Opnieuw is duidelijk dat er een nieuwe politieke wind waait in Den Haag, waar partijen na de verkiezingen duidelijk anders stemmen over sociaal-economische onderwerpen dan daarvoor. Want de wet tegen discriminatie bij sollicitaties is dinsdagavond 26 maart verworpen door de Eerste Kamer. Minister Van Gennip (SZW) was de senatoren eerder nog tegemoetgekomen door de wet af te zwakken, maar dat heeft haar niet geholpen. Het is niet zo dat de Eerste kamer denkt dat er helemaal geen discriminatie bestaat bij sollicitaties, maar de senatoren vrezen dat de wet te belastend is voor (kleine) bedrijven.

De weggestemde Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie legde bedrijven een verplichting op om een objectief werving- en selectiebeleid te voeren en dat ook procedureel vast te leggen. Werkgevers moesten daarbij uitgaan van objectiveerbare competenties en niet van hun ‘gevoel’ over een kandidaat. Uitzendbureaus en andere intermediairen zouden voortaan ook melding moeten maken van discriminerende verzoeken van opdrachtgevers.

In het HR-vakgebied is de selectie op basis van competenties overigens een breed geaccepteerde methodiek, waarvan is aangetoond dat die een diverser personeelsbestand oplevert dat in de praktijk ook productiever en winstgevender is.

Discriminatie op de arbeidsmarkt is alom aanwezig
Wanneer werkgevers worden gevraagd naar discriminatie op de arbeidsmarkt, geven ze doorgaans wenselijke antwoorden. Om de mate van discriminatie vast te stellen, stuurde UvA-onderzoeker Bram Lancee met zijn team 20.000 sollicitatiebrieven naar bestaande vacatures, waarbij meer dan 50 verschillende etnische afkomsten werden gesimuleerd. De brieven waren verder gelijk qua vaardigheden, diploma’s en de kwaliteit van de brief. Opvallend eerste resultaat is, dat Duitse sollicitanten minder vaak worden gediscrimineerd dan het gemiddelde.

Illustratie uit het GEMM_onderzoek UvA

Maar sollicitanten met een niet-Nederlandse achtergrond ontvingen gemiddeld 20% vaker geen enkele reactie op hun sollicitatiebrief. Vooral sollicitanten met een Ethiopische, Oegandese, Pakistaanse of Marokkaanse achtergrond, werden twee keer zo vaak gediscrimineerd dan ‘witte’ sollicitanten met dezelfde sollicitatiebrief. Islamitische sollicitanten kregen minder dan de helft van de reacties vergeleken met christelijke sollicitanten. En vrouwen met een hoofddoek hadden zelfs 40% minder kans op een reactie op hun sollicitatiebrief.

Minister had wet al afgezwakt voor kleine bedrijven
Hoewel de wet van minister Van Gennip in de Tweede Kamer met een ruime meerderheid werd aangenomen, moest zij vorige week nog met een afgezwakte versie komen, omdat de Eerste Kamer zich kritisch opstelde. In eerste instantie was het de bedoeling dat de wet van toepassing zou zijn op bedrijven met minstens 25 medewerkers. Van Gennip heeft dit verhoogd naar 50 werknemers, zodat minder werkgevers ermee te maken zouden krijgen.

Verder had de minister al toegezegd dat de wet de eerste twee jaar niet al te streng zou worden gehandhaafd. Dat zou bedrijven de tijd geven om aan de nieuwe regels te wennen. Het was verder de bedoeling om een grootscheeps leertraject op te tuigen, waarmee werkgevers van elkaars ervaringen zouden kunnen profiteren. Wat daarmee nu gebeurt, is onduidelijk.

Gemiste kans, of wen er maar aan?
De senaatsfracties die tegen de wet stemden, waren BBB, VVD, JA21, PVV, FvD, 50Plus, en SGP. Opvallend is vooral de rol van de VVD, die eerder nog voor de wet stemde in de Tweede Kamer. Nu het kabinet demissionair is, de verkiezingen zijn geweest en de partij toch in onderhandeling is om een kabinet te vormen met BBB, NSC en PVV, is de partij niet meer loyaal aan demissionair CDA-minister Van Gennip.

De minister heeft op X verklaard dat zij het "buitengewoon pijnlijk" vindt dat de wet niet is aangenomen. Ze noemt het een gemiste kans en benadrukt dat "iedereen een gelijke kans verdient in de zoektocht naar werk." Maar de twitterreacties onder haar bericht liegen er niet om. In nette bewoordingen vertaald, wordt de wet door twitteraars als links en ‘woke’ betiteld.

In de zoektocht naar een baan verdient iedereen een eerlijke kans. Daarom is er het wetsvoorstel toezicht gelijke kansen bij werving en selectie. Buitengewoon pijnlijk dat deze niet is aangenomen door de @EersteKamer. Dit is écht een gemiste kans. (1/2) pic.twitter.com/SniavWKKIJ

— Karien van Gennip (@karienvangennip) March 26, 2024

‘Er zijn nieuwe politieke verhoudingen, dus wen er maar aan’, vertellen de reageerders de minister. Sommigen vinden zelfs dat zij helemaal niets snapt van bedrijfsvoering, maar haar CV vertelt iets anders. Want voordat Van Gennip minister werd, bekleedde zij diverse bestuursfuncties, maar werkte onder meer ook bij McKinsey en ING-bank, vanaf 2015 als CEO ING Bank France, Parijs.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: