Minister van Gennip (SZW) was al een heel eind op weg met haar plannen voor hervorming van de arbeidsmarkt, toen het kabinet viel. Onderdeel van de plannen is het vereenvoudigen van het verlofstel rond kinderen, mantelzorg en persoonlijke omstandigheden. Dat is nodig omdat bestaande regelingen steeds zijn gewijzigd en nu verwarrend zijn voor zowel werkgevers als werknemers. Enkele dagen na de val van het kabinet, stuurde minister van Gennip haar wijzigingsvoorstellen voor bijzonder verlof naar de Tweede Kamer, met de aantekening dat het volgende kabinet met een wetsvoorstel zal moeten komen om de verlofregelingen te wijzigen.

Nu het kabinet is gevallen, is het onduidelijk met welke onderwerpen de ministers nog door mogen gaan en met welke niet. Dat geldt dus ook voor de plannen van minister van Gennip voor de arbeidsmarkt. De Tweede Kamer zou in juli beslissen of die plannen controversieel worden verklaard, maar dat is doorgeschoven naar september, wanneer de Kamerleden terug komen van het zomerreces. 

Wijzigingen verder uitwerken met werkgevers en werknemers
Een goed verlofstelsel ondersteunt werknemers volgens de minister in het vinden van een evenwicht tussen werk en zorgtaken. Verder maakt het een gelijke verdeling van zorgtaken tussen partners mogelijk en draagt het bij aan het verhogen van de arbeidsparticipatie. Wel is het nodig om het verlofstelsel te vereenvoudigen en uniformeren, zodat de het begrijpelijker wordt en de administratieve lasten afnemen. Uiteindelijk moet er een stelsel komen dat werknemers meer duidelijkheid en flexibiliteit biedt bij het opnemen van hun verlof, stelt de minister.

De minister wil daarom de wet wijzigen en daarvoor haar voorstellen met het UWV en sociale partners nog verder uitwerken. Daarbij letten zij erop of de voorstellen goed uitvoerbaar zijn, of er geen extra kosten door ontstaan en of er risico’s zijn op misbruik. De bedoeling is om daarna de Tweede Kamer weer te informeren. Of dit vervolgproces zo door kan gaan, bepaalt het parlement dus in september.

BELANGRIJKSTE VOORSTEL WIJZIGING VERLOFVORMEN 2024

Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste punten van het voorstel:

Uniformering opnameperiode:

De minister streeft ernaar om de periode waarin het verlof kan worden opgenomen te uniformeren. Momenteel verschillen de opnameperiodes per regeling, wat leidt tot verwarring en complexiteit. Het voorstel is om de langste opnametermijn te hanteren, namelijk twaalf maanden na de geboorte van het kind of opname van het kind in het gezin. Hierbij blijft het zwangerschaps- en bevallingsverlof ongewijzigd, vanwege de bestaande gezondheids- en veiligheidsvoorschriften.

Uniformering aanvraagmoment:

Momenteel verschilt het aanvraagmoment voor verlofuitkeringen per regeling, wat leidt tot onduidelijkheid en onzekerheid. De minister stelt voor om het aanvraagmoment te harmoniseren en twee opties worden overwogen: a. Aanvraag van alle verlofuitkeringen alleen voorafgaand aan de verlofopname. b. Flexibel aanvraagmoment: voorafgaand, tijdens en na de verlofopname. De voor- en nadelen van beide opties worden afgewogen, waarbij eenvoud, duidelijkheid en flexibiliteit belangrijke aspecten zijn.

Andere onderzochte mogelijkheden voor vereenvoudiging

Naast de belangrijkste wijzigingen hierboven, onderzoekt de minister ook de volgende mogelijke aanpassingen van het verlofstelsel:

• Er wordt onderzoek gedaan naar het vereenvoudigen van het urencriterium voor de ZEZ-uitkering (Zelfstandig en Zwanger). Nu is onduidelijk welke uren meetellen, zoals opleidingsuren, en de onderzoeksplicht van UWV.
• Er zijn knelpunten voor werknemers die van werkgever veranderen tijdens de verlofperiode, zoals de uitbetaling van de verlofuitkering en de beperking tot één aanvraag.
• Het gelijktrekken van de doelstellingen van kort- en langdurend zorgverlof kan de begrijpelijkheid vergroten en meer flexibiliteit bieden. Maar deze wijziging kan financiële gevolgen hebben voor werkgevers en raakt mogelijk het stelsel als geheel.
• De huidige regeling voor extra bevallingsverlof bij ziekenhuisopname van het kind (zoals bij een couveusekindje) is nogal onduidelijk en lastig uit te voeren. Maar wijzigen kost geld en kan extra lasten leggen bij werkgevers.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief