Verdeeldheid tussen vakbonden blijft opvallend.

De werkgeversorganisaties en vakbond FNV zijn opvallend positief over de kabinetsplannen voor 2009. CNV en MHP, de bonden die buiten het akkoord over het ontslagrecht zijn gehouden, zijn gematigd tot weinig enthousiast. De kabinetsplannen raken veel ouderen: gepensioneerd of nog niet, met of zonder werk. Ouderenbond ANBO is niet tevreden en kwalificeert de kabinetsplannen als een ‘kist met zure appelen voor senioren’.

Werkgevers, en vakbonden FNV en CNV, steunen de kabinetsplannen voor 2009 op hoofdlijnen. De verlaging van de WW-premies en het afzien van de verhoging van de BTW, krijgen de handen op elkaar. Ook de aandacht voor arbeidsparticipatie wordt positief beoordeeld.

Hieronder een overzicht van de eerste reacties.

Werkgevers: verstandige koers kabinet
De werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland ondersteunen de plannen voor 2009. De werkgevers vinden dat het kabinet ‘een goede koers vaart’ door de lasten voor ondernemingen en burgers te verlichten. Omdat de overheidsfinanciën ook in de plus blijven, is een snel antwoord mogelijk op de teruglopende economie.

De werkgevers denken dat er afspraken te maken zijn tussen kabinet en de sociale partners over een verstandig loonkostenbeleid en het aanpakken van de arbeidsmarkt. Het akkoord met de FNV en het kabinet over het ontslagrecht, zal dit gemakkelijker maken, voorspellen de werkgevers.

De lasten voor ondernemers gaan met een miljard euro omlaag door minder WW-premie en de lagere bijdrage aan de ziektekosten. Bovendien komt er nog eens een half miljard euro beschikbaar voor innovatie door ondernemingen. Het MKB-tarief in de winstbelasting gaat tot tevredenheid van de ondernemers over 2008 omlaag.

Kritiek is er ook: de werkgevers vinden dat de economie ‘uit de wurgende vergunningen- en regelcultuur’ moet worden bevrijd. Het afschaffen van de eerstedagmelding is maar een begin. Voor echt herstel van vertrouwen van ondernemers in de politiek, moet het mes aanzienlijk forser in de regel- en papierwinkels van de overheid.

FNV: aandacht voor ouderen en uitkeringsgerechtigden
In de begroting van het ministerie van SZW staan nog verschillende plannen over hervorming van de sociale zekerheid, naar aanleiding van het rapport van de Commissie Bakker. Die plannen zijn naar het oordeel van de FNV achterhaald. Dat komt omdat de bond onlangs afspraken heeft gemaakt over het ontslagrecht met werkgeversorganisatie VNO-NCW en het kabinet.

Of het door die afspraken komt is moeilijk te zeggen, maar de FNV is opvallend positief over de maatregelen die het kabinet neemt om de koopkracht te verbeteren en de arbeidsparticipatie te bevorderen. De grootste werknemersorganisatie van Nederland wil in het najaarsoverleg ook overleggen over maatregelen die de koopkracht voor alle groepen verbeteren.

Doordat de BTW-verhoging niet door gaat en de WW-premie voor werknemers waarschijnlijk wordt afgeschaft, zal de koopkrachtontwikkeling voor de meeste groepen positief zijn in 2009, denkt de FNV. Maar de bond vreest wel voor de inkomenspositie van kwetsbare groepen, zoals uitkeringsgerechtigden en sommige ouderen.

De FNV ziet de recente stijging van de arbeidsdeelname van vrouwen als een belangrijke doorbraak. De bond is dan ook tegen de verhoging van de ouderbijdrage in de kinderopvang.

CNV: looneis hangt af van afschaffing WW-premie
Het CNV is tevreden over de aandacht die het kabinet geeft aan koopkracht en banen. De vakbond is verheugd dat het kabinet de voorgenomen verhoging van de BTW niet laat doorgaan. Ook het CNV maakt zich zorgen over de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden.

Kritiek heeft het CNV op de koppeling van de verlaging van de WW premie aan loonmatiging. De vakbondsleden stellen de loonvraag vast op basis van de kabinetsplannen en niet omgekeerd, stelt het CNV. De looneis maakt het CNV daarom, net als de FNV, pas bekend als duidelijk is of het kabinet de WW-premie verlaagt. Naar verwachting is dat meteen na het Najaarsoverleg.

Het CNV verwacht meer ambitie van het kabinet om te voorkomen dat mensen werkloos worden. De bond wil dat werkgevers en werknemers samen ‘hun stinkende best doen’ om mensen aan nieuw werk te helpen. Dat kan bijvoorbeeld door de werkgever bij ontslag nog zes maanden WW te laten betalen, net zoals dat bij de succesvolle uitvoering van ziekteverzuim is gebeurd.

Het CNV heeft ook kritiek op het voornemen om in de kinderopvangregeling de gastouderopvang te ontmoedigen. Het CNV wil keuzevrijheid voor ouders behouden.

MHP: werkgeversbegroting en geheime afspraken
MHP, de vakbond voor middelbaar- en hoger personeel, denkt dat de middengroepen dit jaar en in 2009 niet zullen profiteren van het ‘zoet’, als de verlaging van de WW-premie niet doorgaat. Bovendien veegt het kabinet onder het tapijt dat het zuur van lastenverzwaringen in 2008 doorwerkt in 2009. Daardoor worden juist de middengroepen getroffen.

De Miljoenennota lijkt wel een 'werkgeversbegroting', vindt de MHP. Het kabinet deelt volgens de bond ‘bakken met geld’ uit aan werkgevers om ze te 'stimuleren werk te maken van arbeidsparticipatie, maar zonder enige conditionering’.

MHP verwijt het kabinet ook dat het in de afgelopen maanden ‘geheime’ afspraken heeft gemaakt met VNO-NCW en FNV over maximering van de ontslagvergoeding. Vooral de suggestie dat daarmee de aanbevelingen van de Commissie Bakker van tafel zijn, kan op weinig begrip rekenen van de MHP. De bond hoopt nog steeds op een ‘samenhangende en open visie op arbeidsparticipatie en een flexibele arbeidsmarkt’.

Ouderen: kabinetsplannen zijn zure appelen voor senioren
De vandaag gepresenteerde kabinetsplannen hebben voor een groot deel betrekking op de positie van ouderen. Ouderenbond ANBO vindt dat de senioren hiermee een ‘kist met zure appelen’ hebben gekregen.

De ANBO denkt niet dat het kabinet de belofte nakomt om fors meer oudere werkzoekenden aan een baan te helpen. Het kabinet wil weliswaar een bonus geven aan mensen die doorwerken vanaf 62 jaar, maar onderneemt te weinig om werkzoekende 50-plussers weer aan een baan te helpen. De ouderen zouden graag zien dat er meer aandacht komt voor de resultaten van re-integratiebureaus bij het plaatsen van werkzoekende 50-plussers.

Voor de ANBO is bovendien de noodzaak niet aangetoond, dat 65-plussers met een aanvullend pensioen van 18.000 euro vanaf 2011 moeten meebetalen aan de AOW. Niet fiscaliseren, maar nu echt geld storten in het AOW-fonds, vindt de ANBO.