01 december 2020 09:42 Arbeidsmarkt Arbeidsrecht Personeelsbeheer

Deze 6 voorstellen moeten de arbeidsmarkt straks robuuster maken

Kunnen de economie en de arbeidsmarkt robuuster worden gemaakt, zodat zij beter bestand zijn tegen economische neergang en regelrechte crises, zoals corona? Volgens een platform van werkgevers, verzekeraars en onderwijs, moet de arbeidsmarkt daarvoor straks drastisch veranderen. Bedrijven moeten investeren in mensen, maar krijgen daar flexibiliteit voor terug. Zo moeten vaste arbeidscontracten minder vast worden, waardoor het verschil tussen vast en flexibel personeel kleiner wordt. Wel komen veel meer mensen weer in dienst, die nu een onzeker bestaan hebben als zzp’er.

Dat zijn enkele ideeën uit het rapport ‘Investeren in mensen’ van het Platform de Toekomst van Arbeid, die de Nederlandse arbeidsmarkt stootvaster moet maken. Uit een doorrekening door SEO Economisch Onderzoek blijkt dat de voorstellen leiden tot meer banen, meer scholing, minder uitkeringen, meer inkomen en een gunstig effect op de overheidsfinanciën op de lange termijn.

Op tijd voor de kabinetsformatie
Het voorstel wordt gedragen door belangrijke partijen als werkgeversvereniging AWVN, de bond van uitzendbureaus ABU, verzekeraars, het onderwijs, kinderopvangorganisaties en UWV. De voorstellen komen ruim op tijd voor de kabinetsformatie in 2021, waarvan de opstellers ongetwijfeld hopen dat deze daarin worden meegenomen. Het rapport is dan ook speciaal gericht op politieke partijen die zich voorbereiden op de Kamerverkiezingen in maart 2021.

Het is dus heel goed mogelijk dat we onderdelen van deze voorstellen de komende jaren zullen terugzien in het arbeidsmarktbeleid van de overheid. Vooral ook, omdat deze in lijn zijn met een eerder belangrijk rapport over de toekomst van de arbeidsmarkt door de ‘Commissie Borstlap’. Bovendien blijkt uit de doorrekeningen dat de voorstellen ook nuttig zijn bij economische neergang en zelfs als er eventueel weer een abrupte crisis komt zoals nu met het coronavirus.

Zes voorstellen voor de arbeidsmarkt
Het rapport doet voorstellen voor 6 grote hervormingen op de arbeidsmarkt. Het gaat dan om de thema’s leven lang ontwikkelen, arbeidscontracten, inkomensverzekeringen, de basis van de arbeidsmarkt, kinderen en ouders en de oprichting van het Werkhuis. Hieronder zijn de maatregelen door Personeelsnet samengevat.

1 Leven lang ontwikkelen

Het platform stelt voor om aan alle volwassenen in Nederland een ontwikkelbudget toe te kennen dat in de basis bestaat uit een publiek budget, aangevuld met een privaat budget van de werkgever. Dit voorstel van het platform draagt bij aan de robuustheid van de Nederlandse economie, zowel aan de vraag- als de aanbodkant.

Volwassenen krijgen een ontwikkelbudget voor scholing tijdens het werkzame leven.
Mensen krijgen advies, maar bepalen zelf hoe ze hun ontwikkelbudget besteden.

2 Arbeidscontracten worden flexibeler

Het platform doet voorstellen voor het herordenen van de arbeidsmarkt langs drie hoofdroutes. Het gaat om interne flexibiliteit, om de samenstelling van de werkende beroepsbevolking en het vervangen van de transitievergoeding bij ontslag door een bijdrage aan de ontwikkelrekening van werknemers.

Het platform stelt voor dat werkgevers het recht krijgen de arbeidsovereenkomst met werknemers met een contract voor onbepaalde tijd eenzijdig te wijzigen, binnen grenzen. Het gaat om andere werkzaamheden, andere standplaats en het verminderen van de arbeidstijd met maximaal 20 procent. In dat laatste geval betaalt de werkgever gedurende zes maanden een (in de loop der tijd afnemend) deel van het salaris door. Deze maatregel is bedoeld om de interne flexibiliteit van arbeidsorganisaties te vergroten.

Werkenden worden gelijk(er) behandeld.
Op de arbeidsmarkt bestaan drie soorten contracten.
Flexibele contracten worden aan banden gelegd, vaste contracten worden flexibeler.
De transitievergoeding maakt plaats voor een bijdrage aan de ontwikkelrekening.
De eisen aan uitzendondernemingen gaan omhoog.
Werknemers in de intermediaire sector krijgen een gelijk loon.
Er komt één werkendenkorting, ongeacht contractvorm.
Belastingheffing verschuift van arbeid naar consumptie.

3 Inkomensverzekeringen

In het rapport kiest het platform ervoor de kring van verzekerden te beperken, net als nu, tot werknemers. Zelfstandigen zijn ondernemers en nemen doelbewust een inkomensrisico, schrijft het platform, dus worden zij geacht zelf een buffer aan te leggen voor barre tijden.

Met een ‘springplankregime’ in de WW verhoogt het platform de WW-uitkering in de eerste drie maanden tot 90 procent, beperkt het de maximale duur van de uitkering tot één jaar en dwingt het verzekerden om 70 procent van hun oude werktijd op locatie van de verzekeraar werk te maken van bij-, om-, op- of nascholing, loopbaanoriëntatie of solliciteren.

Werkloosheid

Gebruik van de WW-uitkering wordt voorkomen.
De WW-uitkering gaat omhoog, en wordt korter.
De WW-uitkering wordt een springplank naar werk.

Ziekte en arbeidsongeschiktheid

Mensen krijgen geld en advies om arbeidsongeschiktheid te voorkomen.
Zelfstandigen zijn verplicht verzekerd tegen inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid.
Bij ziekte en arbeidsongeschiktheid krijgen werknemers meer regie over hun re-integratie.

Verlof

Alle ouders krijgen na geboorte van hun kind vijf maanden betaald verlof, dit is niet overdraagbaar.
Werkenden krijgen betaald langdurig mantelzorgverlof.
Kinderopvang wordt toegankelijker en goedkoper.
Kinderopvangtoeslag wordt uitgekeerd aan kinderopvangorganisaties.

4 Basis van de arbeidsmarkt

Het platform doet het voorstel om een basisbaan in te voeren voor mensen die zich nieuw melden bij de gemeente voor inkomensondersteuning. Het gaat in de kern om mensen met een zekere verdiencapaciteit (hoger dan ten minste 30 procent van het wettelijk minimumloon), die via de gemeente 28 uur per week gaan werken tegen het minimumloon. De gemeente moet dit werk organiseren, in samenspraak met werkgevers, intermediairs en maatschappelijke ondernemingen.

Uitkeringen maken plaats voor basisbanen via de gemeente.
De gemeente kan via gemeentelijke loonkostensubsidie de vraag bij reguliere werkgevers vergroten.
Gemeenten krijgen prikkels om de loonwaarde van de basisbaan te vergroten.
Over basisbaners maken werkgevers, vakbonden en overheid een nieuwe afspraak.

5 Kinderen en ouders

Het rapport stelt voor om kinderen tussen de 1 en 6 jaar naar de speelleerschool te laten gaan, en om kinderen boven de 6 jaar een ‘brede schooldag’ te laten starten. Kinderopvang en primair onderwijs organiseren dit in goede samenwerking op basis van een expliciet curriculum. Kinderen brengen als gevolg van deze maatregelen meer uren per week door op school en/of kinderopvang. Voor ouders openen deze maatregelen mogelijkheden om meer uren per week te werken.

Alle kinderen tussen 0 en 6 jaar kunnen naar de speelleerschool.
Onderwijs en opvang bieden samen een brede schooldag voor kinderen tussen 6 en 12 jaar.
De opbrengsten van primair onderwijs gaan stapsgewijs omhoog.

6 Werkhuis

Het platform bepleit de oprichting van een landelijke organisatie, het Werkhuis, die alle leden van de potentiële beroepsbevolking op aanvraag en na oproep adviseert over scholing, werk en inzetbaarheid op langere termijn. Voor mensen die hun werk verliezen is het Werkhuis het eerste contactpunt.