De cao-lonen stegen in 2023 met 6,1 procent ten opzichte van 2022. Dat is bijna een verdubbeling vergeleken met het jaar ervoor, toen de lonen nog met 3,2 procent stegen. Deze cao-loonstijging is de grootste in ruim veertig jaar tijd. Werkgevers wijzen op de negatieve gevolgen hiervan, want zij stellen hierdoor investeringen uit, òòk investeringen in personeel.

In het laatste kwartaal van 2023 lagen de cao-lonen 6,9 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Al twee jaar achtereen is de cao-loonstijging elk kwartaal groter. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers. De lonen stijgen zo hard omdat werkgevers onder druk staan om hun werknemers te compenseren voor de hoge inflatie.

Volgens werkgeversvereniging AWVN lijken de loonsverhogingen misschien goed nieuws voor werknemers, maar dan alleen op de korte termijn. Want de nadruk op het maken van loonafspraken zet investeringen onder druk, óók investeringen in medewerkers.

Reële loonstijging voor heel 2023 toch negatief
Het CBS hanteert nu een andere manier om de prijsontwikkeling te berekenen voor het bepalen van de reële loonstijging. Deze wordt nu gebaseerd op daadwerkelijk betaalde energieprijzen.

Op basis van deze gegevens was de reële loonontwikkeling in de eerste drie kwartalen van 2023 negatief, ondanks de grote loonstijgingen in cao’s. Die lonen gingen weliswaar omhoog, maar stegen per saldo toch minder dan de prijzen. Alleen in het vierde kwartaal is die reële loonstijging positief. Maar de reële loonontwikkeling voor heel 2023 is negatief (-2,1 procent).

Grootste loonstijging bij overheid en vervoer
In 2023 stegen de lonen het meest bij de overheid, namelijk met 7,0 procent. Bij particuliere bedrijven en de gesubsidieerde instellingen namen de lonen toe met respectievelijk 5,9 en 5,5 procent.

Op het niveau van bedrijfstakken stegen de lonen in 2023 met 8,4 procent het meest in vervoer en opslag. Dit kwam vooral door de loonstijging in het beroepsgoederenvervoer; ook enkele cao’s in de luchtvaart, de havens en de pakketbezorging droegen bij aan dit resultaat. Ook in de bedrijfstak overige dienstverlening namen de cao-lonen harder toe dan in de meeste andere bedrijfstakken.

Werkgevers vrezen voor economische kracht
In het cao-overleg is te weinig aandacht voor de lange termijngevolgen, concludeert werkgeversvereniging AWVN in haar eindevaluatie. AWVN adviseert werkgevers over het arbeidsvoorwaardenpakket in cao’s. Vakbonden eisen op de korte termijn fors hogere lonen en dat zet investeringen, waaronder die in werknemers, onder druk. AWVN waarschuwt dat de nadruk op directe loonsverhogingen de arbeidsproductiviteit en economische kracht op termijn kunnen schaden.

AWVN berekent de cao-loonstijgingen in 2023 op gemiddeld 7,1% over 439 nieuwe cao's die 3,7 miljoen werknemers betreffen. Werkgevers moesten wel hogere lonen gaan betalen, omdat personeelstekorten aanhouden en werknemers tenminste hun koopkracht willen behouden.

Sfeer aan cao-tafel verhardt
De cao-onderhandelingen vonden plaats tegen een achtergrond van economische onzekerheid. Daarom zijn cao’s afgesproken met een kortere looptijd. Ook deden werkgevers vaker een definitief 'eindbod', nadat onderhandelingen met vakbonden waren vastgelopen. De looneisen van de vakbonden voor 2024 blijven hoog, waardoor de sfeer aan de onderhandelingstafels vast niet beter wordt.

AWVN benadrukt het belang van een toekomstgerichte visie, waarbij  werkgevers en vakbonden samen werken aan een op maat gemaakte benadering per bedrijf of sector. Naast loon, moet daarbij ook aandacht komen voor inzetbaarheid, gezondheid van werknemers, en het slimmer organiseren van het werk. Daardoor kan de arbeidsproductiviteit en het verdienvermogen van bedrijven hoger worden. Dat is een belangrijke voorwaarde voor de winstgevendheid van bedrijven én voor economische groei.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: