Wat betekenen de kabinetsmaatregelen voor de HR-afdeling in 2014? Als het kabinet de Prinsjesdagplannen door de Eerste kamer weet te loodsen, staan grote veranderingen op stapel. Bijvoorbeeld in sociale voorzieningen, pensioenen en het ontslagrecht. Hier vindt u een overzicht van de belangrijkste veranderingen in het HR-vakgebied als gevolg van de kabinetsplannen voor 2014.

Het is onbetaalbaar gebleken, de droom van de Nederlandse verzorgingsstaat. We moeten meer zelf regelen voor onze sociale zekerheid en pensioen, vindt het kabinet Rutte II. Nederland wordt een ‘participatiesamenleving’ waarin we elkaar, maar vooral ook onszelf moeten helpen. De overheid zorgt nog wel voor randvoorwaarden en basisvoorzieningen, maar we moeten zelf meer verantwoordelijkheid nemen.

Koopkracht en loonontwikkeling

• In 2014 maakt de economie een omslag van krimp naar bescheiden groei, maar gemiddeld neemt de koopkracht met 0,5 procent af. De werkloosheid loopt verder op, waardoor de arbeidsmarkt voorlopig ruim blijft.
• De koopkracht voor de grote groep tweeverdieners (waarvan één partner modaal en één partner met een half modaal inkomen) gaat er in de kabinetsplannen 0,75% op vooruit. Ook alleenstaanden met een minimum tot modaal inkomen krijgen meer koopkracht. AOW’ers, sociale minima en alleenstaande ouders moeten tot wel 1,75 procent aan koopkracht inleveren.
• De lonen in de markt stijgen minder dan de inflatie. Bij de overheid wordt loonruimte gecreëerd dooroverheidspersoneel minder pensioen te laten opbouwen. Verder leveren ambtenaren secundaire arbeidsvoorwaarden (zoals vakantiedagen) in. De vrijkomende gelden kunnen zo voor een loonsverhoging van ongeveer 2 procent zorgen.
• De topinkomens bij de (semi)overheid gaan omlaag: het maximum voor bestuurders gaat omlaag naar het ministerssalaris (nu nog 130% daarvan). Dit maximum moet op termijn ook gaan gelden voor niet-bestuurders.

Positie flexwerkers

• In het sociaal akkoord zijn met werkgevers en werknemers afspraken gemaakt om de positie van flexwerkers te versterken, waardoor werknemers al na twee jaar aanspraak kunnen maken op een vast contract.
• Oneigenlijk gebruik van flexcontracten en schijnconstructies, waardoor (buitenlandse) arbeidskrachten hier onder de marktprijs kunnen werken, wordt aangepakt.

Aanpassing WW en ontslagrecht

• De wettelijke maximale duur van de WW wordt tussen 2016 en 2019 stap voor stap teruggebracht van 38 maanden naar twee jaar. In cao’s kunnen werkgevers en werknemers afspraken maken over aanvullingen. De WW wordt meer gericht op een snelle terugkeer naar de arbeidsmarkt.
• Het ontslagrecht wordt eerlijker en meer gericht op het vinden van een nieuwe baan. De preventieve toetsing blijft, evenals de wettelijke bescherming van werknemers tegen ongerechtvaardigd ontslag.
• Er komt één ontslagroute voor alle werknemers: voor bedrijfseconomisch ontslag en wegens langdurige arbeidsongeschiktheid via een procedure bij UWV en voor (andere) in de persoon gelegen redenen en bij een verstoorde arbeidsverhouding via ontbinding door de kantonrechter.
• De maatregelen om het ontslagrecht te hervormen zullen pas vanaf 2015 en 2016 worden ingevoerd.

Geld voor werkgelegenheidsplannen

• Het kabinet heeft 600 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de medefinanciering van plannen van werkgevers en werknemers die bijdragen aan behoud van werk. Daarnaast wordt speciale aandacht besteed aan de arbeidsmarktpositie van ouderen en jongeren.
• Uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) wordt nog eens 30 miljoen euro extra geïnvesteerd in de aanpak van jeugdwerkloosheid. Dit komt bovenop de 50 miljoen die voor dit doel al eerder was uitgetrokken.

Toeslagen en kinderbijslag

• Alle toeslagen op het inkomen worden vanaf 2015 gebundeld in één huishoudentoeslag. In deze toeslag zit ook een tegemoetkoming voor ouderen (in plaats van de MKOB en fiscale ouderenkortingen). De hoogte van de huishoudentoeslag is afhankelijk van het vermogen, het inkomen en de AOW-opbouw.
• De bedragen in het kindgebonden budget worden bevroren. De bedragen van de kinderbijslag worden stapsgewijs verlaagd naar die van de jongste leeftijdscategorie. De eerste stap hiervoor wordt gezet per 1 juli 2014.
• Iedereen heeft de beelden gezien van Roemeense dorpsbewoners die ten onrechte allerlei toeslagen kregen uitgekeerd. Daarom krijgt de Belastingdienst nu ruimere bevoegdheden om te controleren of iemand terecht of onterecht een toeslag krijgt. Ook kunnen mensen die opzettelijk onjuiste of onvolledige informatie verstrekken bij een aanvraag voor een toeslag, worden beboet.

Maatregelen arbeidsgehandicapten en doelgroepen

• De AO-tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten wordt verlaagd en gaat van 342 euro naar 247 euro netto per jaar.
• Het Rijk gaat met de gemeenten, sociale partners en andere organisaties de Participatiewet voorbereiden die in 2015 wordt ingevoerd. Deze wet moet mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt activeren, bij voorkeur via een reguliere baan.
• Volgens afspraak uit het sociaal akkoord, komen in 2014 de eerste 5000 (van 125 duizend) banen beschikbaar voor mensen met een arbeidsbeperking. Als er niet voldoende banen komen, krijgen bedrijven alsnog te maken met een quotaregeling. Om het goede voorbeeld te geven komen er in de publieke sector per jaar 2.500 gehandicapten in dienst.
• Vanaf 2014 neemt het Rijk jaarlijks 100 trainees aan en komen er 4000 stageplekken bij de overheid. Bijzondere aandacht in het overheidspersoneelsbeleid is er verder voor gehandicapten, jongeren, vrouwen en medewerkers in lage loonschalen.

Ouderen, AOW en pensioen

• De AOW-leeftijd wordt stapsgewijs verhoogd naar 67 jaar om de AOW op langere termijn betaalbaar te houden. Het nieuwe wetsvoorstel waarin deze leeftijdsverhoging is uitgewerkt wordt in het voorjaar van 2014 bij de Tweede Kamer ingediend.
• Ouderen die nog een eigen huis hebben waar ze ook de financiële lasten van dragen, gelden per 2015 als niet-samenwonend. Hierdoor ontvangen zij de hogere AOW-uitkering voor alleenstaanden van 70%.
• Ouderen die in 2015 een huishoudentoeslag krijgen gaan er gemiddeld 25 euro per maand op achteruit. Ouderen met een hoog inkomen en een groot vermogen gaan er meer op achteruit. Ouderen met een laag inkomen blijven gelijk of gaan er zelfs op vooruit.
• Het kabinet stuurt nog in 2013 nieuwe pensioenregels in het zogenoemde Financieel Toetsingskader naar de Tweede Kamer. Hiermee worden twee pensioenregimes ingevoerd waartussen pensioenuitvoerders een keuze moeten maken: risicovoller met kans op meer rendement, of minder risico’s maar met lager rendement en een lagere pensioenopbrengst. In elk geval komt er meer pensioenrisico bij de pensioendeelnemers (werknemers en gepensioneerden) terecht.
• Het is vanaf 1 januari 2014 niet meer mogelijk om pensioen op te bouwen in een stamrecht-BV. Voor bestaande gevallen geldt dat zij per 1 januari 2014 vermogen uit stamrecht in één keer mogen uitkeren. Over dit vrijgekomen vermogen hoeft in 2014 slechts over 80% van het totale bedrag belasting te worden betaald.

Loon- en inkomstenbelasting

• Er komt geen inflatiecorrectie in de loon- en inkomstenbelasting. Gevolg is dat mensen eerder in een hogere schijf terechtkomen en dan dus meer belasting moeten afdragen.
• De crisisheffing voor werkgevers van 16% over topsalarissen boven 150.000 euro wordt toch nog een jaar verlengd (en was dus toch niet éénmalig, zoals beloofd).
• De maximale arbeidskorting wordt in vier jaar in totaal verhoogd met € 836. Voor 2014 bedraagt de verhoging € 374. Voor inkomens hoger dan 225% van het minimumloon wordt de arbeidskorting verder inkomensafhankelijk afgebouwd.
• De algemene heffingskorting wordt verhoogd met € 99. Voor inkomens boven € 20.000 wordt de algemene heffingskorting geleidelijk verlaagd met maximaal € 740 bij een inkomen vanaf € 58.000. De overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting wordt verder beperkt.
• De dubbele algemene heffingskorting in het referentieminimumloon wordt verder afgebouwd.
• De fiscale ouderenkortingen vervallen in 2015. In plaats daarvan krijgen ouderen een ‘kop’ op de zorgtoeslag.

Werkkostenregeling later ingevoerd

• De verplichte invoering van de Werkkostenregeling wordt een jaar opgeschoven naar 1 januari 2015. Tot die tijd kunnen werkgevers dus gebruik blijven maken van het bestaande regime van verstrekkingen en vergoedingen.

Vier procent bijtelling volledig elektrische auto's

• Volgend jaar zou het bijtellingspercentage voor volledig elektrische auto’s én oplaadbare plug-in hybrides (elektrisch met een benzinemotor) van 0 naar 7 procent gaan. Maar het kabinet gaat dit bijtellingstarief splitsen in een bijtellingstarief van 4 procent voor volledig elektrische auto's en een tarief van 7 procent voor de auto's met een CO2-uitstoot van 1 tot en met 49 g/km.

Verhouding overheid met bedrijven en burgers

• Vanaf 2017 kan iedereen zijn zaken met de overheid digitaal regelen. Iedereen krijgt dan een berichtenbox voor elektronische post van de overheid. Contact met de overheid verloopt dan met een zwaardere beveiliging via een speciale DigiD-kaart.
• Opnieuw belooft het kabinet minder regels en procedures. Zo kunnen burgers, bedrijven en werknemers in de publieke de komende jaren 2,5 miljard euro besparen.
• De overheid gaat klokkenluiders beter beschermen; zo nodig krijgen het adviespunt klokkenluiders en de onderzoeksraad integriteit overheid versterking.

Stimuleringsbeleid voor bedrijven

• Pensioenfondsen en verzekeraars gaan een groter deel van hun vermogen investeren in de Nederlandse economie. Daarom gaat het kabinet met deze partijen een ‘Nederlandse Investeringsinstelling’ opzetten. Deze instelling moet er voor zorgen dat de vormgeving en bundeling van investeringsprojecten zodanig is dat zij aantrekkelijk zijn voor pensioenfondsen en verzekeraars.
• Startende ondernemers krijgen betere toegang tot risicokapitaal om hun groeiplannen te kunnen financieren. Naast de ruimte die er nog is in bestaande garantieregelingen voor MKB-financiering komt 5 miljoen euro extra beschikbaar zodat het garantiepercentage voor kleinere leningen tijdelijk verder kan worden verhoogd.