In 2015 komt langzaam het herstel van de arbeidsmarkt op gang. Maar dat leidt niet tot een forse groei van het aantal vaste banen. De smart workplace brengt transparantie, waarbij werkgevers en werknemers elkaar over en weer goed in de gaten houden. En de HR-professionals mogen flink aan de bak. Na jarenlang praten wordt 2015 het jaar waarin het kabinet veel nieuwe wetten invoert. Twaalf trends die restauratie èn vernieuwing brengen: Terug naar de Toekomst.

In 2015 komt langzaam het herstel van de arbeidsmarkt op gang. Maar dat leidt niet tot een forse groei van het aantal vaste banen. Werkgevers blijven kiezen voor flexibele oplossingen. De komst van de Wet Werk en Zekerheid verandert daar weinig aan.
De smart workplace brengt transparantie, waarbij werkgevers en werknemers elkaar over en weer goed in de gaten houden.

En de HR-professionals mogen flink aan de bak. Na jarenlang praten wordt 2015 het jaar waarin het kabinet veel nieuwe wetten invoert.

Personeelslog ziet twaalf trends die restauratie èn vernieuwing brengen: Terug naar de Toekomst.

ECONOMIE: Langzaam herstel van de arbeidsmarkt

1. Herstel arbeidsmarkt leidt niet snelle groei vaste banen
In 2015 zet economisch herstel door. Al blijven de groeicijfers bescheiden. De groei komt dit jaar niet alleen meer van de export. Consumenten zijn iets optimistischer, krijgen meer geld te besteden en gaan eindelijk weer geld uitgeven. Dat is maar goed ook, want de export zal last hebben van internationale spanningen.
Met vertraging zal de arbeidsmarkt weer aantrekken. Maar dat zal geen traditioneel herstel zijn waarbij het aantal vaste banen weer snel groeit.
En dan wordt dit jaar de nieuwe wet Werk en Zekerheid ingevoerd die het ontslagrecht versoepelt en die sommige flexoplossingen minder aantrekkelijk maakt. Toch zal het tegengaan van langdurige flexibele contracten niet vanzelfsprekend leiden tot een groei van het aantal vaste banen.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

2. Bedrijven worden kleiner
In sommige sectoren zal het aantal werknemers nog fors dalen om te kunnen overleven. Banken en verzekeraars zullen het met minder medewerkers afkunnen, omdat hun klanten hun zaken liefst zelf regelen via internet. Ook veel winkels zullen minder profiteren van het economisch herstel. Funshoppen blijft, maar veel consumenten bestellen hun aankopen net zo lief via internet.
Met de voortgaande techniek (robotisering) is natuurlijk de grote vraag: welke werkgelegenheid komt hiervoor straks in de plaats? Nu al zien we dat er steeds meer kleine bedrijfjes komen die ambachtelijkheid en design weten te combineren met de nieuwste technologieën, zoals 3D printing.

WERKGEVERS: Risico’s mijden

3. Werkgevers houden vast aan flexibiliteit
Met de nieuwe Wet en Zekerheid stelt het kabinet nieuwe grenzen aan de flexibiliteit. Zo mag een uitzendkracht niet langer dan twee jaar werken bij één en dezelfde werkgever. Daarna moet de werkgever hem of haar een vast contract aanbieden. Om risico’s te vermijden, zullen veel werkgevers echter liever een nieuwe uitzendkracht inhuren, dan de ingewerkte flexwerknemer in vaste dienst nemen. Ook zullen werkgevers en intermediairs creatieve manieren vinden om de flexschil zo groot mogelijk te houden.
In crisistijd hebben werkgevers kennis gemaakt met de voordelen van interne flexibiliteit: medewerkers snel inzetten waar ze het meeste nodig zijn. Met vormen van projectmatig werken willen deze werkgevers de flexibiliteit en samenwerking binnen het bedrijf vasthouden. Bovendien blijkt dit een goede manier om werknemers in beweging te houden, zodat ze zich blijven ontwikkelen.

4. Outsourcing is op de terugweg
Bedrijven zullen minder vaak een beroep doen op goedkope arbeid in het buitenland. In de praktijk kost het toch veel moeite (en reizen) om de producten volgens de afgesproken kwaliteit geleverd te krijgen.
Robotisering in Nederland zal steeds vaker de goedkope handarbeid uit China vervangen. Met subsidies en quotumverplichtingen ontstaan er nieuwe kansen voor handwerk in Nederland. Bijvoorbeeld door dit werk uit te besteden aan gespecialiseerde bedrijven die werken met arbeidsgehandicapten.

5. Arbeidsgehandicapten tellen
In 2015 wordt de Participatiewet van kracht, waarmee de komende jaren 125.000 arbeidsgehandicapten extra aan het werk moeten komen. Als dit onvoldoende lukt, zal het kabinet werkgevers een quotum opleggen met boetes als ze onvoldoende arbeidsgehandicapten in dienst hebben.
Ook met deze stimulans zullen werkgevers niet ineens veel arbeidsgehandicapten in dienst nemen. Wel zullen ze straks zoveel mogelijk huidige werknemers met een smetje (of “met karakter”) willen meetellen als arbeidsgehandicapte. Ook wordt het aantrekkelijker om langdurig zieken als arbeidsgehandicapte in dienst te houden in plaats van hen definitief te laten afkeuren met alle kosten vandien.

6. Werknemers steeds meer gemeten
Werkgevers letten steeds beter op hun menselijk kapitaal. Niet alleen beroepschauffeurs hebben te maken met GPS-apparatuur in bedrijfsauto’s die de werkgever laat weten waar zijn personeel uithangt. Ook andere hulpmiddelen rukken op om de werknemer te monitoren. De smart workplace (met haar camera’s en sensoren) meet de werkdruk en de stress, maar kan in combinatie met de productiegegevens ook gedétailleerde data geven over de productiviteit van individuele medewerkers.
De zorg van de werkgever beperkt zich niet langer tot de werkvloer. Bedrijven willen ook steeds meer weten van het privé-leven van hun werknemers, hun leefstijl. Werkgevers willen voorkomen dat medewerkers door overgewicht, vermoeidheid, drank of drugs niet continu in staat zijn om topprestaties te leveren. Met uitgekiende, min of meer vrijwillige, fitheidprogramma’s stimuleren zij werknemers topfit te blijven of te worden.

WERKERS: Nemen weer initiatief

7. Werkers kijken weer om zich heen
De arbeidsmarkt komt voorzichtig op gang. Werknemers staan weer nadrukkelijker open voor een overstap naar een andere werkgever. Sommigen hopen de jarenlange stilstand van het salaris via een nieuwe baan goed te maken.
En met de aantrekkende arbeidsmarkt valt er voorzichtig ook weer wat te kiezen voor ZZP-ers. Zij mogen meer opdrachten verwachten, omdat bedrijven graag op de toenemende vraag inspelen zonder dat ze medewerkers in vaste dienst nemen. Daarnaast zullen ZZP-ers die de afgelopen jaren gedwongen zelfstandig werden, weer hun toevlucht zoeken tot een baan in loondienst.

8. Employee monitoring wordt employer monitoring
Werkgevers houden hun medewerkers op steeds meer geavanceerde manieren in de gaten. Maar de transparantie gaat in 2015 twee kanten op werken.
Met de komst van smartphones en straks ook wearables (bijvoorbeeld smart watch, smart glass) wordt het steeds makkelijker om onopgemerkt foto-, video- en geluidsopnamen te maken op het werk. Smartphones en wearables worden de nieuwe wapens waarmee werknemers misstanden op hun werk aan de orde kunnen stellen. Dit heeft gevolgen voor managers die steeds meer onder een vergrootglas komen te liggen en voor collega’s die onethisch gedrag vertonen.

9. Gemor over zuinige werkgevers
De nieuwe Werkkostenregeling zal er voor zorgen dat veel werkgevers flink gaan bezuinigen op bedrijfsfeestjes, kerstpakketten, fiets van de zaak en al die andere secundaire voorwaarden die het bedrijf net wat aantrekkelijker kunnen maken. De nieuwe karigheid, afgedwongen door de Belastingdienst, zal leiden tot gemor bij werknemers.

HR-PROFESSIE: Buffelen voor nieuwe regels

10. HR-boekhouder wint
Met alle veranderingen in de wetgeving zullen werkgevers opnieuw kijken naar de samenstelling van personeelsbestand, met name naar de manier waarop het werk – flexibel en met zo min mogelijk risico’s – kan worden georganiseerd. De nieuwe regels zullen leiden tot nieuwe baten- en lastenberekeningen. De HR-boekhouder wint zo snel aan invloed. Datzelfde geldt voor de HR-professionals die nauwkeurig weten hoe verschillende soorten werkers de kosten en opbrengsten van het bedrijf beïnvloeden.

11. Winnaars en verliezers
De nieuwe wetten zorgen voor veel opschudding bij HR-dienstverleners.
Grote verliezer wordt de payrollbranche. De nieuwe ontslagregels maken het voor opdrachtgevers minder aantrekkelijk om zaken te doen met payroll-bureaus. Want payrollwerknemers krijgen dezelfde ontslagbescherming als de eigen werknemers van de inlenende werkgever.
Opleiders kunnen zich verheugen op betere tijden. Met de wet Werk en Zekerheid wordt er in het ontslagrecht een transitievergoeding ingevoerd. Met de oude ontslagvergoeding kon de ontslagen werknemer doen wat hij wilde, zoals een nieuwe keuken kopen, maar de transitievergoeding mag alleen worden gebruikt om nieuw werk dichterbij te brengen. De scholingsinstituten zullen daarvan volop van profiteren. Bovendien wordt het investeren in (bij)scholing aantrekkelijker, omdat werkgevers de kosten hiervan straks deels kunnen verminderen op de transitievergoeding als ze medewerkers ontslaan.
Ook de uitzendbranche kan rekenen op een hogere omzet. Want veel werkgevers hebben te maken met een hogere vraag, maar zullen zo lang mogelijk proberen personeelstekorten op te lossen met flexibele werkkrachten.

12. Razend druk met nieuwe regels
2015 wordt razend druk voor HR-professionals met alle wijzigingen in het ontslagrecht, de regels rond uitzendwerk en andere flexvormen, arbeidsgehandicapten en de Werkkostenregeling.
Met alle nieuwe regels zijn arbeidsjuristen en HR-professionals weer van veel werk verzekerd. Ze mogen volop aan de bak.