27 november 2018 07:10 Personeelsbeleid Arbo Personeelsbeheer

Overzicht preventieakkoord voor HR: Rookruimtes moeten 2023 verdwijnen

Gezonder eten in bedrijfsrestaurants, vaker met de fiets naar het werk en het sluiten van rookruimtes op de werkplek. Dat zijn maatregelen uit het Nationaal Preventieakkoord waarmee werkgevers en werknemers de komende jaren te maken krijgen. Bedrijfsartsen en HR-professionals gaan beleid opstellen om de plannen in te voeren op de werkvloer. Personeelsnet las het akkoord en maakte het volgende overzicht.

We zijn zo druk en welvarend in Nederland, dat onze gezondheid er zo langzamerhand bij inschiet. We turen de hele dag op beeldschermen, laten machines het harde werk doen en huren anderen in om ons eten te maken (en thuis af te leveren). Als we niks doen, wordt Nederland alsmaar dikker en ongezonder.

Het Nationaal Preventieakkoord is het resultaat van overleg door tientallen maatschappelijke organisaties en de overheid. In het akkoord staan afspraken over de aanpak van roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik. Het is ondertekend door patiëntenorganisaties, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, gemeenten, sportverenigingen en -bonden, bedrijven en voedingsindustrie, maatschappelijke organisaties (waaronder werkgeversorganisaties) en de Rijksoverheid.

Overmatige overheidsbetutteling?
De meeste gezondheidswinst valt te halen bij mensen met een lage opleiding en een laag inkomen. Zij hebben vaker problemen met overgewicht, bewegen te weinig en eten ongezonder. Dat komt vaak door schulden, armoede en werkloosheid. Zij leven zeven jaar korter en voelen zich achttien jaar langer ongezond.

Alleen al een betaalde baan, kan hen daarom helpen om schulden op te lossen en gezonder te leven. Want door een baan neemt de levensverwachting toe met meer gezonde jaren, werken mensen langer door en geven hun kinderen zo ook meteen een betere start in hun leven. Een win-winsituatie, zou je denken. Maar het gevoel van overmatige overheidsbetutteling ligt natuurlijk wel op de loer.

Gezondere keuzes op het werk verder bevorderen
In het Nationaal Preventieakkoord staat een groslijst aan afspraken die ervoor moeten zorgen dat we gezonder worden door beter te eten, meer te bewegen en minder alcohol te drinken. De gedachte erachter is dat ‘slechte’ producten minder zichtbaar worden en ‘gezonde’ keuzen aantrekkelijker worden. Zo worden werknemers in bedrijfsrestaurants verleid om gezondere keuzes te maken. Ook gaan bedrijven mee aandacht besteden aan gezondheid en bewegen. Drank op recepties en bedrijfsfeestjes, wordt minder vanzelfsprekend. Op de fiets naar het werk, moet gestimuleerd worden.

Maar over gezonder leven en meer bewegen zijn er nog geen bindende afspraken en concrete plannen gemaakt. Want daar moeten werkgevers, vakbonden en het ministerie van SZW nog mee aan de slag. Wel hebben afzonderlijke bedrijven en sectoren beloofd werk te zullen maken van gezondere keuzes op het werk.

Rookbeleid maken, anders komt er een wet
Dat is anders voor de maatregelen tegen roken, want die zijn wel concreet. Roken in en om de werkplek wordt verder ontmoedigd, bijvoorbeeld door het opheffen van rookruimtes. Hier wordt ook de rol voor HR-professionals en bedrijfsartsen het meest duidelijk: zij moeten er het komende jaar voor zorgen dat er vanaf 2020 HR-beleid is ingevoerd om de organisatie rookvrij te krijgen.

Deze afspraken worden vastgelegd in een convenant met het bedrijfsleven, waarin het uitgangspunt is dat de rookruimten dicht zijn in 2023. Als over 3 jaar blijkt dat hiermee onvoldoende voortgang is geboekt, maakt de Staatssecretaris een wet om sluiting van rookruimten op het werk alsnog af te dwingen. De ambitie is dat in 2040 alle organisaties compleet rookvrij zijn. Dan mag er op het terrein en in de gebouwen dus door niemand meer worden gerookt. Stapsgewijs wordt zo toegewerkt naar volledig rookvrije organisaties.

Maatregelen tegen roken stap voor stap uitgebreid
Verschillende tussenstappen moeten roken steeds minder ‘normaal’ maken. Zo zijn rookvrije schoolterreinen vanaf 2020 verplicht en worden rookruimten in de horeca uiterlijk juli 2022 gesloten. Het rookverbod wordt vanaf 2020 bovendien uitgebreid voor de e-sigaret met en zonder nicotine.

In de zorg komen worden terreinen en gebouwen rookvrij. Het personeel maag daar ook niet meer roken. Zorgprofessionals en andere medewerkers in de zorg kunnen desgewenst worden ondersteund bij het stoppen met roken.

De doelstellingen voor een rookvrije organisatie

In het Nationaal Preventieakkoord zijn doelstellingen opgenomen voor het ontmoedigen van roken op het werk:

1. In 2020 zijn ten minste 10 van de top 100 grootste bedrijven in Nederland op weg naar een Rookvrije Generatie; zij hebben een rookvrij beleid voor de eigen werknemers, gebouwen en terreinen, inclusief stoppen-met-rokenondersteuning. Bedrijven die dat aangaat, beloven ook te stoppen met verkoop van tabaksproducten en doen geen investeringen meer in de tabaksindustrie.

2. In 2020 nemen bedrijfsartsen roken mee in elk contact, door roken te ontmoedigen en tools aan te bieden om te stoppen met roken.

3. Op 1 juli 2019 is het onderzoek afgerond hoe rijkskantoren in 2021 rookvrij kunnen worden gemaakt.

4. In 2020 hebben meer bedrijven een rookvrij beleid voor werknemers, gebouwen en terreinen.

5. In 2020 zijn ten minste 16 van de 20 grootste institutionele beleggers in Nederland gestopt met het investeren in de tabaksindustrie.

6. In 2020 zijn meer bedrijven gestopt met diensten en/of producten te leveren aan de tabaksindustrie.

Maatregelen van bedrijfsartsen tegen roken

Bedrijfsartsen zijn verenigd in de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde. Als medeondertekenaar van het akkoord gaan zij de volgende acties ondernemen:

1. De NVAB ontwikkelt een overzichtskaart voor bedrijfsartsen met materiaal gericht op het vergroten van de duurzame inzetbaarheid van werkenden door stoppen met roken:

Focus op de negatieve gevolgen van roken op de gezondheid en productiviteit. Speciale aandacht voor stapeling van risico’s, zoals bij organisaties waarbij de werkomgeving risico’s geeft op het ontwikkelen van een beroepslongaandoening.
Mogelijkheden ter verspreiding van kennis en innovatie op het gebied van roken, rookgedrag en rookvrije organisatie-initiatieven.
Roken meenemen in elk contact, zowel preventief (gezondheid screenend) als curatief (verzuimmanagement) met werknemers. De bedrijfsartsen gaan werknemers verleiden tot gedragsverandering. Ze gaan mensen mogelijk ook meer verwijzen naar specialistische zorg.