Naar een levenslange leerplicht?

Doorwerken tot je 65ste en het liefst ook daarna. Minister Donner kondigde vorige week nieuw beleid aan tijdens de Netspar-conferentie. Zijn speech over vergrijzing kreeg minder aandacht dat deze verdient. Want de gevolgen zijn groot als de cultuuromslag er komt die Donner wil. Niet alleen voor werknemers, maar ook voor werkgevers. Zo liet de minister tussen neus en lippen door weten dat hij nadenkt over de mogelijkheden van een levenslange leerplicht. We leven langer, maar werken 10 jaar korter In zijn toespraak maakt minister Donner een eenvoudig rekensommetje. "Toen Drees 60 jaren geleden de AOW introduceerde ging men rond de 15 à 18 aan het werk, werkte 50 jaren en had het vooruitzicht om nog hooguit tien jaren AOW te genieten. Nu gaan we doorgaans pas met 21 jaar werken, houden er rond de 61 mee op, om vervolgens nog bijna 20 jaren van het pensioen te genieten. Met andere woorden met minder van de helft van het leven moeten we een inkomen verdienen voor het hele leven." Volgens de minister zijn we geconditioneerd naar het beeld dat onze ouders van hun levensloop hadden. "Eerst leren en studie, dan werken om na 65 te eindigen in enkele onbezorgde jaren van toenemende fysieke beperkingen en geestelijk ongemak waarbij werken niet redelijk was." Doorwerken tot 65ste en zelfs daarna Omdat we langer en gezonder leven, wil de minister dat we langer doorwerken. Het moet normaal worden om tot je 65ste te werken; dus 4 jaar langer dan nu gemiddeld gebeurt. Ook het doorwerken na 65 wil hij "mogelijk en aantrekkelijk" maken. De minister komt dit voorjaar met voorstellen hiervoor. Daarbij wil Donner ook een antwoord formuleren op het feit "dat oudere werknemers aanzienlijk duurder zijn dan jongere". "Als we willen dat ouderen langer doorwerken, moeten zij wel werk kunnen vinden. Maar het structureel subsidiëren van de arbeid van ouderen is daarom minder aangewezen. Het is niet redelijk om jongeren te laten betalen voor ouderen die meer verdienen dan zij en daarom geen werk vinden. Jongeren betalen al een vrij forse bijdrage aan ouderen via de pensioenen en de gezondheidskosten." Werknemers laten doorwerken na hun 65ste is nu al aantrekkelijk voor werkgevers. "De AOW biedt een basisinkomen, premies zijn niet verschuldigd en belastingen zijn substantieel lager. Daardoor kan men met ongeveer ieder salaris genoegen nemen. Risico is veel meer dat werkende 65-plussers jongere werknemers daaronder uit de markt concurreren", aldus Donner. Continu investeren in werknemers Donner constateert dat "na een bepaalde leeftijd" de bereidheid van werkgevers en werknemers snel afneemt om te investeren in de inzetbaarheid van werknemers. "Dat schaadt de economie. Het feit dat er steeds minder jongeren zijn betekent dat nieuwe kennis en vaardigheden steeds trager in de arbeidsmarkt door zullen dringen. Dat betekent dat die kennis en vaardigheden veel vaker via ouderen die al werkzaam zijn, geïntroduceerd zullen moeten worden. Dat impliceert een heel andere benadering van onderwijs en scholing; in wezen gaat het om een levenslange leerplicht en het continu investeren in werknemers, ongeacht hun leeftijd." Levenslang administreren Met levenslang leren is natuurlijk niet veel mis. Maar een levenslange leerplicht? Bij een plicht hoort ongetwijfeld een hele boekhouding. Ik vrees een complexe administratie van leerrechten en -plichten (al dan niet gekoppeld aan de ingewikkelde levensloopregeling en aan nieuwe, soepeler ontslagregels). Het nieuwe formulierencircus zal werkgever en werknemer elk plezier in loopbaanontwikkeling ontnemen. In vergelijking hiermee zal de levensloopregeling (ook bedacht door de ambtenaren van SZW) een wonder van eenvoud blijken te zijn.

Bij Donners ministerie denken ambtenaren na over een levenslange leerplichtDoorwerken tot je 65ste en het liefst ook daarna. Minister Donner kondigde vorige week nieuw beleid aan tijdens de Netspar-conferentie.

Zijn speech over vergrijzing kreeg minder aandacht dat deze verdient. Want de gevolgen zijn groot als de cultuuromslag er komt die Donner wil. Niet alleen voor werknemers, maar ook voor werkgevers. Zo liet de minister tussen neus en lippen door weten dat hij nadenkt over de mogelijkheden van een levenslange leerplicht.

We leven langer, maar werken 10 jaar korter
In zijn toespraak maakt minister Donner een eenvoudig rekensommetje. "Toen Drees 60 jaren geleden de AOW introduceerde ging men rond de 15 à 18 aan het werk, werkte 50 jaren en had het vooruitzicht om nog hooguit tien jaren AOW te genieten. Nu gaan we doorgaans pas met 21 jaar werken, houden er rond de 61 mee op, om vervolgens nog bijna 20 jaren van het pensioen te genieten. Met andere woorden met minder van de helft van het leven moeten we een inkomen verdienen voor het hele leven."
Volgens de minister zijn we geconditioneerd naar het beeld dat onze ouders van hun levensloop hadden. "Eerst leren en studie, dan werken om na 65 te eindigen in enkele onbezorgde jaren van toenemende fysieke beperkingen en geestelijk ongemak waarbij werken niet redelijk was."

Doorwerken tot 65ste en zelfs daarna
Omdat we langer en gezonder leven, wil de minister dat we langer doorwerken. Het moet normaal worden om tot je 65ste te werken; dus 4 jaar langer dan nu gemiddeld gebeurt. Ook het doorwerken na 65 wil hij "mogelijk en aantrekkelijk" maken. De minister komt dit voorjaar met voorstellen hiervoor.
Daarbij wil Donner ook een antwoord formuleren op het feit "dat oudere werknemers aanzienlijk duurder zijn dan jongere". "Als we willen dat ouderen langer doorwerken, moeten zij wel werk kunnen vinden. Maar het structureel subsidiëren van de arbeid van ouderen is daarom minder aangewezen. Het is niet redelijk om jongeren te laten betalen voor ouderen die meer verdienen dan zij en daarom geen werk vinden. Jongeren betalen al een vrij forse bijdrage aan ouderen via de pensioenen en de gezondheidskosten."

Werknemers laten doorwerken na hun 65ste is nu al aantrekkelijk voor werkgevers. "De AOW biedt een basisinkomen, premies zijn niet verschuldigd en belastingen zijn substantieel lager. Daardoor kan men met ongeveer ieder salaris genoegen nemen. Risico is veel meer dat werkende 65-plussers jongere werknemers daaronder uit de markt concurreren", aldus Donner.

Continu investeren in werknemers
Donner constateert dat "na een bepaalde leeftijd" de bereidheid van werkgevers en werknemers snel afneemt om te investeren in de inzetbaarheid van werknemers. "Dat schaadt de economie. Het feit dat er steeds minder jongeren zijn betekent dat nieuwe kennis en vaardigheden steeds trager in de arbeidsmarkt door zullen dringen. Dat betekent dat die kennis en vaardigheden veel vaker via ouderen die al werkzaam zijn, geïntroduceerd zullen moeten worden. Dat impliceert een heel andere benadering van onderwijs en scholing; in wezen gaat het om een levenslange leerplicht en het continu investeren in werknemers, ongeacht hun leeftijd."

Levenslang administreren
Met levenslang leren is natuurlijk niet veel mis. Maar een levenslange leerplicht?
Bij een plicht hoort ongetwijfeld een hele boekhouding. Ik vrees een complexe administratie van leerrechten en -plichten (al dan niet gekoppeld aan de ingewikkelde levensloopregeling en aan nieuwe, soepeler ontslagregels).
Het nieuwe formulierencircus zal werkgever en werknemer elk plezier in loopbaanontwikkeling ontnemen. In vergelijking hiermee zal de levensloopregeling (ook bedacht door de ambtenaren van SZW) een wonder van eenvoud blijken te zijn.

Doorsturen:

Neem een abonnement en download 447 exclusieve vakartikelen en 302 actuele HR-instrumenten!

Wilt u als HR-professional ook niks meer missen op uw vakgebied?