Verschillende kabinetten beten hun tanden al stuk op wetgeving waarmee de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en -nemer kan worden vastgesteld. In de praktijk blijkt het lastig om aan te geven wanneer een werkende eigenlijk in dienst is, of daadwerkelijk werkt als zelfstandig ondernemer die een opdracht aanneemt.

Op de valreep, stuurt demissionair minister Van Gennip (SZW) het wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) naar de Raad van State gestuurd. Dit wetsvoorstel bevat een nieuw toetsingskader, waarmee opdrachtgever en opdrachtnemer de juiste contractvorm beter zouden kunnen vaststellen.

Het aanstaande kabinet wil de maatregelen tegen schijnzelfstandigheid voortzetten, blijkt uit het Hoofdlijnenakkoord, maar op welke manier wordt pas duidelijk in de Regeringsverklaring en de Rijksbegroting op Prinsjesdag.

Schijnzelfstandigheid tegengaan
Het wetsvoorstel biedt handvatten om arbeidsrelaties transparanter en eerlijker te maken, wat cruciaal is in de huidige arbeidsmarkt. Hoewel veel zelfstandigen bewust voor ondernemerschap kiezen en bijdragen aan de economie, is er ook sprake van (gedwongen) schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie. Dit kan leiden tot een oneerlijke verdeling van lasten, vooral als werkenden niet bijdragen aan werknemersverzekeringen, stelt de minister van SZW.

Voor HR-professionals is het van belang om op de hoogte te zijn van deze veranderingen, om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Officieel moet nu gebruik worden gemaakt van goedgekeurde standaardovereenkomsten bij de inhuur van een zelfstandige, maar de Belastingdienst handhaaft hier al enige jaren niet meer op.

Maatregelen inhuur zzp’er
Het kabinet neemt maatregelen langs drie lijnen:

1. Verkleinen van verschillen tussen contractvormen: Creëren van een gelijker speelveld.
   
   
2. Versterken en verbeteren van handhaving door de Belastingdienst: Voorbereiding op het afschaffen van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025.
   
   
3. Verduidelijken van regels met het wetsvoorstel: Bieden van een wettelijk toetsingskader op basis van relevante rechtspraak.

Introductie rechtsvermoeden en uurtarief
Naar aanleiding van een eerdere internetconsultatie is het wetsvoorstel aangepast. Zo is de indicatie "kernactiviteiten" vervallen en is het toetsingskader verbeterd. Daarnaast introduceert het kabinet een rechtsvermoeden van werknemerschap, onder meer gebaseerd op een uurtarief. Dit rechtsvermoeden helpt werkenden aan de basis van de arbeidsmarkt een arbeidsovereenkomst te claimen.

Als een werkende (of bijvoorbeeld een vakbond) een beroep doet op het rechtsvermoeden, moet worden aangetoond dat er minder wordt betaald dan het geldende uurtarief. Dan is het vervolgens aan de opdrachtgever om aan te tonen dat er géén sprake is van een arbeidsovereenkomst. De bewijslast is dus omgedraaid en berust bij de werkgever/opdrachtgever.

Samenvatting voor HR-Professionals

Doel wetsvoorstel VBAR	Verduidelijking regels voor werken als werknemer of zelfstandige.
Belang van zelfstandigen	Bijdragen aan economie, maar ook zorgen over schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie.
Maatregelen van het kabinet	1. Verkleinen verschillen tussen contractvormen 2. Versterken handhaving door Belastingdienst 3. Verduidelijken regels met wetsvoorstel
Toetsingskader	Gebaseerd op verzamelde rechtspraak, biedt duidelijkheid over beoordeling van arbeidsrelaties.
Aanpassingen na consultatie	Indicatie "kernactiviteiten" vervallen, verbeterd toetsingskader, uurtarief in rechtsvermoeden naar boven afgerond.
Rechtsvermoeden van werknemerschap	Gebaseerd op uurtarief, maakt het voor werkenden makkelijker om arbeidsovereenkomst te claimen. Preventief effect verwacht bij aangaan arbeidsrelaties.
Implementatie handhaving	Voorbereidingen op afschaffing handhavingsmoratorium per 1 januari 2025.
Effect op HR-beleid	Noodzaak voor duidelijke contracten, juiste toepassing van regels en preventieve maatregelen tegen schijnzelfstandigheid.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief