Steeds meer bedrijven in Nederland nemen actieve stappen om de man-vrouwverhouding in de (sub)top te verbeteren. Ruim vierduizend ondernemingen hebben gerapporteerd over hun genderbalans, meer dan voorheen. Iets meer vrouwen zitten in de raad van bestuur, maar minder vrouwen zijn nu commissaris. Per saldo is het aantal vrouwen in de (sub-)top wel toegenomen. Veel bedrijven werken daarvoor met streefcijfers en actieplannen, waarmee ze laten zien dat diversiteit op de agenda staat.

Volgens VNO-NCW-directeur Focco Vijselaar is er duidelijke vooruitgang, maar blijft een cultuuromslag een proces van lange adem. Vooral in sectoren waar van oudsher weinig vrouwen werken, is het een uitdaging om een meer evenwichtige verdeling te realiseren.

Opvallend is dat naast de grote bedrijven die verplicht bij de SER moeten rapporteren volgens de Wet Ingroeiquotum en streefcijfers, nog eens 600 bedrijven vrijwillig hun ambities en voortgang hebben gedeeld. Dit laat zien dat diversiteitsbeleid niet alleen vanuit regelgeving wordt opgelegd, maar dat steeds meer organisaties echt intrinsiek gemotiveerd zijn om werk te maken van een evenwichtige vertegenwoordiging.

Diversiteit hier een zaak van sociale partners
Volgens Vijselaar is het belangrijk dat bedrijven in Nederland zelf eigenaar blijven van hun diversiteitsbeleid. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar diversiteit en inclusie vergaand zijn gejuridiseerd en het beleid onder president Trump wordt teruggedraaid, ligt de focus in Nederland op een zelfstandige aanpak binnen bedrijven.

In Nederland tonen bedrijven hun commitment aan diversiteit intrinsiek, zonder dat er sprake is van opgelegde positieve discriminatie of juridische dwang. Vijselaar verwacht daarom niet dat Nederlandse bedrijven onder invloed van de Amerikaanse ontwikkelingen hun beleid zullen terugschroeven. Toch kan de veranderde situatie in de VS een uitdaging vormen voor Nederlandse bedrijven die daar actief zijn. In sommige gevallen heeft het gewijzigde beleid invloed op hun marktpositie en strategische keuzes.

Waarom investeren bedrijven in diversiteit?
Naast het maatschappelijk belang zijn er ook bedrijfseconomische voordelen verbonden aan een diverse (sub)top. Uit onderzoek blijkt dat bedrijven met een diverse leiding innovatiever en succesvoller zijn. Daarnaast is de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt een extra reden om diversiteit serieus te nemen. Door een inclusieve werkomgeving te creëren, kunnen bedrijven een breder talentenbestand aanspreken en beter inspelen op toekomstige personeelsbehoeften.

Toch is de vooruitgang niet overal even sterk. Uit de SER Scorecard 2025 (PDF) blijkt dat het aandeel vrouwen in besturen tussen 2022 en 2023 met 0,6 procentpunt is gestegen, terwijl het aandeel vrouwelijke commissarissen juist met 0,5 procentpunt daalde. Dit lijkt een trendbreuk, maar kan deels worden verklaard door het grotere aantal bedrijven dat dit jaar heeft gerapporteerd. Bij de bedrijven die vorig jaar ook al rapporteerden, is de stijging van het percentage vrouwelijke commissarissen wél doorgezet. Dit suggereert dat bedrijven die al langer bezig zijn met diversiteitsbeleid, hier ook daadwerkelijk vooruitgang in boeken.

Wet Ingroeiquotum en streefcijfers: een duwtje in de rug
Sinds 1 januari 2022 geldt de Wet Ingroeiquotum en streefcijfers, die bedrijven stimuleert om concrete stappen te zetten richting een meer evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen aan de top.

De wet kent drie hoofdonderdelen:

• Ingroeiquotum: Voor ongeveer 100 beursgenoteerde bedrijven geldt dat ten minste één derde van de raad van commissarissen uit vrouwen moet bestaan.
  
  
• Streefcijfers: Grote bedrijven (circa 6.000) moeten zelf ambitieuze en passende doelen stellen voor de m/v-verhouding in hun bestuur, raad van commissarissen en subtop.
  
  
• Rapportageplicht: Grote bedrijven moeten jaarlijks aan de SER rapporteren over hun voortgang en inspanningen.

De SER ondersteunt bedrijven die hier werk van willen maken en biedt via de SER Dataverkenner inzicht in de voortgang van verschillende ondernemingen. Bedrijven kunnen hier ook van elkaar leren en inspiratie opdoen.

Aandachtspunten voor HR
Voor HR-professionals en werkgevers betekent dit dat diversiteitsbeleid niet alleen een morele kwestie is, maar ook een strategische noodzaak. Organisaties die hier serieus werk van maken, profiteren van meer innovatiekracht, betere prestaties en een sterkere arbeidsmarktpositie.

Onderwerp	Stand van zaken
Meer bedrijven zetten stappen	4.000 bedrijven rapporteerden in 2023 over hun genderbalans, inclusief 600 vrijwillige deelnemers.
Cultuuromslag kost tijd	Sectoren met traditioneel weinig vrouwen lopen achter, maar maken wel plannen.
Nederlandse aanpak vs. VS	Bedrijven in Nederland behouden autonomie in diversiteitsbeleid, in tegenstelling tot de sterk gereguleerde VS.
Aandeel vrouwen in besturen groeit	Stijging van 0,6 procentpunt tussen 2022 en 2023.
Aandeel vrouwelijke commissarissen fluctueert	Daling van 0,5 procentpunt, maar bedrijven met bestaand diversiteitsbeleid laten wél groei zien.
Wet Ingroeiquotum stimuleert verandering	100 beursgenoteerde bedrijven hebben een verplichte quotumregeling, 6.000 bedrijven stellen eigen doelen en rapporteren hierover.

Richtlijn gelijke beloning: Uitleg en actieplan voor HR