In 2018 komt de slag om personeel echt op gang. Bedrijven investeren weer volop in personeel en medewerkers stellen steeds hogere eisen. Voor jou een ander, zeggen nu de werknemers tegen hun werkgever. Personeelslog ziet voor 2018 vijftien trends die HR-professionals handenvol werk bezorgen. Uit pure noodzaak besteedt HR volop aandacht aan individuele medewerkers, die weer in de watten gelegd mogen worden. HR is terug van nooit weggeweest.

In 2018 komt de slag om personeel echt op gang. Bedrijven investeren weer volop in personeel en medewerkers stellen steeds hogere eisen. Voor jou een ander, zeggen nu de werknemers tegen hun werkgever.
Personeelslog ziet voor 2018 vijftien trends die HR-professionals handenvol werk bezorgen. Uit pure noodzaak besteedt HR volop aandacht aan individuele medewerkers, die weer in de watten gelegd mogen worden. HR is terug van nooit weggeweest.

ECONOMIE: DE REM GAAT ERAF

1. Steeds hogere personeelstekorten
2018 wordt het derde, achtereenvolgende jaar waarin de economie groeit. De personeelstekorten nemen snel toe. Het zijn vooral de technische beroepen, ICT en zorg waarin de nood het hoogst zal zijn.
Ook andere sectoren zullen gaan merken dat het aanbod van goedgeschoolde werknemers snel afneemt. Al was het maar omdat steeds meer mensen met pensioen gaan.

2. De lonen gaan omhoog
De lonen gaan het komend jaar omhoog. Deze trend geldt niet alleen voor de sectoren die te kampen hebben met een personeelstekort.
In de eerste jaren na de crisis konden werkgevers nog weg komen met voorzichtige verbeteringen van de arbeidsvoorwaarden door te wijzen op de onzekere, internationale ontwikkelingen. De rem gaat er af. Daar zorgen de krapte aan personeel wel voor èn de publieke opinie die vindt dat na de magere jaren alle werknemers moeten profiteren van het economisch herstel.

3. De robot wordt onze beste vriend
De afgelopen jaren is veel gepraat over de gevaren die de robotisering meebrengt voor de werkgelegenheid, zelfs voor de mensheid. De droids zijn niet alleen in opmars, maar we hangen straks de vlag uit als ze komen. Want wie moet het werk doen als de personeelstekorten te hoog worden?
Zelfs werknemers gaan om robots vragen. Wie wil géén hulpje die het mogelijk maakt dat je op een gezonde manier langer kunt doorwerken? Een sterke assistent die er altijd is, die luistert en die niet zeurt.

Slimme werkgevers zullen robots op zo’n manier introduceren dat werknemers er voordeel van hebben. Bijvoorbeeld door te laten zien dat robots helpen de productiviteit omhoog te brengen, waardoor de winst omhoog gaat en de lonen kunnen blijven stijgen.

WERKGEVERS: PERSONEEL NIET LANGER KOSTENPOST, MAAR INVESTERING

4. Onzekerheid is niet langer het excuus voor voorzichtigheid
Het oude adagium is dat onzekerheid ervoor zorgt dat werkgevers voorzichtig zijn met loonsverhogingen en het in dienst nemen van vast personeel. Ook voor 2018 kunnen werkgevers zich verschuilen achter de onzekerheid. Zal de economische groei wel doorgaan? Spat de groei-bubbel niet snel uiteen? Welke gevolgen zal de Brexit hebben voor de Nederlandse economie? Zit het nieuwe kabinet, dat slechts een kleine meerderheid in het parlement heeft, de rit wel uit?

Deze onzekerheid is niet voldoende om de rem erop te houden. Want bedrijven willen volop profiteren van de huidige kansen om te groeien.

5. Werkgevers letten minder op de kleintjes
Waar dat nog niet is gebeurd, verschuiven werkgevers de focus van kostenbeheersing naar investeren in personeel. Ze moeten wel. Niet alleen bieden bedrijven en organisaties hogere salarissen, ze zullen ook steeds vaker vaste banen bieden. En daar waar dat echt niet kan, kiezen ze voor langere, tijdelijke contracten.

6. Hogere eisen aan werknemers
Om sneller te kunnen inspelen op de veranderingen in de markt, willen bedrijven minder interne hiërarchie. Met minder managers willen ze de veranderingen de baas blijven. Door teams en de medewerkers meer eigen verantwoordelijkheid te geven, kunnen ze sneller werken. Sommige bedrijven kiezen voor zelfsturende teams, andere leren medewerkers los te laten door agile te werken of te scrummen.
Een zelfsturend team, een scrumteam of een squad stelt hogere eisen aan medewerkers. Ze krijgen meer verantwoordelijkheid, moeten flexibeler zijn en goed kunnen samenwerken.

7. Flexibele schil verandert
Werkgevers zullen de grootte en de samenstelling van hun flexibele schil kritisch bekijken. Ze zoeken een nieuw evenwicht in de vele vormen van vaste en flexibele arbeid.
De tekorten op de arbeidsmarkt en het beleid van het nieuwe kabinet maken het aantrekkelijker om meer vast personeel in dienst te nemen, waardoor de flexibele schil kleiner kan worden. Het kabinet maakt ZZP-ers (minimum-uurloon), payrolling en andere vormen van flex duurder en daardoor minder aantrekkelijk.

Daarnaast zullen werkgevers het onmisbare, vaak goedopgeleide deel van hun flexibele schil beter aan zich willen binden. Soms in de vorm van een vast contract, maar als deze ZZP-ers en andere, tijdelijke medewerkers dit niet willen, gaan bedrijven nadrukkelijk in hen investeren, bijvoorbeeld met scholing.

8. HR-lasten nemen snel toe
Met de groei van de economie, groeien de HR-lasten mee. Met de klokkenluidersregeling in 2016 en de nieuwe Arbeidsomstandighedenwet in 2017 lopen bij bedrijven al vertrouwenspersonen in alle soorten en maten rond. Om wantoestanden te melden, om pesten tegen te gaan of om seksuele intimidatie te bestrijden.
Ook in 2018 stapelen nieuwe regels zich op. Vanaf 1 juli 2018 krijgen bedrijven te maken met nieuwe eisen die aan hen worden gesteld rond de Arbo-dienstverlening die ze afnemen. Bedrijfsartsen mogen hun gezicht weer laten zien op de werkvloer.
Daarnaast krijgen alle werkgevers te maken met de strenge eisen die de Europese privacy-richtlijn stelt. Zo mogen straks de personeelsdossiers worden geschoond en moeten grote bedrijven een privacy-functionaris aanstellen.

WERKENDEN: EISEN HUN DEEL

9. Werknemers stellen hogere eisen
De krapte op de arbeidsmarkt maakt dat werknemers hogere eisen kunnen stellen aan hun werkgever. Dat kan een vaste baan zijn, een hoger salaris of een dure opleiding. Ze willen het liefst alles tegelijk. Ze weten dat werkgevers zich niet meer kunnen veroorloven om ‘voor jou een ander’ te zeggen.
De echte, onmisbare specialisten willen alleen blijven als ZZP-er tegen een hoger tarief. En voor de andere werknemers geldt: als het bedrijf hen niet tegemoet komt, trekken ze verder.

10. Werknemers rijgen verschillende carrières aan elkaar
Nu we gewend raken aan het idee van langer doorwerken, denken werknemers bewuster na over hun loopbaan. Dat kan een eerste, tweede of zelfs een derde carrière zijn. Hoe kan ik op een leuke en gezonde manier mijn pensioen halen?
Een APK voor een loopbaan wordt net zo gewoon als een beurt voor een auto.

11. De kracht voor zelforganisatie
Met sociale media als Facebook en Whatsapp kunnen werknemers onderling goed communiceren en kunnen ze zich als sterke collectieven organiseren.
Op deze manier kunnen werknemers klagen, ideeën uitwisselen of gewoon roddelen. De bedrijfsleiding heeft hier geen zicht op en al helemaal geen grip. De eigen communicatiekanalen maken de bedrijfsmedia zoals intranet minder relevant.
Voor de behartiging van hun belangen hebben werknemers hun traditionele vertegenwoordigers als OR en vakbonden minder nodig. Zo hadden we in 2017 al een grote, spontane staking in het onderwijs waaraan de vakbonden nauwelijks te pas zijn gekomen.

HR-PROFESSIONALS: TERUG VAN NOOIT WEGGEWEEST

12. HR-analytics maakt belofte nog niet waar
Hoewel goeroes en opleiders ons anders doen geloven, maakt HR-analytics ook in 2018 haar belofte nog niet waar. Niet alleen waren de verwachtingen voor de korte termijn te hoog gespannen, bedrijven zijn er simpelweg nog niet aan toe. Zowel management als HR hebben te weinig affiniteit met data en begrijpen vaak niet de ongekende mogelijkheden die hen worden voorgespiegeld.
HR-analytics wordt daarmee niet waardeloos, maar zal langzamer dan verwacht de HR-burelen binnendringen.

13. Worstelen met de Europese privacy-richtlijn
25 mei wordt de grote dag voor privacy-ridders. Op deze datum gaat de nieuwe Europese privacy-richtlijn in. Voor de HR-professional wordt dit een dag om met angst en beven naar uit te zien, omdat de nieuwe richtlijn hoge eisen stelt aan de manier waarop personeelsgegevens worden verwerkt. Onduidelijk is nog hoe de richtlijn op de juiste manier moet worden ingevoerd.
Zeker is wel dat HR goed moet motiveren waarom en op welke grondslag personeelsgegevens worden bewaard en dat zij afspraken moet maken over wie toegang heeft tot welke informatie. Werknemers krijgen met de nieuwe privacyregels meer rechten om hun persoonlijke gegevens in te zien, te laten wijzigen of te verwijderen.

14. Personeelszorg komt weer terug
De zorg voor individuele medewerkers komt weer terug als taak van HR. Langzamerhand ontdekken bedrijven dat ze niet alles kunnen regelen via externe leveranciers met hun HR-portals. Aandacht voor individuele werknemers, ook van HR, kan helpen om goed personeel vast te houden. Bovendien weten medewerkers HR weer te vinden voor de ondersteuning die zij nodig hebben om regie over hun eigen loopbaan te nemen.

De #me too-discussie zorgt ervoor dat seksuele intimidatie en het arbeidsomstandigheden-beleid prominent terugkomt op de HR-agenda. Het negeren van signalen hierover van individuele medewerkers, kan de werkgever immers duur komen te staan.

15. HR weer helemaal terug
Het HR-vak is weer helemaal terug. Recruiters zijn hard nodig om nieuwe werknemers te verleiden om naar het bedrijf te komen. De andere HR-professionals zijn minstens zo belangrijk om goed opgeleide werknemers waarin al zoveel geïnvesteerd is, vast te houden. De focus ligt daarbij minder op vaste functies met in steen gebeitelde functiebeschrijvingen, maar méér op interessante takenpakketten die passen bij de ontwikkeling van de werknemer.

Ook in 2018 is er méér dan genoeg te doen.

Met medewerking van Hans de Zwager van Personeelsnet.

Doorsturen: