De economie van ons land kampt met een opmerkelijke combinatie van hoge loongroei en aanhoudende inflatie. De cao-lonen blijven stijgen, in november met 4,5 procent. Dat is een fors percentage dat de inflatie kan aanjagen omdat ondernemers hiervoor hun prijzen moeten laten stijgen. In dit artikel zien we wat dit betekent voor de arbeidsmarkt en werkgevers.

Werkgeversvereniging AWVN rapporteert dat de gemiddelde loonstijging in cao-afspraken in november 2024 uitkwam op 4,5%. Hoewel dit lager is dan het jaargemiddelde van 5,0%, blijft het een opvallend hoog percentage. In totaal zijn dit jaar ruim 400 cao’s vernieuwd, goed voor 85% van alle aflopende cao’s.

AWVN waarschuwt dat hoge loonkosten kunnen leiden tot een verzwakte concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven. De productiviteitsgroei, een belangrijke voorwaarde voor duurzame loonstijgingen, is in Nederland voor het eerst in decennia afgenomen.

Inflatie blijft hoog door stijgende lonen
De Nederlandsche Bank (DNB) voorspelt dat de inflatie de komende jaren rond de 3% blijft steken, hoger dan het Europese gemiddelde van 2%. Deze hardnekkige inflatie wordt grotendeels veroorzaakt door binnenlandse factoren zoals belastingverhogingen, maar ook door loonstijgingen.

Belangrijke oorzaken van de hogere inflatie zijn:

• Indirecte belastingen: Verhogingen van accijnzen en btw op tabak, alcohol en aardgas.
• Loonontwikkeling: Hogere lonen, onder andere door krapte op de arbeidsmarkt en een inhaalslag na eerdere loonachterstanden.
• Huurverhogingen: Deze stijgen in Nederland mee met de gemiddelde loongroei en dragen substantieel bij aan de inflatie.

Veel vraag naar producten en diensten
De coronaperiode heeft de productieprocessen op veel gebieden verstoord; daardoor moet nog steeds een achterstand worden ingelopen. De komende jaren blijft de vraag naar producten en diensten hoog ten opzichte van de productiecapaciteit. En ook de arbeidsmarkt blijft krap.

Je zou kunnen stellen dat de vraag naar producten, personeel en diensten eigenlijk te hoog is. Dit zorgt ook vanuit de vraagkant van de economie voor hogere lonen en prijzen. 

Lonen en winsten zijn inflatiemotor
Zowel lonen als winsten dragen bij aan de binnenlandse inflatie. In 2023 en de eerste helft van 2024 was de bijdrage van lonen aan inflatie met ruim 50% dominant, terwijl de bijdrage van bedrijfswinsten maar minder dan 10% bedroeg.

De combinatie van loongroei en inflatie kan een vicieuze cirkel vormen, waarin hogere looneisen de inflatie verder opstuwen. Dit maakt het moeilijker om het inflatiedoel van 2% te bereiken, waar de Europese Centrale Bank (ECB) op aanstuurt. Nederland moet daarom zelf actie ondernemen om de binnenlandse inflatie te beperken.

Nederlandse lonen stijgen meer dan elders
Nederlandse recruiters zijn naarstig op zoek naar kandidaten. Een moeilijke opdracht, want er zijn hier nog steeds meer vacatures dan werklozen. Daardoor is de gemiddelde loongroei hoger dan in de rest van het eurogebied. Toen in 2022 de inflatie piekte, stegen de lonen niet meteen mee. Er is nog steeds sprake van een inhaalslag, omdat veel cao’s een langere looptijd hebben.

Volgens ramingen zal in 2025 het aantal vacatures iets afnemen, waardoor ook de krapte en daarmee de loongroei langzaam daalt. Maar vakbonden zullen alleen genoegen nemen met beperkte loonstijging, als de inflatie daadwerkelijk daalt. Daarvoor is dus ook de overheid aan zet.

INSPIRATIE VOOR HR: Doe het samen met HR TOOLS & EXTRA'S