‘Bedrijven moeten de lonen verhogen, want de overheid kan niet alleen de inflatie bestrijden’, vindt het kabinet dat gisteren bijeenkwam om de gevolgen van de geldontwaarding te bespreken. Maar veel bedrijven hebben al te maken met hogere arbeidskosten door het tekort aan personeel. Verder stelt de Nederlandsche Bank dat we moeten uitkijken met compenseren van oplopende kosten, omdat de inflatie daardoor juist erger kan worden.
Meer dan 10 procent inflatie, dat is een nachtmerriescenario voor het kabinet, maar helaas ook realiteit. De lonen gaan wel extra omhoog, maar werknemers houden met een loonstijging van 3 of 4 procent uiteindelijk nog steeds minder over aan het eind van de maand.
Looneisen vakbonden achteraf nog heel bescheiden
De prijzen stijgen nu zo hard, dat het niet bij te houden is voor de overlegpolder van ons land. Zo eisten de vakbonden een paar maanden geleden nog volledige prijscompensatie + 100 euro per maand erbij voor iedereen. Die looneis werd toen als ‘onaanvaardbaar’ terzijde geschoven door werkgevers, terwijl de inflatie toen ‘nog maar 6 procent’ betrof en geen 10 zoals nu.
Het idee om een vast bedrag aan loonsverhoging + een percentage op te nemen in de cao, vindt wel voorzichtig navolging. Hiervan profiteren werknemers in de lagere loonschalen extra, omdat een vast bedrag erbij voor hen procentueel een grotere stap omhoog betekent. Werkgevers willen verder afspraken maken in een Sociaal akkoord over hogere vergoedingen (bijvoorbeeld voor reiskosten en brandstofkosten), maar dan moet het kabinet die wel belastingvrij maken.
Kabinet wil hogere lonen, maar arbeidskosten stijgen al
Ondanks de Coronacrisis, de oorlog in Oekraïne, de oplopende gasprijzen en de enorme inflatie, gaat het veel bedrijven toch nog voor de wind. Het kabinet wil dat werkgevers daarom hogere lonen gaan betalen. Volgens minister van Gennip (SZW) vragen ‘uitzonderlijke tijden om uitzonderlijke maatregelen.’ Het kabinet wil samen met werkgevers zoeken naar een oplossing, omdat er ‘ruimte is om de salarissen te verhogen'.
Werkgevers wijzen erop dat de cao-lonen al stijgen. Bovendien lopen de arbeidskosten toch al sterk op, blijkt uit gegevens van het CBS. Want door de krapte op de arbeidsmarkt worden al hogere lonen betaald. Verder zijn werkgevers meer kosten kwijt voor de inhuur van vervangende werkkrachten die duurder zijn dan eigen personeel. Vooral in de landbouw, ICT en de Horeca stijgen de arbeidskosten, maar de trend is bij alle sectoren te zien.
Laat de lonen niet te veel stijgen aub
‘De prijzen kunnen nog langdurig hoog blijven, maar er komt ooit een eind aan de prijsstijgingen. Dan zal de inflatie weer afnemen, wat een dempend effect op de loongroei heeft,’ analyseert De Nederlandsche Bank (DNB). Het is weliswaar nu nog niet aan de orde, maar DNB waarschuwt nadrukkelijk wél voor het gevaar van een ‘loon-prijsspiraal’. Die kan ontstaan als hogere lonen in cao’s voor jaren de norm worden, terwijl de prijzen alweer dalen.
Dan bestaat het gevaar dat de hogere lonen de vraag aanjagen (en daardoor de prijzen van goederen en diensten gaan stijgen) en bedrijven meer arbeidskosten moeten maken (waardoor zij de prijzen van hun producten ook weer zullen verhogen). DNB waarschuwt voor het idee van Automatische prijscompensatie dat leeft binnen vakbond FNV. Hierdoor kan gevaar ontstaan van stagflatie: een gevaarlijk fenomeen waarbij de inflatie hoog blijft, terwijl de economie krimpt en er daardoor ontslagen vallen.