COLUMN: Ingrijpende organisatieaanpassingen vereisen strategische rol HRM
Ad Voerman over de noodzaak om als organisatie in te spelen op trends en veranderingen
De snelle vooruitgang op technologisch gebied gecombineerd met de toenemende vervlechting van de wereldeconomie dwingen organisaties tot permanente aanpassing. Een permanente aanpassing van missie, visie, structuren, processen, cultuur en competenties.Bovendien speelt een aantal onderliggende processen met een grote invloed op het denken en acteren van de moderne burger die mede de inrichting van organisaties sterk zullen beïnvloeden.
Deze processen zijn:
Het tempo van de veranderingen dwingt organisaties tot focus op kernactiviteiten. Alles wat niet tot de core business behoort moet kritisch worden getoetst op de vraag: zelf (blijven) doen of uitbesteden.
Maatschappelijke trends
Bovenstaande ontwikkelingen leiden in hun onderlinge samenhang tot een aantal maatschappelijk belangrijke trends die in het kader van dit artikel van belang zijn:
1. vergrijzing
2. toename arbeidsdeelname vrouwen
3. toename aantal allochtonen
4. stijging opleidingsniveau
5. individualisering versus welvaartsgroei
6. flexibilisering
Deze trends zijn reeds geruime tijd zichtbaar en laten inmiddels dus ook hun sporen na in organisaties.
Inmiddels wordt steeds duidelijker dat al deze ontwikkelingen samen tot een verstrekkende conclusie leiden:
het belang van menselijk kapitaal als zelfstandige productiefactor wordt steeds groter.
Het is deze ontwikkeling die een belangrijk moment markeert in de ontwikkeling van positie van de HR afdelingen. Veel HR afdelingen zijn volgend, georiënteerd op wet en regelgeving en acteren vaak nog alsof zij belangenbehartigers van de medewerkers zijn.
De ingrijpende aanpassingen die voor ons staan, vragen van HR medewerkers een veel poractievere rol. Waar anders dan bij HRM moet de leiding te biecht om zich de notie eigen te maken dat het belang van menselijk kapitaal centraal in de organisatieontwikkeling komt te staan? En waar moet anders het antwoord op de vraag vandaan komen: wat betekent dat voor de organisatie?
Voorkomen is beter dan genezen
Dominante HR-trends
Op basis van de bovenstaande analyse kom ik tot de volgende dominante HR trends.
Organisatieaanpassing
Kernbegrippen bij de aanpassing van huidige organisaties zijn: Telewerk, Netwerk en Teamwerk. De omslag van een meer traditionele organisatie naar één die aan de bovenstaande kenmerken voldoet is ingrijpend maar noodzakelijk. Een systematische aanpak, gedurende meerdere jaren, breed gedragen en herkenbaar geprioriteerd door de hoogste leiding, zijn belangrijke succesfactoren.
De problemen zitten niet in de techniek, maar in de traditie, cultuur en regelgeving. Verschillende programma’s zijn daarbij inzetbaar; veel resultaat kan geboekt worden met het Managing Total Quality programma.
Modern management
Wanneer de mens als zelfstandige kapitaalfactor steeds belangrijker wordt, moet procesmanagement geïntroduceerd worden. Resultaatsturing vindt plaats via targetvaststelling, kwalificatiebenoeming, investeren in persoonlijke ontwikkeling en personeelsplanning.
Moderne managers creëren de condities waaronder hun medewerkers succesvol kunnen zijn. Zij coachen, begeleiden en delegeren de weg naar succes.
Managers zijn niet de baas maar de bron.
Nieuwe balans tussen werk en privé
De verhouding tussen werk en privé blijft onder grote druk staan. Vanuit de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, en overigens ook vanuit andere overwegingen, is een grotere deelname van vrouwen aan het arbeidsproces noodzakelijk. Dat brengt onherroepelijk met zich mee dat de taken “thuis” anders verdeeld gaan worden. ICT-technologie maakt werk plaats en tijd onafhankelijk. Van de bestaande technische mogelijkheden maken organisaties royaal onvoldoende gebruik om de entree van vrouwen op de arbeidsmarkt te vergemakkelijken. In dit veld is nog een wereld te winnen.
Managen diversiteit
Verschillende culturen binnen een organisatie managen vraagt basiskennis over houding, gedrag, vaardigheden en (zelf)beeld van met andere culturen opgegroeide medewerkers. Meer vrouwen in het arbeidsproces, vraagt kennis en inzicht in feminisering van de organisatie.
E-Learning
Het toepassen van elektronische hulpmiddelen voor training en opleiding kan veel voordelen bieden: de kosten kunnen belangrijk lager liggen dan met behulp van meer traditionele middelen en het rendement kan sneller worden bereikt en hoger zijn. Een must voor elke organisatie om hiermee te experimenteren.
E-learning kan zelden of nooit alle bestaande opleidingsinstrumenten vervangen. Leren blijft in belangrijke mate een sociale vaardigheid die in interactie met anderen tot stand moet komen. Het toepassen van e-learning is maatwerk en moet in samenhang met andere leer- en opleidingsmethoden worden toegepast. Niet alleen geldt hier maatwerk op het niveau van organisaties maar ook op het niveau van het individu.
Self service
Heel veel dagelijks werk (ongeveer 80%) van de HRM-afdelingen is routinematig, herhalend en volgend. Dat kan in overwegende mate geautomatiseerd worden en inmiddels zijn daar ook meerdere software pakketten voor op de markt. Medewerkers kunnen online hun vragen stellen dan wel gebruik maken van Cd-rom’s om antwoord te krijgen op de meest voorkomende vragen. Deze ontwikkeling is bekend onder de noemer selfservice. Efficiënt, voordelig en snel.
De HRM-consultant kan zich dan met meer complexe vraagstukken bezig houden en zijn rol van ‘management consultant HRM’ veel beter vervullen.
Outsourcing
De focus op kernactiviteiten, dwingt tot het beantwoorden van de vraag welke niet-kernactiviteiten beter kunnen worden uitbesteed.
Ging in het HRM-gebied al eerder de salarisadministratie de deur uit, vervolgens werving en selectie en opleiding en training, inmiddels kan de hele HRM-afdeling worden uitbesteed. Met uitzondering van de strategische HRM-capaciteit.
Ondernemingen doen er goed aan gekwalificeerde partners te zoeken aan wie zij voor meerdere jaren hun HRM activiteiten kunnen toevertrouwen. De meer strategische vragen zoals: “wat heeft de organisatie over 5 jaar aan competenties nodig en zijn die er dan ook?” dienen zelf te worden beantwoord in samenhang met de missie- en visieprocessen.
Tot slot
De snelle veranderingen die zo kenmerkend zijn voor onze moderne samenleving en in belangrijke mate de dynamiek daarvan bepalen, dwingen ook HRM-professionals tot een ingrijpende heroriëntatie op hun positie binnen organisaties. Wendbare organisaties vragen om weerbare medewerkers. De vraag hoe en op welke wijze de organisatie toekomstbestendig moet worden ingericht, zou procesmatig moeten worden beantwoord onder de inspirerende leiding van HRM. Het traditionele P&O-werk zal op korte termijn door intelligente software en snelle communicatiemiddelen worden vervangen.
Ad Voerman
QMS Holland
U kunt Ad Voerman bereiken op het adres Hollandse Hout 336, 8244GP Lelystad.
Doorsturen:
