Werknemers zitten vol goede ideeën over hoe het werk beter kan. Maar veel mensen hebben een hekel aan verandering, ook managers. Ruim die knelpunten op en voer plannen echt uit.

Negen van de tien werknemers vindt zichzelf creatief. Ze staan open voor nieuwe ideeën en willen die graag toepassen in hun werk. Ondernemingen kunnen profiteren van die creativiteit, maar dat gebeurt lang niet altijd. Daardoor blijven goede ideeën te vaak steken in de organisatie en worden nooit uitgevoerd. Een mooie uitdaging voor HRM om daar verandering in aan te brengen.

Werknemers vinden dat creativiteit niet beloond wordt, blijkt uit een enquête van de Postbank eerder dit jaar. Van de 26.300 gepeilde bezoekers, vindt 59 procent dat creativiteit op het werk niet voldoende wordt beloond. 28 procent vindt van wel en 13 procent heeft geen mening. Creativiteit wordt dus niet in het bijzonder beloond, zo lijkt het.

We zullen het in Nederland steeds meer moeten hebben van ‘inspiratie dan van transpiratie’, denkt de Postbank. In het verleden was de economische groei mede gebaseerd op een groeiend aantal werknemers. In de toekomst kunnen we daar steeds minder op rekenen. Het gaat er dus om met de bestaande hoeveelheid werknemers zoveel mogelijk waarde te creëren.

Uit een onderzoek van het Amerikaanse Ipsos Public Affairs, blijkt dat 88 procent van de werknemers zichzelf creatief vindt. Driekwart zegt dat werkgevers die ideeënrijkdom zeker op prijs stelt, hoewel maar tweederde vindt dat creativiteit ook onderdeel uitmaakt van hun functie.

Open opstelling
Creativiteit betekent een open opstelling tegenover vernieuwingen. Een creatieve medewerker kan een organisatie helpen om een andere richting op te gaan dan normaal altijd gebeurt. Verandering leidt tot vernieuwing. Dat is niet alleen van belang voor kunstinstellingen, webdesigners of high-techbedrijven. Creativiteit is ook nodig in alle andere sectoren.

Sam Bacharach, directeur van het Institute for Workplace Studies, van Cornell University (New York), onderschrijft het belang van creativiteit. Probleem is wel dat medewerkers zowel creatief, als risicomijdend blijken te zijn.

Werknemers zitten vol goede ideeën over hoe het werk beter kan. Maar veel mensen hebben een hekel aan verandering, ook managers. Dan denken medewerkers: ‘ik wil best mijn creativiteit gebruiken, maar wat gebeurt er als ik fout zit?’ Ze zijn bang om een douw te krijgen van hun manager en houden hun ideeën dan maar voor zich. P&O moet zich daarom uitdrukkelijk bemoeien met het stimuleren van creativiteit, vindt Bacharach.

Klippen omzeilen
HR-adviseurs die hun organisatie tot bloei willen laten komen, moeten medewerkers inzicht geven in hoe ze hun ideeën kunnen verwezenlijken. Ze moeten daarbij leren om de klippen van de bedrijfscultuur te omzeilen, terwijl de organisatie ook mogelijkheden moet bieden om goede ideeën te verwelkomen.

Want het kenmerk van een creatieve organisatie is niet dat daar allerhande wilde ideeën worden geformuleerd en uitgeprobeerd. In een creatieve organisatie worden goede ideeën gewogen en ook daadwerkelijk tot uitvoering gebracht, aldus Bacharach.

HRM aan zet
Mensen met goede ideeën zijn er in overvloed, maar slechts weinigen hebben de capaciteiten om die ideeën ook tot uitvoering te brengen. Daarnaast worden mensen die wèl doorzetten, ook nog eens belemmerd door structuren in organisaties die -bedoeld of niet- werknemers ontmoedigen om nieuwe ideeën naar voren te brengen.

Daarom is HRM aan zet om medewerkers de weg te wijzen hoe ze ideeën door de organisatie kunnen loodsen. Daarnaast moeten ook belemmerende organisatiestructuren worden aangepast. Ook –misschien nog wel belangrijker- moet de bedrijfscultuur onder de loep worden genomen. Als het management niet open staat voor verandering en de meningen van medewerkers als ervaringsdeskundigen, ligt daar een taak voor de HR-afdeling om de bedrijfscultuur aan te pakken.

Als mensen vertellen dat ze ‘niet creatief zijn in hun werk’, zeggen ze eigenlijk dat ze geen mogelijkheid hebben om hun goede ideeën zichtbaar te maken in de organisatie, volgens Bacharach. Het stimuleren van vernieuwing en creativiteit, kan alleen als mensen de mogelijkheid hebben hun ideeën te toetsen in een organisatiecultuur waarin mensen niet worden afgerekend op fouten als ze nieuwe dingen uitproberen.

Daarom moet het stimuleren en uitvoeren van ideeën volgens Bacharach een deel zijn van de missie van HRM. ‘Want als HRM mensen niet creatiever en inventiever kan laten zijn in hun werk, wat is dan wel het doel van HRM?’, zo vraagt hij zich af.

Beloning en creativiteit
Hoewel briljante ideeën zich niet laten uitlokken door geld, stellen veel werknemers een extra beloning voor hun inspanningen wel op prijs. Dat hoeft niet altijd in de vorm van geld, maar kan ook door het creëren van een goede werksfeer of een gevarieerde functie-inhoud.

Door het ‘creatief bezig zijn’, ervaren werknemers meer arbeidsvreugde. Dat weegt uiteindelijk voor veel werknemers zwaarder dan geld.

Aandachtspunten voor HRM
Analyseer de bedrijfscultuur: mogen medewerkers fouten maken, is er een open cultuur met ruimte voor experiment en verandering, of werkt iedereen op basis van opdrachten van het management in strakke structuren? Is er een goed functionerende ondernemingsraad?

Ruimte voor ideeën: op welke manier kunnen medewerkers ideeën onder de aandacht brengen van beslissers in de organisatie? Wordt het personeel betrokken bij ontwikkeling van producten en diensten? Hebben medewerkers inbreng op de koers van de organisatie? Welke plaats krijgen opmerkingen en klachten van klanten in de organisatie?

Ruim belemmeringen op: is er contact tussen het hoogste management en de werkvloer? Worden ideeën alleen in ‘de lijn’ opgepakt, of werkt de organisatie ook met vernieuwingsprojecten? Denk ook aan een ideeëncommissie, een ideeënbus, of een andere structurele mogelijkheid om ideeën en suggesties naar boven te halen.

Opleidingen anders inzetten: maak ruimte in het opleidingsprogramma om medewerkers mondiger te maken over de inhoud van hun werk. Stimuleer vernieuwingsdrang en doorzettingskracht. Train managers in het creëren van een cultuur waarin fouten maken mag, mits er van geleerd wordt. Maak gebruik van werkvormen die creativiteit stimuleren, zoals brainstorm, vernieuwingsprojecten, klanttevredenheids-surveys, etc.

Beloning en werkinhoud: overweeg een innovatieprijs in te stellen voor het beste idee. Pas bijzondere beloning toe voor medewerkers die zich inzetten voor vernieuwing. Maak ruimte in het werkpakket van medewerkers voor vernieuwing en opleiding.

Beoordeling en functioneren: reken managers ook af op de mate van creativiteit en innovatie die zij weten te bereiken. Beoordeel medewerkers ook op competenties als creativiteit en doorzettingskracht.

Doorsturen: