Grotere betrokkenheid, maar geen aanwijzing voor betere prestaties.

Werknemers van bedrijven waar prestatiebeloning is ingevoerd, zijn hier overwegend positief over. Dat blijkt uit onderzoek dat de vakbond CNV onlangs uitvoerde. Opmerkelijke uitkomst is dat de ondervraagden niet merken dat zijzelf, of de collega’s, ook daadwerkelijk harder gaan werken.

In de nieuwsbrief van het CNV schrijft de vakbond over de resultaten van het onderzoek naar variabele beloning dat in de afgelopen maanden is gehouden. Eén deel van het onderzoek is gehouden onder werknemers van drie bedrijven waar een deel van de beloning afhankelijk is van de (afdelings-)prestaties.

Over het algemeen oordelen de werknemers 'gematigd positief' over resultaatafhankelijke beloning, als het maar beperkt blijft tot een klein deel (tot 5%) van de totale beloning. Bovendien vinden zij het belangrijk om invloed te kunnen uitoefenen op de criteria voor prestatiebeloning, anders verliezen ze de motivatie om hun bijdrage te leveren.

Duidelijk is dat werknemers niet willen dat ziekteverzuim de hoogte van de beloning bepaalt, maar bedrijfswinst vinden zij wel een goede indicator. Verder staan jongeren positiever tegenover prestatiebeloning dan ouderen. Jongeren denken ook vaker dat het goed is voor de werksfeer. Een overgrote meerderheid (83 %) van de werknemers merkt niet dat variabele beloning tot betere prestaties leidt.

Competentiebeloning
Een tweede deel van het onderzoek is gehouden bij bedrijven die het beoordelingsgesprek gebruiken als basis voor de jaarlijkse loonsverhoging. Een hoger salaris is dan voor een deel afhankelijk van het eigen functioneren (competentiebeloning). In het jaarlijkse beoordelingsgesprek stellen werknemer en manager doelen op voor functioneren en ontwikkeling van de werknemer. Na een jaar wordt in de beoordeling bekeken of de doelen zijn gehaald en welke loonstijging daarbij past.

Personeelsfunctionarissen van de vier onderzochte bedrijven vinden dat deze vorm van beloning de betrokkenheid en het bewustzijn van werknemers bij de bedrijfsdoelen verhoogt. Ook krijgen werknemers volgens hen beter inzicht in hun bijdrage aan het geheel. Anders dan gedacht, bleken werknemers niet veel meer aan scholing te doen. Werknemers die aan opleidingen deelnamen, deden dat nog steeds vanwege specifieke eisen aan hun vakbekwaamheid of omdat zij een leidinggevende hebben die het volgen van opleidingen nadrukkelijk stimuleert.

Uit het onderzoek blijkt dat bij twee van de vier bedrijven de loonsom is toegenomen na het invoeren van competentiebeloning, omdat er extra mogelijkheden zijn om meer te verdienen. In geen van de bedrijven zijn werknemers er in inkomen op achteruit gegaan. De invoering bleek bij twee bedrijven moeizaam, maar de meeste medewerkers van de onderzochte bedrijven zijn nu tevreden met deze vorm van beloning.