Aan het eind van 2012 blijven Nederlanders somber over hun financiële situatie. Ze maken zich zorgen over de omgang met elkaar en de kloof tussen arm en rijk. Maar er zijn ook lichtpuntjes: het vertrouwen in de politiek groeit, terwijl consumenten voor 2013 toch iets positiever zijn over hun portemonnee.

Somberheid over de eigen financiële toekomst stond volgens het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) een maand geleden op het hoogste punt sinds 2008: 35% verwacht dat de eigen financiële situatie het komende jaar zal verslechteren. Maar uit een onderzoek van het ING Economisch Bureau over de afgelopen weken, blijkt dat we alweer iets minder somber zijn over onze portemonnee. Dat kan samenhangen met het gegeven dat bij meer Nederlanders het vertrouwen in de politiek is toegenomen.

Voor het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) houdt het SCP elke drie maanden een enquête en gesprekken met focusgroepen. De gegevens van dit kwartaal zijn verzameld tussen 2 oktober en 4 november. Het ING-onderzoek vindt plaats onder gemiddeld 68 duizend respondenten per dag en beslaat een recentere periode.

Burgers somber, maar houden hoop
De zorgen over de economie houden aan en raken meer mensen nu ook persoonlijk, stelt het SCP. 35% verwacht in de komende 12 maanden een verslechtering van de eigen financiële situatie. Vorig kwartaal was dat nog 27%. Vooral lageropgeleiden, ouderen en gepensioneerden zijn somber over hun financiële toekomst. Slechts 13% van de Nederlanders denkt dat de economische situatie in Nederland het komende jaar zal verbeteren.

Ook het het ING Economisch Bureau meet dat slechts één op de acht respondenten (13%) de komende zes maanden een verbetering van zijn of haar financiële situatie verwacht. Maar tegelijkertijd is ook de stemming onder consumenten over de eigen portemonnee weer wat opgeveerd. Ruim een maand geleden was er nog veel commotie over de voorgenomen plannen van het kabinet met de zorgpremies. Maar nu die is weggeëbd, zijn respondenten wat minder somber over de eigen portemonnee. Wel ligt de stemming over de economie nog onder het gemiddelde niveau van het afgelopen jaar.

Meer geld nodig voor werkgelegenheid
Door de economische crisis neemt de bezorgdheid over de werkgelegenheid toe. Daarom is het niet vreemd dat werkloosheidsbestrijding bij het SCP op de vijfde plaats van prioriteiten staat. Werkgelegenheid neemt nu de zesde plaats in op de lijst met (spontaan genoemde) belangrijke problemen. Het aandeel mensen dat meer geld wil uitgeven aan vergroting van de werkgelegenheid is fors gestegen van 65% in 2008 naar 81% eind 2012.

Gevraagd naar nationale prioriteiten staan ook andere economische thema’s, zoals inkomenszekerheid, het bestrijden van de crisis en het stimuleren van economische groei, hoog op de publieke agenda.

Zorgen over tegenstellingen in de bevolking
Tweederde (65%) ziet volgens het SCP een grote tegenstelling tussen lager- en hogeropgeleiden. In 2010 was dat nog 61%. Daarnaast zien veel mensen een tegenstelling tussen arm en rijk (64%) en tussen werklozen en werkenden (60%).

Ondanks de verdeeldheid, wordt alleen de tegenstelling tussen allochtonen en autochtonen vaak als een conflict gezien (door 57%). Maar desondanks maken burgers maken zich geen grote zorgen over de tegenstellingen tussen sociale groeperingen in Nederland.