Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een gevoelig onderwerp waar steeds meer organisaties mee aan de slag willen. Tegelijk blijkt het in de praktijk lastig om te bepalen waar je begint en wat er nodig is om een sociaal veilige werkomgeving te creëren. Zeker in kleinere bedrijven is die drempel hoog. Er is vaak geen HR-afdeling, geen vertrouwenspersoon en beperkte kennis over hoe je preventie vormgeeft.

Om daar verandering in te brengen, is op 11 april 2025 een nieuwe online tool voor cultuurverandering gelanceerd. De tool is ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van Mariëtte Hamer, de Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. De tool moet organisaties helpen om op een laagdrempelige manier werk te maken van sociale veiligheid.

De tool is nadrukkelijk ook bedoeld voor kleinere organisaties. Juist daar ontbreken vaak de middelen of de kennis om actief aan cultuurverandering te werken. De tool is daarom zo opgebouwd dat ook ondernemers zonder HR-professional of jurist in dienst direct aan de slag kunnen. In slechts een paar stappen krijgen zij zicht op mogelijke verbeteringen en concrete vervolgstappen.

Laagdrempelig hulpmiddel voor elke organisatie
De nieuwe tool is een digitale vertaling van de eerder ontwikkelde Handreiking voor cultuurverandering op de werkvloer. Die handreiking bevat veel informatie en praktische tips, maar bleek in de praktijk voor met name het mkb soms te omvangrijk en complex om zelfstandig mee te starten. De online tool maakt de kern van de handreiking toegankelijker door een duidelijk overzicht te bieden van wat een organisatie concreet kan doen.

De tool richt zich specifiek op de preventie en aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarbij wordt sociale veiligheid in brede zin als uitgangspunt genomen. Het doel is om organisaties te ondersteunen in het voeren van beleid, het bespreekbaar maken van gedrag en het inrichten van een veilige meldstructuur.

Quickscan voor eerste inzicht
Een belangrijk onderdeel van de tool is een quickscan. Hiermee kan een organisatie snel en eenvoudig toetsen waar zij nu staat op het gebied van sociale veiligheid. De scan geeft inzicht in bestaande risico’s, eventuele blinde vlekken en laat zien op welke onderdelen verbetering mogelijk is. Daarmee vormt het een praktisch startpunt voor organisaties die niet goed weten waar ze moeten beginnen.

De quickscan helpt werkgevers om maatwerk te leveren binnen hun eigen context. Dat is belangrijk, want de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag werkt alleen als deze past bij de grootte, structuur en cultuur van de organisatie.

Preventie centraal
De aanpak van grensoverschrijdend gedrag begint niet bij de melding, maar veel eerder. De online tool benadrukt het belang van preventie. Werkgevers worden gestimuleerd om actief te werken aan duidelijke omgangsvormen, een open cultuur en een goed functionerend systeem van meldpunten en ondersteuning. Ook het bespreekbaar maken van gedrag en het creëren van een werksfeer waarin medewerkers zich veilig voelen, zijn onderdeel van deze preventieve benadering.

Uit onderzoek blijkt dat 43% van de werkenden aangeeft dat seksueel grensoverschrijdend gedrag op hun werk geen belangrijk gespreksonderwerp is. Dat betekent dat er nog veel winst te behalen valt in het voeren van structureel beleid en het bespreekbaar maken van grenzen.

Opletpunten voor HR	Aandachtspunten voor HR
Gebruik van de tool	De online tool biedt overzichtelijke stappen en adviezen om preventie en aanpak vorm te geven.
Quickscan uitvoeren	De quickscan helpt om inzicht te krijgen in de huidige situatie op het gebied van sociale veiligheid.
Focus op preventie	Werk actief aan cultuurverandering, nog vóórdat er meldingen zijn. Richt beleid en gedragscodes in.
Kleine organisaties	De tool is bruikbaar zonder HR-kennis of vertrouwenspersoon, ook geschikt voor het mkb.
Maak gedrag bespreekbaar	Stimuleer open gesprekken over grenzen en omgangsvormen.

PAK GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG AAN MET DEZE HR-TOOLS