Het kan raar lopen in het leven: de aanstaande regeringscoalitie kondigt aan meer dan een vijfde van de rijksambtenarenbanen te gaan schrappen, terwijl de Rijksoverheid voor het vijfde jaar de ‘Meest Favoriete Werkgever’ van Nederland is. Vooral jongeren vinden de overheid een aantrekkelijke werkgever, omdat je daar unieke vaardigheden leert en maatschappelijk relevant werk doet. Gecombineerd met de mogelijkheid om flexibel (thuis) te werken, is de overheid een ware magneet voor de jongere doelgroep. Maar als de plannen van de aanstaande regering doorgaan, lijkt het waarschijnlijk dat een jarenlange vacaturestop voor rijksambtenaren aan de orde is en er nauwelijks meer nieuwe mensen worden aangenomen.

De Rijksoverheid is niet alleen de grootste werk- en opdrachtgever van Nederland, het is ook al 5 jaar de populairste, blijkt uit een nieuw rapport van Compagnon en Intelligence Group.
Maar boven de Haagse ministeries hangen donkere wolken en op de op de HR-afdelingen heerst nu beslist geen feeststemming.

Gemiddelde leeftijd rijksambtenaar omlaag
Het imago van de vergrijsde, wat stoffige Rijksambtenaar klopt in de praktijk steeds minder. De Rijksoverheid blijkt als werkgever onder allerlei doelgroepen steeds populairder, ook onder jongeren. Gevolg is dat de gemiddelde leeftijd van de Rijksambtenaar sinds 2015 is gedaald van 47,5 jaar naar 45,8 jaar (in 2022), terwijl in diezelfde tijd de gemiddelde leeftijd van de totale Nederlandse beroepsbevolking juist toenam, zo blijkt uit een nieuw rapport van Compagnon en Intelligence Group over 7 belangrijke HR- en arbeidsmarkttrends voor de Rijksoverheid.

Onder de ongeveer 140.000 werknemers van de Rijksoverheid nam ook het aantal vrouwen de laatste jaren sterk toe, van 44,3% in 2015 naar 49,1% in 2021. De Rijksoverheid blijkt ook een werkgever met steeds meer oog voor diversiteit: het aandeel werknemers met een niet-westerse migratieachtergrond steeg van 9,1% in 2015 naar 13,2% in 2021 (+45%).

Opleidingskansen dragen bij aan werkgeversimago
Belangrijke achtergrond van die toegenomen populariteit is onder andere dat veel mensen de Rijksoverheid niet alleen als een betrouwbare werkgever blijken te zien, maar ook als een goede opleider. Dat heeft overigens ook een nadeel, constateren de onderzoekers: de uitstroom neemt toe, doordat ook medewerkers van de Rijksoverheid steeds vaker benaderd worden in de huidige arbeidsmarkt om een overstap naar de profit sector te maken.

Werd in 2020 nog maar 26,6% van de Rijksambtenaren minimaal eens per kwartaal benaderd voor een andere baan, inmiddels is dit opgelopen tot zo’n 38,5%, nauwelijks minder dan het landelijk gemiddelde. Wat dat betreft zal het goed opgeleide ambtenaren waarschijnlijk snel lukken om elders aan het werk te gaan, zodra de bezuinigingsplannen realiteit worden.

Vacaturestop en inzetten op toekomstige vaardigheden
In het hoofdlijnenakkoord van de partijen die de nieuwe regering willen vormen, staat een bezuiniging van 1 miljard euro ingeboekt op de ministeries in Den Haag. Ruim 22 procent van de banen bij de rijksoverheid moet verdwijnen, een enorme opgave. Ook de externe inhuur moet significant omlaag. De meest voor de hand liggende eerste stap is vanzelfsprekend een algemene vacaturestop, zodat het ambtenarenapparaat alvast door natuurlijk verloop kleiner wordt. Dat is lang niet genoeg om de doelstelling te bereiken, dus zullen grote reorganisaties en, waarschijnlijk ook, ontslagrondes nodig zijn om de 22 procent personeelsreductie te bereiken.

Om toch nog enigszins aantrekkelijk te blijven als werkgever, kunnen de HR-managers bij de overheid de aanbevelingen van de onderzoekers misschien goed gebruiken. Zij adviseren de Rijksoverheid om vol in te zetten op total talent management, retentie (!) en de ontwikkeling van de zogeheten skills for the future als betrouwbaarheid, verantwoordelijkheid nemen, integriteit, nauwkeurigheid, en consistentie.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: