Cursussen en opleidingen worden niet gebruikt voor de werknemers die deze het hardst nodig hebben. En voor de duurzame inzetbaarheid van werknemers is scholing minder nuttig dan we vaak denken. Deze conclusies trekt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) op basis van onderzoek.
Cursussen en opleidingen worden niet gebruikt voor de werknemers die deze het hardst nodig hebben. En voor de duurzame inzetbaarheid van werknemers is scholing minder nuttig dan we vaak denken.
Deze conclusies trekt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) op basis van onderzoek.
Er is wat raars aan de hand met scholing. Hoe sterker de arbeidsmarktpositie, hoe meer scholing de werknemer volgt, aldus het SCP.
Scholing voor voltijdwerkers
"De meeste scholing wordt gevolgd door voltijdwerkers, terwijl duidelijk minder aan scholing wordt deelgenomen door de groep met een zwakkere arbeidsmarktpositie (deeltijdwerkers en mensen met niet-reguliere arbeidscontracten, maar ook zelfstandigen)", schrijft het SCP in zijn studie Aanbod van Arbeid 2012.
Opvallend is dat medewerkers die niet tevreden zijn of niet goed functioneren, minder vaak cursussen en opleidingen volgen dan hun collega's.
Langer doorwerken
De meeste scholing wordt gevolgd op kosten van de werkgever. Deze betaalt ruim driekwart van de opleidingen en cursussen en laat deze ook (deels) tijdens werktijd volgen.
De cursussen blijken vooral gericht op het huidige beroep; werkgevers laten hun medewerkers vooral praktisch gerichte, vakinhoudelijke (bij)scholingscursussen doen. "Van substantiële niveau- of richtingveranderende cursussen is vrijwel geen sprake."
"Vanuit de dagelijkse praktijk is dat logisch: werkgevers willen werknemers die goed zijn in hun werk, en werknemers weten dat ze om beter te worden in hun huidige werk, en om voor promotie in aanmerking te komen, over voldoende specialistische kennis moeten beschikken."
Geen grotere kans op meer loon
Het SCP concludeert dat het volgen van vakgerichte cursussen en opleidingen een "normaal onderdeel van werk" is.
Droog constateren de onderzoekers dat zij "geen significant effect" zagen van scholing als het gaat om een grotere kans op het behoud van een baan of op een loonstijging.
Specialisatie binnen huidige baan
Van scholing moeten we niet al te veel verwachten als middel om werknemers langer te laten doorwerken.
"Als scholing door alle direct betrokkenen vooral gezien wordt als een noodzakelijke bijdrage aan de specialisatie in de huidige functie, zal het vermoedelijk weinig (en soms misschien in het geheel niet) bijdragen aan de inzetbaarheid op de langere termijn buiten die functie."
Nuttiger voor ouderen
Het SCP tekent hier wel bij aan dat scholing voor ouderen waarschijnlijk meer nut heeft.
"Omdat de kansen van ouderen op werk elders laag zijn, neemt langer doorwerken bij hen vrijwel altijd de vorm aan van een voortzetting van het huidige dienstverband. Dat betekent dat in ieder geval de inzetbaarheid van ouderen bij de huidige werkgever zo lang mogelijk op peil moet blijven."
In het geval van ouderen vinden de SCP-onderzoekers het juist een voordeel dat scholing vaak gericht is op het bijblijven in de huidige baan. "Het investeert in de waarde van de huidige match, en stelt daarmee het mogelijke ontslagmoment uit."