Om de arbeidskrapte te verlichten, kan het helpen als parttimers meer uren gaan werken. Maar een werkgever die dat vraagt, merkt dat bij veel deeltijdwerkers het beeld leeft dat meer werken nauwelijks loont. Want iedereen hoort wel verhalen dat een beetje extra bruto salaris, teniet kan worden gedaan door hogere belastingen en doordat toeslagen minder worden. Onlangs gaf Arjen Lubach daar in zijn Avondshow opmerkelijke voorbeelden van, waaruit dat ook zou blijken. Maar volgens deskundige Wieteke Graven ‘loont meer werken wel degelijk.’
Graven is oprichter en voorzitter van Het Potentieel Pakken. Dat is een onafhankelijke stichting die personeelstekorten aanpakt in sectoren zoals de zorg, het onderwijs en de kinderopvang. “Lubachs uitspraken zijn relevant,” aldus Graven, “maar het is belangrijk om ze te nuanceren. Hij zoomt in op individuele situaties in een minderheidsgroep, maar die gelden niet voor iedereen.”
Elke persoonlijke situatie is anders
Arjen Lubach stelde in De Avondshow het probleem van de hoge marginale druk in Nederland aan de kaak. Dat betekent dat mensen die meer gaan werken soms nauwelijks of zelfs minder overhouden, omdat ze minder toeslagen krijgen of meer belasting moeten betalen.
Maar in de meeste gevallen loont meer uren werken wel degelijk. Het is dus allereerst van belang dat werknemers goed uitzoeken wat meer werken voor hén betekent. Elke persoonlijke situatie is immers anders. "Bovendien heeft meer werken ook positieve implicaties voor pensioen en ontwikkelmogelijkheden," stelt Graven. "Maar daar gaat Lubach verder niet op in."
Onbedoelde effecten van toeslagen
Het Nederlandse toeslagensysteem is ingewikkeld en kan onbedoelde effecten hebben. Zo kan het zijn dat iemand die meer gaat werken er netto niet veel op vooruit gaat, of zelfs achteruit. Dat komt doordat de toeslagen afhankelijk zijn van het inkomen en het aantal uren dat iemand werkt.
Als iemand meer gaat verdienen, kan hij of zij minder of geen recht meer hebben op bijvoorbeeld huur- of zorgtoeslag of kindgebonden budget. Ook kan iemand in een hogere belastingschijf terechtkomen. Het zou daarom een goed idee zijn om het ingewikkelde belasting- en toeslagenstelsel te vereenvoudigen, “maar dat is een zaak van lange adem”, aldus Graven.
Uitzoeken wat meer werken oplevert
Daarom is het belangrijk om als werknemer zelf goed uit te zoeken wat meer werken oplevert, bijvoorbeeld met de WerkUrenBerekenaar, een gratis rekentool van Women Inc die laat zien hoeveel je netto overhoudt als je meer of minder gaat werken. Een belangrijke eerste stap, die vaak niet gezet wordt door medewerkers in bijvoorbeeld de zorg.
Uit onderzoek van de stichting HPP onder meer dan 4000 zorgmedewerkers, blijkt namelijk dat slechts één op de vijf (19 procent) van de medewerkers wel eens uitgezocht heeft wat meer werken financieel oplevert. Toch gelooft maar één op de drie (31 procent) dat meer werken financieel aantrekkelijk is. Er zijn dus nog heel wat (onterechte) overtuigingen die hier ook een rol spelen. De overheid zou daarom meer voorlichting moeten geven om het financieel bewustzijn van mensen te vergroten.