorzieningen vergeleken met de hoogte van de belastingen waarmee die voorzieningen worden gefinancierd.

Hoge belasting, grote welvaart
Samen met de Scandinavische landen, met een belastingdruk van 46% van het nationaal inkomen, doet Nederland (met 39% belastingdruk) het op bijna alle fronten beter dan de continentale (42%), mediterrane (37%) en Angelsaksische (34%) landen in Europa. De armoede is hier geringer, ouderen zijn beter af, er is minder discriminatie, en de gezondheidszorg en het onderwijs staan op een hoog peil.

Een hoge belastingdruk hoeft dan ook geen nadelige invloed te hebben op de welvaart en het welzijn van een land. Want de Scandinavische landen en Nederland scoren hoog op de Lissabon-agenda van economische veerkracht en dynamiek.

Hoogste arbeidsproductiviteit van Europa
In de studie passeren een groot aantal sociaaleconomische prestatie-indicatoren de revue. Zo blijkt dat de arbeidsproductiviteit per uur in Nederland de hoogste is van Europa en op de wereldwijde concurrentie-index staat ons land op de tiende plaats.

In Nederland is het gemiddelde jaarloon een van de hoogste van de onderzochte landen. Nederlandse werknemers verdienen meer dan hun collega’s in het Verenigd Koninkrijk, hoewel zij daar jaarlijks gemiddeld 260 uur (meer dan zes weken) minder voor op de werkvloer hoeven te verschijnen. De economische zekerheid is ook groot, de levensvreugde is de hoogste na Denemarken en op de wereldindex voor emancipatie staat Nederland op de negende plaats.

Ook kinderarmoede en wantrouwen
Niet alles gaat goed in Nederland. Zo is er relatief grote kinderarmoede in eenouderhuishoudens waarvan de ouder niet werkt, hoge kindersterfte, gering gebruik van kinderzorg en -opvang als emancipatie- en integratie-instrument, toenemende zwaarlijvigheid en lage uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling.

Nederland scoort wel weer goed op het punt van het vertrouwen in de medemens, maar Nederlanders hebben zeer weinig vertrouwen in maatschappelijke instellingen, zoals het parlement, de overheid, justitie, grote ondernemingen en de pers. Maar het vertrouwen in vakbonden is relatief groot.

Bommen onder het bestel
Hoewel Nederland een hoge welvaart met een hoog niveau van welzijn weet te combineren, liggen er vier bommen onder het stelsel. De toestand van de overheidsfinanciën is zorgwekkend. De economie staat er verhoudingsgewijs goed voor, maar de re-integratie van werklozen verdient voortdurende aandacht, evenals de verdere uitbouw van een efficiënt onderwijsstelsel waarin niemand achterblijft, dat levenslang leren aanmoedigt en de mobiliteit op de arbeidsmarkt bevordert.

De toenemende vergrijzing eist offers van 65-plussers, vooral van de beter bedeelden onder hen. Ten slotte kan de broeikasgasuitstoot, die zeer hoog is in ons land, alleen in internationaal verband worden tegengegaan, maar Nederlandse initiatieven kunnen daarbij niet worden gemist.