In 2023 daalde het ziekteverzuim in ons land en die trend zet in 2024 waarschijnlijk door. Dat is goed nieuws voor werkgevers, hoewel die wel rekening moeten houden met langduriger verzuim van werknemers met psychische klachten. Want mensen werken hard, maar hebben ook privé steeds meer op hun bord.

Nu Nederland na de kerstvakantie weer massaal aan het werk gaat, komt Arbo Unie met een vooruitblikkende analyse op de arbeidsmarkt en ontwikkelingen in het ziekteverzuim.

“Er is enerzijds een krapte op de arbeidsmarkt waar werkgevers zitten te springen om personeel. Anderzijds leiden de stijgende inflatie en hoge dagelijkse kosten tot financiële onzekerheid”, zegt prof. dr. Corné Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie en hoogleraar bedrijfsgeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Werkloosheid stijgt, dus ziekteverzuim daalt
Het Centraal Planbureau verwacht een lichte stijging in de werkloosheid dit jaar. En bij stijgende werkloosheid, daalt meestal het verzuim op het werk. “De verwachting is dan ook dat de ingezette daling van het ziekteverzuim ook in 2024 zal doorzetten,” aldus Roelen.

Dat komt voor een belangrijk deel omdat er minder long- en luchtwegklachten waren. Bovendien kende 2023 duidelijk minder Long COVID-gevallen dan de jaren ervoor. Dit scheelt de Nederlandse economie 70 miljoen euro. In totaal nam het aantal verzuimdagen in 2023 met 1,1 miljoen dagen af, ten opzichte van 2022.

Mensen hebben privé meer op hun bord
De daling van het ziekteverzuim is niet alleen maar goed nieuws, want in de praktijk gaat de verzuimduur omhoog, zeker bij mensen met psychische klachten. In 2023 waren er 2,9 miljoen verzuimdagen met psychische klachten en dat kost de Nederlandse samenleving ruim 1 miljard euro op jaarbasis. Roelen ziet met name psychisch verzuim in het onderwijs, de zorg en zakelijke dienstverlening. In die sectoren heeft maar liefst 40% van het verzuim een psychische oorzaak.

De oorzaak van psychisch verzuim is vaak een verstoorde werk-privé-balans. “Mensen werken hard, maar hebben ook privé steeds meer op hun bord. Vooral mantelzorg voor een zieke partner of ouder is moeilijk te combineren met werk”, aldus Roelen, die werkgevers oproept beter naar hun menselijk kapitaal te kijken.

Maak afspraken, want zorgverlof is niet toereikend
Bedrijfsarts Roelen pleit ervoor dat werkgevers maatwerkafspraken maken met mensen die werk en mantelzorg combineren. Werknemers hebben wel recht op zorgverlof, maar dat is vaak onvoldoende. De overheid zou met betere regelgeving moeten komen, omdat mantelzorg in onze participatiemaatschappij een steeds nijpender probleem zal worden voor werkenden, stelt Roelen.

Andere oorzaken van psychisch verzuim zijn - volgens Roelen – de vele digitale veranderingen, die oudere werknemers in het dagelijkse werk niet meer kunnen bijbenen. Hij ziet ook veel stress en psychische klachten bij jongeren die de arbeidsmarkt opkomen. Het is voor werkgevers zaak om aantrekkelijk te blijven en waardevol werk te kunnen aanbieden, omdat veel jongeren juist daarnaar op zoek zijn.

Aandacht voor collega’s die werk opvangen
Het gevolg van (psychisch) verzuim is dat deze in eerste instantie wordt opgevangen door collega’s die daardoor vaak meer werken, met het gevaar dat zij overwerkt raken. Als het verzuim nog langer duurt, moeten tijdelijke krachten worden ingehuurd. Dat alles kost tijd en energie en kan de sfeer op de werkvloer negatief beïnvloeden, aldus Roelen. Het kan bovendien grote gevolgen hebben voor de productiviteit.

HOE WERKT VERZUIM? Leer het van de Minicursus Ziekteverzuim

Doorsturen: