In het regeerakkoord blijven de WW en het ontslagrecht weliswaar overeind, maar er zijn ook veel wijzigingen die voor de HR-afdeling van belang zijn. Personeelsnet geeft hier een overzicht.

De HR-professional die het regeerakkoord van het aanstaande kabinet leest, zal het meteen opvallen: grootscheepse hervormingen van het arbeidsstelsel blijven uit. Maar toch zijn er ook vernieuwingen, zoals de vitaliteitsregeling en de inspectievakantie. Personeelsnet geeft voor de P&O-er hier een overzicht van de relevante HR-zaken in het regeerakkoord.

18 miljard bezuinigen
Werk en welvaart hangen meer dan ooit af van de concurrentiekracht van Nederland in Europa en de wereld, schrijft het aanstaande kabinet. Dat vergt ruimte voor ondernemerschap.

Kwaliteitsverbetering - bijvoorbeeld in onderwijs, zorg en duurzaamheid – zit vaker in slimme vernieuwingen dan in geld en regels. Dat moet ook haast wel, want in plaats van meer geld, komen er miljardenbezuinigingen op Nederland af. Gevolg is dat de groei van de economie vertraagt en de werkloosheid oploopt.

Het nieuwe kabinet zoekt het dan ook vooral in het versoepelen van regels voor het bedrijfsleven en minder inspecties. Verder wordt in het eigen vlees gesneden, waarbij vooral de ambtenaren moeten inleveren. Opvallend is ook de uitvoerige aandacht voor arbeidsmigratie en integratie: hier klinkt de noodzakelijke gedoogsteun van de PVV van Geert Wilders duidelijk door.

Plannen van kabinet Rutte-Verhagen die belangrijk zijn voor HR
Het kabinet neemt de bezuinigingsplannen en maatregelen van het vorige kabinet over, en daar komen nog de volgende beleidsplannen bij:

Economie vertraagt, maar koopkracht valt mee

Tot 2015 wordt de groei van de economie vertraagd door de maatregelen van het kabinet Rutte-Verhagen. Dat komt door het grote pakket aan bezuinigingen. Er zal de komende 4 jaar een bescheiden groei zijn van gemiddeld 1,25 procent.

De koopkracht daalt gemiddeld met een kwart procent. Werknemers komen gemiddeld beter uit: bij hen treedt geen verbetering of verslechtering op in de koopkracht.

Er zijn wel aanmerkelijke koopkrachtverschillen tussen verschillende groepen, doordat ze te maken kunnen krijgen met een optelling van nadelige effecten.
Zo raakt de versobering van de zorgtoeslag alle huishoudens met lage inkomens. Huishoudens in de bijstand hebben verder nadeel van de aanpassing van de berekeningswijze van het sociaal minimum (dat omlaag gaat). Huishoudens met kinderen hebben meestal nadeel van de verlaging van het kindgebonden budget en soms ook nog van de verlaging van de kinderopvangtoeslag en/of het vervallen van de (aanvullende) alleenstaande ouderkorting.

Een domper is dat de werkloosheid de komende jaren door het kabinetsbeleid weer fors stijgt (met 1,4 procentpunt, naar 6,75 procent). Op de veel langere termijn kan de werkgelegenheid wel weer met één procent verbeteren.

Ambtenaren raken baan, rechtspositie en salarisverhoging kwijt

Het kabinet Rutte-Verhagen wil de overheid sterk kleiner maken en taken dichter bij de burgers uitvoeren. De bezuinigingen op de overheid lopen op tot 6 miljard euro. Het kabinet zet daarvoor het mes in overheidstaken en subsidies. Verder moeten er tienduizenden ambtenaren verdwijnen en komen er ook minder politici en bestuurders. Enkele ministeries worden samengevoegd.

De inspectiediensten van de rijksoverheid worden zo veel mogelijk samengevoegd; verder wordt er bij de overheid efficiënter gewerkt door centralisatie van bedrijfsvoering (o.a. ICT, inkoop, huisvesting, auditdiensten, facilitaire diensten).

De lonen van werknemers in de collectieve sector worden in 2011 bevroren. Als de ambtenarenvakbonden het niet eens zijn met deze nullijn en er geen overeenstemming komt over de CAO voor 2011, zal het kabinet deze koers bij wet afdwingen.

De aparte rechtspositie die ambtenaren nu nog hebben, gaat verdwijnen. Het ambtenarenrecht wordt gelijkgetrokken met het arbeidsrecht. Voor de overgang van werk naar werk voor ambtenaren moeten dezelfde voorwaarden gelden als voor werknemers in de private sector.

In de zorgsector komen er ruim 10 duizend banen bij en er komen ook 3000 extra agenten. In de zorgsector mogen de lonen van het kabinet wel stijgen.

Voor de topverdieners in de collectieve sector wordt de hoogte van de ontslagvergoeding gemaximeerd op 75.000 euro.

Bedrijvigheid centraal door minder regels en controles

Het kabinet wil innovatie en ondernemerschap bevorderen, onder meer door stimulering van samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.

Het ministerie van Economische Zaken wordt samengevoegd met het ministerie van Landbouw uitgebreid en gaat functioneren als een ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie.
Het nieuwe ministerie moet een concurrerend, algemeen ondernemingsklimaat bevorderen en zal - in aanvulling daarop - een stimulerend beleid ontwikkelen voor de huidige en toekomstige economische topgebieden van Nederland, zoals water, voedsel, tuinbouw, high tech, life sciences, chemie, energie, logistiek en creatieve industrie.

Het innovatiebeleid, de coördinatie hiervan en al het innovatiegeld dat het Rijk in kas heeft, komen bij het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie.

Ondernemers en bedrijven, vooral het MKB, kunnen in hun contacten met de overheid terecht bij één loket, een ‘Ondernemersplein’.

Het MKB en ZZP-ers krijgen meer kansen om werk uit te voeren voor de overheid. De contracteisen worden daarop aangepast. Heeft een bedrijf eenmaal met succes werk aanbesteed bij de overheid, dan moet de erkenning voor meerdere jaren zijn geregeld.

Het kabinet Rutte-Verhagen gaat een actieplan maken om de administratieve lasten voor ZZP-ers te verlagen.

De druk van administratieve lasten en regels voor bedrijven en burgers gaat omlaag. Het gaat hierbij onder meer om uniformering van het loonbegrip, aanpak van de loonsomheffing, verkorting van de winstaangifte en vereenvoudiging van de regelgeving op het gebied van BV’s.

Het CBS zal bedrijven en burgers minder vaak lastig vallen met enquêtes.

Per 1 januari 2011 komt ook er een `inspectievakantie` voor het bedrijfsleven. Als bedrijven aan deugdelijke zelfregulering en certificering doen, zullen er minder inspectieonderzoeken per bedrijf komen.

Als de overheid te laat op een vergunningsaanvraag beslist, wordt de vergunning zoveel mogelijk automatisch verleend. Dat geldt dan weer niet voor vergunningen in het kader van het vreemdelingenbeleid.

Voor werkgevers en werknemers in de detailhandel, blijft het mogelijk dat er op zondag in veel gemeenten gewerkt wordt. Het kabinet verandert namelijk niets aan de regelgeving voor de koopzondagen: die blijft zoals het nu is.

Waar mogelijk wordt de oriëntatie in het onderwijs op ondernemerschap en arbeidsmarkt versterkt door samenwerking met het bedrijfsleven. Meer mensen die werkzaam zijn in het bedrijfsleven gaan tegelijk les geven op scholen en binnen de daarvoor geschikte vakken komt meer aandacht voor ondernemerschap.

Het MBO gaat meer aansluiting zoeken bij de arbeidsmarkt en biedt geen nieuwe opleidingen aan die daar niet bij passen. Bij de bekostiging van het beroepsonderwijs zal de tevredenheid van het bedrijfsleven worden meegewogen. Er komt meer ruimte voor vakcolleges.

Emancipatie bevorderen, maar voorkeursbeleid stoppen

Het kabinet bevordert de emancipatie en staat ook borg voor de emancipatie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders. Het kabinet gaat daarvoor concreet beleid ontwikkelen.

Tegelijkertijd beëindigt het kabinet het diversiteits- en voorkeursbeleid op basis van geslacht en etnische herkomst. Selectie moet plaatsvinden op basis van kwaliteit.

Gewelddadige misdrijven met een discriminatoire achtergrond worden zwaarder bestraft.

Gelaatsbedekkende kleding zoals boerka’s wordt overal verboden. Politie en leden van de rechterlijke macht mogen geen hoofddoek dragen.

Meer betalen aan zorg voor een kleiner zorgpakket

Huishoudens gaan een groter deel van hun inkomen aan zorg betalen voordat ze in aanmerking komen voor zorgtoeslag. Ook gaat het kabinet Rutte-Verhagen kritischer kijken naar het basispakket van de zorgverzekering.

Collectieve vergoeding van IVF (in-vitrofertilisatie)-behandelingen wordt beperkt tot de eerste behandeling.

Het kabinet verhoogt voor volwassenen het aantal zelf te betalen dan wel aanvullend te verzekeren behandelingen fysiotherapie tot 15.

Aandoeningen met een lage ziektelast, die eerder als ongemak dan als ziekte worden gekenschetst, worden uit het pakket gehaald en naar aanvullende verzekeringen overgeheveld.

Arboregels worden soepeler en moderner

Strenge arboregels voor thuiswerkplekken worden opgeheven. Dit helpt ouders om werk met zorgtaken te combineren en is goed tegen de files.

Werkgevers (en uitzendbureaus) moeten flexwerkers de eerste 2 weken loon doorbetalen bij ziekte.

Er komen zwaardere straffen op geweld tegen politie, brandweer, ambulancepersoneel en andere gezagsdragers.

Werkgevers in het openbaar vervoer moeten aangifte doen van geweld en nemen dit van hun werknemers over. Dit geldt ook voor werkgevers in andere publieke sectoren zoals scholen, ziekenhuizen, brandweer en ambulance.

Het rookverbod in de Horeca wordt versoepeld. In kleine cafés, waar geen personeel in dienst is, is geen behoefte aan een rookverbod. Het kabinet gaat daarom horeca met minder dan 70 vierkante meter bedrijfsruimte vrijstellen van het rookverbod.

Mensen die zichzelf in eigen huis of bedrijf verdedigen tegen overvallers of inbrekers worden niet aangehouden, tenzij er duidelijke aanwijzingen zijn van eigenrichting.

De Arbeidstijdenwet en de Landelijke arbeidstijdenregeling politie worden aangepast, zodat het voor politiemensen eenvoudiger wordt om hun werk te doen.

Arbeidsmigratie ontmoedigen en integratie bevorderen

Het kabinet Rutte-Verhagen gaat onderzoeken of het arbeidsmigratiebeleid kan worden aangescherpt. Het kabinet ziet wel het belang in van kennismigranten voor de economie, maar gaat onderzoeken of er geen misbruik plaatsvindt. Eventueel kan op basis hiervan een nadere opleidingseis worden gesteld.

Een tewerkstellingsvergunning voor migranten buiten de EU (die geen kennismigrant zijn), krijgt een werkgever pas als die aantoont dat hij geen werknemers uit Nederland of landen van de EU en de Europese Economische Ruimte (EER) heeft kunnen vinden.

Voor de tewerkstellingsvergunning geldt het vereiste dat de werkgever tenminste het wettelijk minimumloon betaalt. Voor arbeidsmigranten zal het minimumvereiste van het wettelijk minimumloon gaan gelden.

Voor Roemenen en Bulgaren moet nog tot 1 januari 2014 een tewerkstellingsvergunning worden aangevraagd.

Diploma’s van buiten de EU moeten sneller worden vergeleken met de Nederlandse normen. Zo worden migranten met een diploma kansrijker op de arbeidsmarkt.

Als gedrag of kleding de kansen op de arbeidsmarkt beperken, heeft dat gevolgen voor de bijstandsuitkering. Die wordt geweigerd, gekort of ingetrokken.

Bij migranten en asielzoekers met een uitkering, gaat het kabinet beter naspeuren of zij niet eventueel eigen vermogen in hun land van herkomst hebben.

Het kabinet gaat kinderbijslag en het kindgebonden budget naar landen buiten de EU stopzetten. Ook wordt het woonlandbeginsel toegepast bij de AOW-tegemoetkoming en de WGA vervolguitkering.

Geen kilometerheffing, wel duurdere brandstof

Er komt geen kilometerheffing; wel zal de accijns op brandstoffen omhoog gaan. Dat kan doorwerken in de autolease-tarieven.

De overheid gaat met het bedrijfsleven werken aan maatregelen om files te bestrijden, zoals parkeer- en reisvoorzieningen, transferia, carpooling, goede fietsvoorzieningen, incidentenmanagement en de intensivering van telewerken.

Sociale zekerheid en arbeidsvoorwaarden: AOW met 66 en vitaliteitsregeling

Het meest opvallend is wat er niet in het Regeerakkoord staat: want ondanks deelname van de VVD en het CDA, blijven hervormingen van het arbeidsstelsel uit. Zo komt er komt geen kortere WW-duur en blijft het ontslagrecht ongemoeid. Juist deze twee punten werden door VVD en CDA nog essentieel geacht, voor de verkiezingen.

Wel heeft het kabinet Rutte-Verhagen besloten om de AOW- leeftijd naar 66 jaar op te trekken, maar dat gebeurt pas over 10 jaar, in 2020. Het kabinet sluit zich dus aan bij het sociaal akkoord dat hierover eerder dit jaar is bereikt door de vakbonden en werkgevers. Het kabinet wil nog een stapje verder gaan, door de AOW-leeftijd ook nog te koppelen aan de levensverwachting.

Het kabinet wil dat de arbeidsmarkt flexibeler wordt, vooral door de groeiende tegenstelling tussen mensen met vaste contracten en flexwerkers (uitzendkrachten, tijdelijke contracten, zelfstandigen zonder personeel) tegen te gaan. Er komt een eenduidige definitie van zelfstandigen zonder personeel in alle wetgeving.

CAO’s die geen aandacht besteden aan leeftijdsbewust personeelsbeleid en duurzame inzetbaarheid (scholing), worden niet algemeen verbindend verklaard.

De premiekorting voor werkgevers die oudere werklozen in dienst nemen en ouderen in dienst houden, blijft bestaan. Ook vrijwillig langer doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd blijft fiscaal aantrekkelijk, maar de leeftijd om in aanmerking te komen voor de doorwerkbonus wordt verhoogd van 62 naar 63 jaar.

De AOW-tegemoetkoming vervalt voor 65-plussers die vanwege onvolledige AOW-opbouw recht hebben op aanvullende bijstand.

De levensloopregeling en het spaarloon worden geïntegreerd tot een Vitaliteitsregeling. Deze ondersteunt in zorgtaken, in het volgen van scholing, het opzetten van een eigen bedrijf, demotie of deeltijdpensioen. De regeling kan niet worden gebruikt voor vervroegd uitreden.

Werkende ouders houden de keuze tussen georganiseerde opvang en gastouderopvang, maar op de kinderopvang en het kindgebonden budget wordt fors bezuinigd. Zo wordt het kindgebonden budget beperkt tot twee kinderen en bevroren in 2012-2015. De verhoging voor het tweede kind, die voor 2011 is aangekondigd, vervalt hiermee alweer in 2012. Het maximum uurtarief voor de kinderopvang (dagopvang) wordt verlaagd tot ongeveer 6 euro; de vergoeding voor tweede kinderen wordt verlaagd; voor huishoudens met hogere inkomens kan de kinderopvangtoeslag afnemen tot onder het huidige minimum van 33% (het ‘werkgeversdeel’).

Er wordt een vermogenstoets ingevoerd voor het kindgebonden budget en de zorgtoeslag; de toeslagen vervallen bij een vrij vermogen van meer dan 80 000 euro.

Het kabinet gaat de bijstand, de Wajong en de WSW samenvoegen. Hierdoor kunnen de gemeenten meer mensen laten participeren, budgetten gerichter en effectiever inzetten en kosten besparen. Alleen gehandicapte jongeren die totaal niet kunnen werken, krijgen nog een Wajonguitkering. Arbeidsgehandicapten met een beperkte verdiencapaciteit worden zoveel mogelijk via loondispensatie aan de slag geholpen bij reguliere werkgevers.

Mensen met een indicatie voor een beschutte werkplek houden toegang tot de WSW. Huidige WSW-ers worden niet herkeurd en kunnen gewoon op hun WSW-werkplaats blijven werken.

Door de hogere belasting- en premiedruk daalt het sociaal minimum, dat als basis dient voor de bepaling van de bijstand, uiteindelijk met ongeveer 2000 euro op jaarbasis.

De bijstandsuitkering wordt vanaf 2012 in 20 jaar verlaagd. De bijstand voor inwonenden wordt afgeschaft. Er komt een nieuwe toets op het huishoudinkomen, in plaats van het partnerinkomen. Voor jongeren tot 27 jaar geldt dat zij werken, leren of stage lopen. Jongeren krijgen alleen in bijzondere gevallen nog een uitkering.

Sociale verzekeringsfraude wordt zwaarder gestraft, maar de Arbeidsinspectie gaat wel minder (maar gerichter) inspecteren op de sociale zekerheid.

© Ook van dit artikel berust het auteursrecht bij Personeelsnet Media, te Den Haag. U mag dit artikel niet herpubliceren zonder bron- en linkvermelding.