Opnieuw Shared Services voor HR als oplossing.

De bezuinigingen in het regeerakkoord om de overheid efficiënter te laten werken, kosten vijftienduizend ambtenarenbanen. Het nieuwe kabinet heeft 750 miljoen euro ingeboekt aan bezuinigingen op de rijksdienst. Uit een notitie van de secretarissen-generaal (SG’s), de hoogste bazen op de ministeries, blijkt dat er daardoor vijftienduizend voltijdsbanen moeten vervallen. Vooral bij de stafdirecties, waaronder HRM, vallen flinke klappen. Shared Servicecenters moeten een deel van de oplossing gaan bieden.

Volgens de SG’s kan de helft van de reductie worden opgevangen via natuurlijk verloop, maar voor andere helft zijn herplaatsingen nodig. Mogelijk vallen er zelfs gedwongen ontslagen. Om de herplaatsingen en ontslagvergoedingen te kunnen bekostigen is een sociaal plan nodig dat ongeveer 500 miljoen euro gaat kosten.

De notitie van de hoogste ambtenaren verscheen al eerder. Opmerkelijk is dat zij daarin berekenen dat de overheid zonder al te veel problemen al vijf procent efficiënter kan werken. Weliswaar spreken de SG’s zelf van ‘forse efficiencymaatregelen’, maar gezien het feit dat deze reductie relatief pijnloos kan verlopen, roept de vraag op of managers in het bedrijfsleven deze reductie niet al eerder zouden hebben doorgevoerd.

Beter samenwerken
Om de 750 miljoen bezuinigingen te halen, zijn nog wel zwaardere ‘aanvullende maatregelen’ nodig voor het schrappen van banen, die de SG’s aan de politiek willen voorleggen. De SG’s doen al een eerste voorzetje: naast het schrappen van concrete taken, verwachten ze veel van vermindering van regels, vereenvoudiging van de uitvoering, minder administratief toezicht, beter samenwerken door ‘werken in vertrouwen’, werken in programma’s en werken met minder bestuurders.

De uitvoerende diensten worden relatief gespaard, en hoeven maar 10 procent in te leveren. Maar omdat de meeste ambtenaren uitvoerend werk doen (ruim 145 duizend van de totaal 170 duizend), vallen daar toch de meeste slachtoffers, namelijk 8650.

HRM-directies
Relatief het meeste, moeten de ondersteunende diensten (waaronder de HRM-directies) inleveren. Zij verliezen een kwart van hun formatieplaatsen. Van de 7700 ondersteunende voltijdsbanen, verdwijnen er 1900. De SG’s schrijven dat de rijksdienst een overhead heeft van ongeveer 30 procent, en dat vinden ze veel te hoog.

‘Dit gaan wij aanpakken’, zo schrijven de SG’s. Zo ‘kijken’ ze naar Shared Services en andere slimmere en efficiëntere organisatievormen, zoals standaardisatie, uitbesteding en gezamenlijke diensten.

P-direkt
Als de SG’s het net zo aanpakken als het project P-direkt, kan het nog wel even duren voordat de bezuinigingen echt ingaan. Want al sinds 31 januari 2003 proberen de verschillende HRM-directies van de ministeries hun personeelsadministratie en HR-adviestaken te bundelen in het Shared Servicecenter P-direkt.

Deze poging is tot nog toe jammerlijk mislukt, voornamelijk doordat er een veel te ambitieuze doelstelling op het project is geplakt. De enige automatiseerder die overbleef bij de aanbesteding, bleek uiteindelijk voortijdig de handdoek in de ring te gooien. P-direkt werd niet door de top aangestuurd, maar op een lager niveau door de plaatsvervangend SG’s. Nu de SG’s er hun eigen prestige aan verbinden, kan er misschien toch nog nieuw leven in het project worden geblazen.