Meer vrijheid voor bedrijven bij aanpak arbeidsomstandigheden.

De verplichte inschakeling van een Arbo-dienst voor preventie en begeleiding gaat vervallen. In de toekomst mogen branches en bedrijven zelf beslissen hoe ze de preventie en begeleiding van ziekteverzuim regelen. Als vakbonden, ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging daarmee instemmen, mag een branche of bedrijf dat straks ook zelf doen of een andere partij hiervoor inschakelen. Het kabinet wil het mogelijk maken dat andere organisaties zoals verzekeraars, brancheorganisaties en reïntegratiebedrijven dit soort diensten aanbieden. Dit staat in het wetsvoorstel voor arbodienstverlening dat in oktober is ingediend bij de Tweede Kamer. Als het parlement voor het eind van het jaar met het wetsvoorstel instemt, wil staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de wet in laten gaan per 1 juli 2005.

Bedrijven krijgen de keuze om de arbodienstverlening aan te passen aan de omstandigheden en mogelijkheden van het bedrijf. Op die manier zou de betrokkenheid van bedrijven bij arbeidsomstandigheden groter worden. Als branches en ondernemingen geen gebruik maken van een arbodienst, moeten ze er wel voor zorgen dat de arbodienstverlening met voldoende kennis van zaken wordt aangepakt. Zo zal er altijd een contract moeten zijn met een bedrijfsarts voor begeleiding van ziekteverzuim. Ook worden eisen gesteld aan de deskundigheid van degene die de zogenoemde risico-inventarisatie en -evaluatie toetst.

Voor kleine bedrijven zijn de kosten van een toets door een arbodienst - of in de toekomst - deskundige naar verhouding hoog. Daarom mogen kleine bedrijven met minder dan tien werknemers in de toekomst werken met een standaard checklist voor de risico-inventarisatie en -evaluatie, als die in de CAO wordt vastgelegd. De verplichte toets van dit document mag dan achterwege blijven. Daarnaast hebben de arbodiensten een eenvoudigere (en dus goedkopere) toets afgesproken voor bedrijven met minder dan 26 werknemers die met zo'n standaard checklist werken. Bij de eenvoudige toets blijft bijvoorbeeld een bedrijfsbezoek in principe achterwege.

Verplicht gebruik van ‘deskundige werknemers’
Voor de P&O-afdeling ligt een interessante taak in het verschiet. Want bedrijven worden verplicht om meer gebruik te maken van deskundigheid in het bedrijf zelf bij de zorg voor goede arbeidsomstandigheden en het voorkomen van ziekteverzuim. In de toekomst moeten werkgevers zich laten bijstaan door één of meer deskundige werknemers die aandacht besteden aan veiligheid en gezondheid bij de dagelijkse werkzaamheden.

Bij kleinere bedrijven (met minder dan 15 werknemers) mag de deskundige ook de werkgever zijn. In de risico-inventarisatie en -evaluatie van het bedrijf moet staan hoe deskundig werknemers of de werkgever moeten zijn. Voor de toetsing van de risico-inventarisatie en -evaluatie mag een bedrijf in overleg met vertegenwoordigers van het personeel beargumenteerd afzien van 'eigen expertise' (bijvoorbeeld omdat het bedrijf te klein is). De Arbeidsinspectie kan toetsen of dat om de goede redenen is gebeurd. Het bedrijf zal dan wel deskundige ondersteuning van buiten het bedrijf moeten inhuren.