Onbetaald overwerken is op de Nederlandse werkvloer aan de orde van de dag. Een ruime meerderheid (54%) van de werknemers maakt wekelijks overuren zonder daarvoor betaald te krijgen. Het gebrek aan waardering voor die extra inzet, kan werkgevers nog lelijk opbreken.

De situatie in ons land sluit aan bij het beeld in andere Europese landen, waar een nog iets hoger aandeel mensen onbetaald overwerkt (60%). Gemiddeld zeggen Europese werknemers bijna 5 uur per week (4u 47min) over te werken. Dat blijkt uit het onderzoek ‘The Workforce View’ van HR-dienstverlener ADP. Dat onderzocht hoe ruim 10.000 werknemers uit Europa, waaronder 1.400 Nederlanders, denken over actuele thema’s die spelen op de werkvloer en de toekomst van werk.

Meer werk, minder privé
Europese werknemers werken regelmatig buiten hun reguliere contracturen zonder daarvoor betaald te krijgen. Meer dan een kwart van de Europese werknemers (27%) werkt wekelijks tussen de zes en tien uur extra, in Nederland geldt dit voor één op de vijf. Nog eens 12% van de werknemers in Europa werkt zelfs meer dan tien uur over zonder vergoeding. In Nederland is er een vergelijkbaar aantal (10%) dat wekelijks meer dan tien uur onbetaald overwerkt.

De balans tussen werk en privé slaat dus regelmatig door richting werk. Het is bekend dat stress, lange werkweken en een hoge werkdruk de risico’s op een slechte fysieke én mentale gezondheid van werknemers flink verhogen. Overwerk hoeft op zichzelf niet per se schadelijk te zijn, zolang dit maar vrijwillig is en het zich beperkt tot een acceptabel aantal uren.

Overwerk door krappe arbeidsmarkt
“We zien een herkenbaar beeld terugkomen uit het onderzoek,” zegt Martijn Brand, algemeen directeur van ADP Nederland. “Het is bekend dat veel werkgevers worstelen met de krapte op de arbeidsmarkt. Dat werknemers daardoor soms langer door moeten werken, past in dat plaatje.”

Maar veel werkgevers belonen hun personeel niet voor het overwerk. Dit kan volgens Brand “mogelijk ten koste gaan van de motivatie van werknemers, zorgen voor een hoger risico op een burn-out en een verminderde arbeidsproductiviteit. Een situatie die voor zowel medewerkers als werkgevers onwenselijk is.”

In heel Europa komt overwerk voor
Medewerkers in het onderwijs werken het vaakst minimaal vijf uur per week onbetaald over (69% in de onderzochte Europese landen). In de sectoren IT & telecom en financiële dienstverlening worden de langste weken gemaakt. Respectievelijk 18% en 16% van het personeel in deze sectoren maakt wekelijks meer dan tien onbetaalde overuren.

Duitsers werken het vaakst over: 71% van alle medewerkers geeft aan dit regelmatig te doen. Ook in Spanje en het Verenigd Koninkrijk wordt vaak ‘gratis’ doorgewerkt buiten de contracturen. Bijna een kwart van de medewerkers in het Verenigd Koninkrijk geeft zelfs aan wekelijks meer dan tien onbetaalde overuren te maken - ruim twee keer zoveel als de andere onderzochte Europese landen. Lange werkweken komen ook vaak voor bij jongere werknemers: 17% van de 16 tot 24-jarigen geeft aan meer dan tien uur per week over te werken.

Zorg dat overwerk gewaardeerd wordt
De cijfers uit het onderzoek laten een brede ontwikkeling zien die vraagt om actie. “De economische groei en toenemende krapte op de arbeidsmarkt stelt werkgevers en hun medewerkers voor belangrijke uitdagingen. Hiervoor zullen zij samen een oplossing moeten vinden,” stelt Brand.

“Dat kan bijvoorbeeld door repeterend werk deels te automatiseren of te vereenvoudigen. Hierdoor kunnen werknemers zich focussen op hun toegevoegde waarde en werkgevers sturen op de kwaliteit van de output in plaats van gewerkte uren. Werk dat ertoe doet, zorgt daarnaast voor meer motivatie en betrokkenheid. Als overwerk toch echt nodig is, zorg dan dat dit gesignaleerd en gewaardeerd wordt. Uiteindelijk zijn gemotiveerde en gezonde medewerkers bepalend voor het succes van een organisatie.”

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: