Nu het coronavirus (tijdelijk) voor minder besmettingen zorgt in Europa, is het weer toegestaan om naar het buitenland te reizen. Het is wel verstandig om werknemers te wijzen op de risico’s en de gevolgen van reizen tijdens de coronacrisis. Als vakantielanden tijdens het verblijf naar code oranje gaan, kunnen zij bijvoorbeeld vast komen te zitten. Bij terugkeer naar ons land moeten reizigers uit oranje en rode gebieden in quarantaine gaan. In sommige gevallen, kan de werkgever dan salaris inhouden.

Over het algemeen moet u als werkgever wel loon betalen als de werknemer geen arbeid kan verrichten. Maar dat ligt anders, wanneer de werknemer zelf bewust het risico heeft genomen dat hij niet kan komen werken. U moet dan als werkgever wel aannemelijk kunnen maken dat het risico bij de werknemer zelf ligt. De werknemer zal dan vakantiedagen moeten opnemen, of eventueel om onbetaald verlof moeten vragen als er geen vakantiedagen meer beschikbaar zijn. Eventueel kunt u (daarnaast) ook loon inhouden.

Reisadviezen van de overheid
De rijksoverheid geeft adviezen over het reizen naar verschillende vakantielanden. In Europa staan veel landen nu op ‘geel’. Op vakantie naar gele landen mag, maar de vakantieganger moet opletten en de coronamaatregelen hanteren die ter plekke gelden.

Reizen naar oranje landen mag alleen als de reis echt noodzakelijk is. Vakantie vieren in oranje landen, kan niet beschouwd worden als noodzakelijke reis. Reizen naar rode landen raadt de overheid af, omdat de situatie daar levensbedreigend kan zijn (meestal door andere oorzaken dan het coronavirus).

Werknemers vooraf informeren over gevolgen
De reisadviezen van de overheid zijn niet bindend, maar vaak keren verzekeraars niet uit wanneer mensen reizen naar oranje of rode gebieden. Wie terugkomt uit een oranje of rood land, wordt dringend geadviseerd 14 dagen in quarantaine te gaan. Omdat dit vooraf al bekend is, neemt de werknemer daarmee zelf het risico dat hij niet kan werken als hij in quarantaine moet. Als werkgever kunt u werknemers niet verbieden om naar bepaalde landen te reizen, maar u kunt hen wel informeren over de gevolgen als zij in het buitenland vast komen te zitten, of bij terugkomst in quarantaine moeten. In HR Tools & Extra's kunnen abonnees een voorbeeldbrief downloaden.

HANDIG: voorbeeldbrief vakantiebeleid tijdens coranacrisis

Overigens gaat het hier nu over reizen naar het buitenland, maar ook in Nederland zou er sprake kunnen zijn van regio’s die een negatief reisadvies krijgen. In theorie zou het dus kunnen gebeuren, dat een werknemer in Nederland vakantie viert en bij het vakantieadres een virusuitbraak is. Dan kan de veiligheidsregio plaatselijk quarantainemaatregelen invoeren of zelfs een lock-down. Dat maakt dan geen wezenlijk verschil met maatregelen die in het buitenland worden ingevoerd terwijl de werknemer daar op vakantie is.

Reizen naar landen met een oranje reisadvies
Als uw werknemers toch naar landen op vakantie gaan met een oranje of rood reisadvies, is het hun eigen verantwoordelijkheid om op tijd terug te zijn om de volledige quarantaine af te maken voordat ze weer aan het werk gaan. Als het vakantieland van uw werknemer voor vertrek al op oranje of rood stond, kunt u overwegen om tijdens de quarantaine geen loon door te betalen (tenzij de werknemer vanuit huis zijn werk kan doen en daar ook toe in staat is).

Als de kleurcode van het vakantieland tijdens het verblijf van uw werknemer wijzigt van groen of geel naar oranje of rood, moet u het loon wel doorbetalen, ook als de werknemer niet kan thuiswerken. Dit is zo, omdat reizen naar deze landen niet wordt ontraden en de codewisseling niet in de risicosfeer van de werknemer ligt.

Zorgplicht voor het personeel
Ook al is het privé, u mag de werknemer wel vragen waarheen hij op vakantie gaat, vanwege de zorgplicht die u heeft om overig personeel en klanten te beschermen.  U mag ook vragen wanneer de werknemer precies terugkeert in Nederland, vanwege de aan te houden quarantaineperiode. Het lijkt overigens niet verstandig om die gegevens op te slaan of anderszins te verwerken, omdat dit al snel in strijd kan zijn met de AVG.

Een heikel punt is wel, dat het antwoord negatieve gevolgen kan hebben voor de werknemer (omdat u wellicht loon wilt inhouden). In dat geval moet u zelf overwegen wat u belangrijker vindt. Want u kunt er zelf belang bij hebben dat de werknemer eerlijk is en in quarantaine gaat als hij uit een risicoland komt, omdat verspreiding van het virus binnen uw bedrijf ernstiger gevolgen kan hebben.

Loon inhouden mag niet zomaar
Het inhouden van loon is een zware straf. Het is daarom goed mogelijk dat een werknemer naar de rechter stapt om de inhouding aan te vechten. Er is nog geen jurisprudentie over hoe de rechter een loonsanctie beoordeelt tijdens deze coronacrisis. Het is daarom verstandig om werknemers vooraf schriftelijk te wijzen op de consequenties die er zijn als een werknemer op vakantie gaat naar gebieden die geel, oranje of rood zijn.

U kunt daarin beschrijven hoe u omgaat met werknemers die niet op het werk verschijnen door vertragingen, repatriëring en quarantaines. U vermeldt daarin ook dat u het reizen naar een oranje of rood gebied beschouwt als het bewust nemen van risico’s, waarop maatregelen kunnen volgen zoals vakantiedagen inleveren, onbetaald verlof opnemen of looninhouding.

Ziekmelding in geel en oranje gebied
Wanneer de werknemer onverhoopt ziek wordt tijdens zijn vakantie in een geel gebied, meldt hij zich ziek. Dan geldt de procedure zoals die normaal wordt gehanteerd bij ziekmelding tijdens verlof: de werknemer is met ziekteverlof en kan de vakantiedagen dat hij ziek is terugvragen. In het personeelshandboek of de cao kunnen specifieke regels staan voor deze situatie. Sommige werkgevers eisen bijvoorbeeld een artsenbriefje ter bevestiging van de ziekmelding.

Bij ziekmelding in een oranje gebied liggen de zaken wat anders. Wanneer de werknemer in een oranje gebied besmet raakt met het coronavirus, kan gesteld worden dat hij dit risico welbewust heeft genomen. U kunt dan overwegen om het loon in te houden tijdens de ziekte en quarantaineperiode na terugkomst. Als de werknemer zich wegens een andere oorzaak ziek meldt, lijkt inhouden van het loon lastiger.

Maar let op! De werknemer is nooit verplicht aan u te vertellen waarom hij zich ziek meldt. Bovendien mag u de reden van ziekmelding nooit registreren, ook niet als de werknemer die vrijwillig bij u meldt. Het verwerken van medische gegevens is voorbehouden aan de bedrijfsarts. U kunt de bedrijfsarts daarom wel vragen contact op te nemen met de zieke werknemer en om advies vragen over te nemen maatregelen.

CORONA EN HR: Handige HR-tools voor die nu mooi van pas komen

Doorsturen: