04 februari 2022 00:00 Arbo

Iedereen een veilige en gezonde werkplek

De Arbowetgeving kent verplichtingen, maar ook mogelijkheden om arbozaken zelf op te pakken. Afspraken worden vastgelegd in een arbocatalogus, met normen en voorschriften over veilig en gezond werken.

Medewerkers die lekker in hun vel zitten, maken het verschil tussen een gemiddeld en een goed bedrijf. Iedereen heeft in Nederland recht op een gezonde en veilige werkplek. De werkgever en de werknemers zijn samen verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden. Dat vergt investeringen in tijd en geld. Maar de inzetbaarheid van medewerkers is beter en ze zullen zich minder snel ziek melden.

Arbowet

De Arbo-wet verplicht werkgevers om een arbeidsomstandighedenbeleid te voeren met als doel ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en beroepsziekten te voorkomen. Goed Arbo-beleid betaalt zich terug. Nu werkgevers verplicht zijn om bij ziekte het salaris in het tweede jaar door te betalen, is het lonend om het ziekteverzuim voor te blijven. En dat scheelt weer in de werkdruk en de sfeer in het bedrijf.

In de wet staan bepalingen waaraan werkgevers aandacht moeten besteden:

Organisatie van het werk en de Arbo-zorg in de organisatie
De eisen waaraan de inrichting van werkplekken moet voldoen
De voorwaarden waaronder werknemers met gevaarlijke stoffen mogen werken
Regels voor de lichamelijke belasting van werknemers
Eisen voor omgevingsfactoren, zoals lucht en geluid
Voorschriften voor persoonlijke beschermingsmiddelen
De regels voor keuringen ingeval van risicofuncties

De wetgever heeft bepaald dat werkgevers aan een paar belangrijke doelgroepen apart aandacht moeten besteden. Zo mogen jongeren niet zonder toezicht met gevaarlijke apparaten werken. Jongeren, thuiswerkers, zwangere werkneemsters en werkneemsters die borstvoeding geven, mogen ook niet werken met gevaarlijke stoffen.

Afspraken werkgevers en werknemers

Werkgevers en werknemers hebben de ruimte om per sector afspraken te maken over het arbobeleid. De Arbowet legt alleen een aantal doelvoorschriften vast. In de sector bepalen werkgevers en werknemers zelf hoe die doelen bereikt worden.

Werknemers- en werkgeversorganisaties maken sectorale maatwerkafspraken over de arbeidsomstandigheden. Deze afspraken worden vastgelegd in een arbocatalogus, die voor de hele sector geldt. In de arbocatalogus komen normen en voorschriften te staan over veilig en gezond werken, zoals die nu ook al staan in de Arbowet, het arbobesluit en de arboregeling.

Wijziging Arbowet sinds 2017

In 2017 is de Arbowet ingrijpend gewijzigd. Het gaat dan vooral om nieuwe verplichtingen over de bedrijfsgezondheidszorg en de positie van de preventiemedewerker en bedrijfsarts. De wet heeft gevolgen voor Arbocontracten en RI&E’s, die u aan moet passen op de nieuwe regels.

De positie van de werknemer is sterker geworden, want deze krijgt (weer) onbeperkt toegang tot de bedrijfsarts en heeft recht op een second opinion. Onze modellen en checklisten, houden hier nu rekening mee.

Eén van de belangrijke wijzigingen is dat organisaties sinds 1 juli 2018 een Basiscontract arbozorg moeten afsluiten met hun Arbodienstverleners. Dit basiscontract legt een bodem onder de arbozorg voor het personeel.

Constant verbeteren

De bedoeling van de Arbo-wet is dat werkgevers een constante verbeteringscyclus introduceren. Een soort kwaliteitssysteem, voor de uitvoering van het Arbobeleid. Die cyclus ziet er als volgt uit:

Risico's inventariseren
Plan van aanpak maken
Uitvoeren van maatregelen
Regels voor de lichamelijke belasting van werknemers
Eisen voor omgevingsfactoren, zoals lucht en geluid
Voorschriften voor persoonlijke beschermingsmiddelen
De regels voor keuringen ingeval van risicofuncties

Om de risico's goed in kaart te brengen, is elke werkgever verplicht om een Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) op te stellen. Dat kan de werkgever zelf doen, of dat uitbesteden aan een gecertificeerde Arbo-dienst of Arbodeskundige. De Arbo-dienst, of de deskundige, moet voor grotere bedrijven achteraf toetsen of de RI&E goed is uitgevoerd en de uitkomsten goedkeuren.

Voor bedrijven met 25 werknemers of minder geldt een lichter regime, waarbij zij zelf aan de hand van een checklist de RI&E kunnen uitvoeren. Als de checklist goed is toegepast, is geen toets van de Arbodienst, of deskundige, meer nodig. De checklisten zijn (per sector) op internet te vinden bij www.rie.nl.

Hiernaast moet iedere organisatie met medewerkers, beschikken over een preventiemedewerker. In bepaalde gevallen mag een werkgever deze taak zelf uitvoeren. In HR Tools & Extra's van Personeelsnet kunt u hier meer over lezen.

Arbodienst inschakelen

Organisaties kunnen arbodienstverlening inhuren, of eventueel zelf ter hand nemen. De wetgever stelt daar wel bepaalde eisen aan: zo blijft de verplichting bestaan om een bedrijfsarts in te schakelen voor de beoordeling of een medewerker arbeidsongeschikt is.

De werkgever kan een Arbo-dienst of een erkende arbodeskundige inschakelen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Zij kunnen hulp bieden voor -onder meer- de volgende expertisegebieden:
1. Het laten beoordelen en goedkeuren van de risico-inventarisatie en -evaluatie
2. Ondersteuning bij het ziekteverzuimbeleid
3. Het uitvoeren van periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek
4. Het uitvoeren van aanstellingskeuringen voor risico-functies
5. Het spreekuur van de bedrijfsarts voor de werknemers (dit is nog verplicht)

Arbo-diensten bieden verschillende pakketten aan. Meer uitgebreide pakketen omvatten bijvoorbeeld de inschakeling van een bedrijfsverpleegkundige, veiligheidskundigen, bedrijfsmaatschappelijk werk, arbeidskundigen en A&O-psychologen. De keuze voor een Arbo-dienst is niet gemakkelijk. Alle Arbo-diensten beloven een goede dienstverlening. Is de keuze eenmaal gemaakt, dan betekent dat in de meeste gevallen een relatie die voor enkele jaren wordt aangegaan.

Grotere bedrijven hebben soms een eigen Arbo-dienst. Deze moet net als de externe Arbo-diensten gecertificeerd zijn. Arbo-diensten krijgen een certificatie als zij voldoen aan een omvangrijk pakket met eisen voor wat betreft de deskundigheid.

Premie betalen voor zieke flexwerkers

De Wet Beperking Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid Vangnetters (BeZaVa) regelt dat werkgevers een gedifferentieerde premie afdragen voor ziektekosten van flexwerkers die in de Ziektewet of WIA komen. Dit heeft ook gevolgen voor het eigenrisicodragerschap voor de Ziektewet en de WGA. Flexwerkers die arbeidsongeschikt zijn bij ontslag, zorgen voor een hogere premieafdracht. Werkgevers worden zo gestimuleerd om ook aandacht te geven aan de werkomstandigheden van flexwerkers.

Meer informatie
In het dossier Arbo van HR Tools & Extra's vindt u handige hulpmiddelen en checklists voor het opzetten van uw arbobeleid.