Nachtwerk trekt een wissel op de gezondheid van het personeel, maar een oplossing is niet één, twee, drie voorhanden. Een kort slaapje tijdens de dienst of een 'voorwaarts roterend rooster', helpen de klachten waarschijnlijk wel op korte termijn.

Ongeveer 16 procent van de Nederlandse beroepsbevolking werkt regelmatig tijdens de nachtelijke uren. Uit de wetenschappelijke literatuur komen signalen dat dit niet altijd gezond is. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat nachtwerk op de lange duur de kans op borstkanker verhoogt.

Onderzoek geeft nog geen uitsluitsel over welke preventieve maatregelen werknemers het beste kunnen beschermen, blijkt uit een advies van de Gezondheidsraad aan de minister van SZW.

Werkgevers moeten nachtwerk heroverwegen
De werkgever is verantwoordelijk voor optimale arbeidsomstandigheden voor het personeel. Nachtwerk verhoogt arbeidsrisco’s en dat mag alleen als daar goede gronden voor zijn.

De onderzoekers vinden dat werkgevers daarom kritischer zouden moeten bezien in hoeverre nachtwerk noodzakelijk is. Waar toch gewerkt moet worden tijdens nachtelijke uren is monitoring en follow-up van de gezondheid van deze werknemers van groot belang. 

Vier mogelijke oplossingsrichtingen
De Gezondheidsraad bespreekt in het advies vier mogelijke categorieën voor preventie:

1. aanpassen van het ploegendienstrooster,
2. beïnvloeden van de lichtblootstelling,
3. veranderen van gedrag en leefstijl,
4. innemen van (genees)middelen.

Voor de meeste van deze oplossingsrichtingen geldt, dat er nauwelijks onderbouwing is dat ze preventief kunnen helpen. De Gezondheidsraad vindt dat werkgevers daarom moeten oppassen met ongerichte experimenten, omdat niet duidelijk is of ze uiteindelijk goed of slecht uitwerken op de gezondheid van de medewerkers.

Oplossingen op de korte termijn
Voor de korte termijn, zijn er wel aanwijzingen dat een voorwaarts roterend rooster het meest gunstig is voor de alertheid en slaapkwaliteit. Ook lijkt het houden van een korte slaap tijdens de nachtdienst te kunnen helpen de slaperigheid te verminderen.

Maar de bewijskracht van het beschikbare onderzoek is niet sterk, waarschuwt de Gezondheidsraad. Want op basis van het beschikbare onderzoek is niet te zeggen wanneer het slaapje het beste kan plaatsvinden en hoelang het zou moeten duren. 

Onduidelijkheid over lange termijn
Voor wat betreft het voorkomen van klachten op de langere termijn is nog veel onduidelijk. Voor zowel het voorwaarts roterende rooster als het korte slaapje is niet bekend of deze ook op langere termijn effectief zijn. Evenmin is duidelijk of het voorkomen of verminderen van klachten als slaperigheid, slaapkwaliteit en vermoeidheid op korte termijn, ook de effecten die later kunnen optreden kunnen verminderen.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief