Het ziekteverzuim is in Nederland fors gedaald, net als het aantal uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid. Maar ondanks allerlei ‘activerend beleid’, is het heel lastig om arbeidsongeschikten aan het werk te helpen.

Dat blijkt uit de publicatie ‘Belemmerd aan het werk. Trendrapportage ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en arbeidsdeelname personen met gezondheidsbeperkingen’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). UWV (kenniscentrum SBK) werkte ook mee aan de inhoud van dit rapport, evenals CBS en TNO.

Daling ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid
In de publicatie is te lezen dat het ziekteverzuim in Nederland daalde van 7,0 procent in 1990 naar 4,2 procent in 2010. Wel is het verzuim van vrouwen, laagopgeleiden en mensen met een vast contract relatief hoog. Opvallend is dat 55-plussers minder vaak verzuimen. Maar als ze verzuimen, duurt hun afwezigheid wegens verzuim wel langer dan bij jongeren.

Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen daalde van 950.000 in 2000 naar ruim 800.000 in 2010. De Nederlandse uitgaven aan arbeidsongeschiktheid behoren nog steeds tot de hoogste in Europa, namelijk 2 procent van het geld dat we in Nederland met zijn allen verdienen.

Re-integratie blijft lastig
Ondanks activerend arbeidsmarktbeleid, blijft het moeilijk om meer mensen met gezondheidsbeperkingen aan het werk te krijgen. De arbeidsdeelname van gedeeltelijk arbeidsongeschikten nam in de periode 2002-2010 iets af van 60 procent naar 57 procent. Dit komt ondermeer doordat de gemiddelde leeftijd steeg en ouderen minder kansen hebben op de arbeidsmarkt.

Mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn en geen werkgever (meer) hebben, komen moeilijk weer aan het werk. Begin 2010 bestond deze groep, die geen recht op een WIA-uitkering heeft, uit 100.000 personen.

Van de groep die voor de WIA werden gekeurd, had ruim de helft geen werkgever meer. Dat blijkt de re-integratie meer te belemmeren dan een lage opleiding, beperkte werkervaring of psychosociale problematiek.

Gezondheidsbeleving belangrijker dan ziekte
Werklozen die hun gezondheid als slecht of zeer slecht beleven, gaan veel minder vaak weer aan het werk dan mensen die zich goed gezond voelen. De beleving van de gezondheid blijkt ook voor mensen met beperkingen - de mensen met de echt zware beperkingen niet meegerekend - vaak meer van belang voor succesvolle re-integratie dan de eigenlijke aandoening.