De rente staat laag, gepensioneerden leven langer en er komen steeds meer zelfstandigen die niet meesparen in een pensioenfonds. Hoe zorgen we er dan voor dat de huidige en toekomstige gepensioneerden een behoorlijk pensioen houden? Misschien door iedereen zijn eigen pensioenpotje te geven, waarbij risico’s nog wel gezamenlijk worden opgevangen, denkt de Sociaal Economische Raad (SER).

Werkgevers, kroonleden en vakbonden verkennen in de SER al jaren de problemen die onze pensioenen bedreigen. Eén van de varianten die erg interessant lijkt, is een persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling. De SER stelt in een verkennend rapport voor om de voor- en nadelen van dit pensioenmodel breed te bespreken

Eigen pensioenpotje, maar samen risico’s delen
Als we een persoonlijk pensioenvermogen zouden opbouwen waarbij we de risico’s nog wel delen, houden we de voordelen van het huidige pensioenstelsel, maar wel met een pensioencontract op basis van persoonlijk pensioenvermogen.

Daarbij kunnen alle deelnemers altijd zien hoeveel pensioen zij hebben opgebouwd. Ook is er meer mogelijkheid voor maatwerk, zonder dat de collectiviteit wordt losgelaten. De SER heeft onderzocht hoe risico’s kunnen worden gedeeld binnen een regeling op basis van persoonlijk pensioenvermogen.

Samen buffer opbouwen in goede tijden
Het voordeel van het delen van beleggingsrisico’s boven volledig individueel pensioen opbouwen is dat er een collectieve buffer komt, naast het persoonlijk pensioenvermogen. In goede tijden wordt de buffer gevuld: een deel van de opbrengsten van beleggingen gaat dan niet naar het persoonlijke pensioenvermogen, maar naar de buffer. Andersom: als de beleggingsrendementen laag zijn, kan het persoonlijk pensioenvermogen juist worden aangevuld vanuit de buffer.

Het delen van beleggingsrisico’s via de buffer leidt tot stabielere en ook hogere pensioenuitkomsten. Doordat deze buffer nooit negatief mag worden, kunnen risico's niet worden doorgeschoven naar toekomstige generaties. Omdat ook de financiële gevolgen worden opgevangen van gepensioneerden die steeds ouder worden, wordt het pensioen voor ouderen ook stabieler. Zo kan het beleggingsbeleid door maatwerk beter aansluiten bij de leeftijd van de deelnemer.

Compensatie nodig voor pensioendeelnemers
Als een keuze zou worden gemaakt voor deze pensioenvariant, moeten pensioenaanspraken uit de oude regeling worden omgezet in pensioenvermogen binnen de nieuwe regeling. De huidige manier van collectieve pensioenopbouw verdwijnt dan.

Bij deze dubbele overgang kunnen voor sommige groepen nadelige effecten ontstaan, vooral voor werkende 45-plussers. Voor een eerlijke verdeling van de lasten, moeten zij daar wel voor gecompenseerd worden. Dat kan bijvoorbeeld door een tijdelijke extra pensioenopbouw. Over de precieze invulling en financiering van een dergelijke overgangsregeling zijn bij eventuele invoering verdere afspraken nodig, ook tussen overheid en sociale partners.

MIS NIKS MEER: Alle HR-tools en modellen bij elkaar