Iedereen krijgt helaas ooit te maken met het overlijden van een partner, ouder of kind. Dat betekent in eerste instantie veel organiseren, maar daarna volgt een periode waarin je ruimte moet vinden om te rouwen. Maar rouwverlof is in Nederland niet wettelijk geregeld en dus zijn werknemers afhankelijk van afspraken in de cao of het personeelshandboek. In de meeste gevallen heeft de werknemer wel recht op enkele dagen bijzonder verlof, maar de verschillen per sector zijn groot. Zo zijn er nog cao’s waar je soms maar één dag rouwverlof krijgt als je kind overlijdt! Een kwart van de werknemers ervaart ook weinig steun van de werkgever en veertig procent vindt dat er onvoldoende mogelijkheden zijn om het verlies van een naaste te verwerken.

Dit zijn conclusies van een onderzoek door vakbond CNV (PDF) onder werknemers die te maken hebben gehad met rouw en een onderzoek naar verlofregelingen van de Nationale vacaturebank.

“Werkgevers moeten slimmer worden in de ondersteuning van hun rouwende werknemers," stelt Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV. Want uit het onderzoek van de bond blijkt dat 10% van de rouwenden uiteindelijk een burn-out krijgt. De vakbond wil het rouwverlof wettelijk vastleggen.

Te snel weer aan het werk
Het CNV-onderzoek wijst uit dat 37% van de werknemers die rouwen, te snel weer aan het werk gaat, terwijl 28% op de lange termijn niet goed kan functioneren. "Werknemers vertellen ons dat ze door hun werkgever onder druk worden gezet om snel weer aan de slag te gaan. Soms krijgen ze zelfs meer taken om hen af te leiden.”

Dit blijkt zeer nadelig voor het welzijn van rouwende werknemers. “Werkgevers die geen ruimte bieden voor rouwverwerking, betalen uiteindelijk vaak een hoge prijs," waarschuwt Fortuin. De kosten voor de re-integratie van een langdurig zieke werknemer zijn hoog. Bovendien gaat de werkgever ook meer premies betalen.

Soms maar één dag rouwverlof als kind overlijdt
Hoewel er geen wettelijke afspraken over zijn gemaakt, wordt in alle cao’s die de Nationale vacaturebank onderzocht wel gesproken over rouwverlof. Hoe dichterbij het overlijden komt, hoe meer dagen bijzonder verlof vaak worden verleend. Maar In veel gevallen is het aantal vrije dagen nauwelijks toereikend.

Een schrijnend voorbeeld is het rouwverlof voor het overlijden van een kind. Dan hebben werknemers in het veiligheidsdomein of in de mode-, interieur-, tapijt- of textielindustrie bijvoorbeeld soms maar recht op één dag rouwverlof. Ook wanneer een partner overlijdt, krijgen werknemers vaak maar een paar doorbetaalde vrije dagen. In bijna één derde van de cao's gaat het niet eens om een volle vrije werkweek: het rouwverlof is dan slechts vier dagen.

Minder verlof als kind niet meer thuis woont
Het cao-onderzoek brengt ook beklemmende verschillen aan het licht, die niet meer van deze tijd zijn. Zo staat in 3 van de tien cao’s nog dat je minder verlofdagen krijgt als een kind overlijdt dat niet (meer) bij je in huis woont.

Het verschil met een thuiswonend kind kan zelfs oplopen tot acht dagen minder rouwverlof, zoals in de cao voor het verzekeringsbedrijf. Die regeling gaat er kennelijk van uit dat de ouder van het thuiswonende kind de uitvaart alleen regelt. Het verlof is zo dus vooral praktisch bedoeld en niet om even bij te komen. Laat staan om te rouwen.

Er zijn ook cao’s met 10 dagen rouwverlof
In enkele cao’s is het rouwverlof beter voor elkaar. Werknemers die onder de cao's voor apotheken en de bouw vallen, hebben bij het overlijden van een eerstegraads familielid altijd recht op minstens tien dagen rouwverlof.

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, benadrukt dat dergelijke verschillen er niet zouden moeten zijn. “Het is natuurlijk niet zo alsof iemand die in een apotheek werkt langer verdriet heeft van het overlijden van een kind dan iemand die in de mode werkt.”

HR-afdeling heeft rol in begeleiding
Het is in de praktijk natuurlijk niet voor te stellen dat een ouder van een uitwonend kind maar twee dagen wegblijft van het werk, denkt professor Wilthagen: “een cao staat nooit boven de wet,” aldus de Wilthagen, “het mag wel meer zijn, maar niet minder.”

De hoogleraar wijst daarom op de regelingen voor calamiteitenverlof en kortdurend (zorg)verlof, waaraan werknemers ook rechten kunnen ontlenen. “Daar kunnen mensen in zo’n situatie ook gebruik van maken. Maar daar moeten die mensen dan wel op worden gewezen door de HR-afdeling, de huisarts of kennis die dat toevallig weet,” aldus Wilthagen.

Vakbond wil twee weken wettelijk rouwverlof
Tweederde van de werknemers die met verlies te maken hadden, is ontevreden over de huidige regelingen op hun werk. Vakbond CNV pleit daarom voor een wettelijk rouwverlof van twee weken, iets waar 77% van de ondervraagden achter staat. CNV-voorzitter Fortuin wil dat de politiek dat snel gaat regelen.

De vakbond heeft de gids 'Hoe werkt rouw?' gepubliceerd, die inmiddels al door 6000 werkgevers is aangevraagd. De gids kan gratis bij het CNV worden opgevraagd.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: