10 juli 2023 14:21 Arbo Ziekteverzuim en re-integratie Personeelsbeleid HR-vakgebied

Ongekend hoog verzuim in 2023: dit kan de HR-adviseur er aan doen

Het verzuim als gevolg van psychische klachten in Nederland neemt een steeds prominentere plaats in. Het verzuimcijfer daalt wel iets, maar HR moet verder kijken dan dat. Want er melden zich weliswaar minder mensen ziek, maar de mensen die ziek zijn, zijn ook veel langer ziek. Doordat zieke collega’s langer afwezig zijn, legt dit een enorme druk op de werknemers die nog wel op de werkvloer aanwezig zijn.

Uit cijfers van het eerste kwartaal van 2023 blijkt dat meer dan 26% van de totale verzuimdagen gerelateerd is aan psychische problemen. Arbodienst Arbo Unie waarschuwt dat als deze trend doorzet, in 2030 meer dan een derde van de werknemers stressgerelateerde problemen kan ondervinden. Voor HR-adviseurs is dit absoluut een trend om nauwlettend in de gaten te houden.

Verzuimduur neemt verontrustend toe
Naast het toenemende percentage psychisch verzuim, duren de afwezigheidsperiodes door deze klachten ook langer: gemiddeld wel 10 dagen meer dan vijf jaar geleden. Deze problematiek is te zien bij alle leeftijdsgroepen, maar is het meest opvallend in de groep van 25 tot 45 jaar.

Het totale verzuim is ook verontrustend. Het eerste kwartaal van 2023 noteert het hoogste aantal verzuimdagen van de afgelopen vijf jaar, ondanks mediaberichten die suggereren dat het ziekteverzuim in 2023 in alle sectoren is gedaald ten opzichte van datzelfde kwartaal in 2022. Er zijn dus minder mensen ziek, maar zij die ziek zijn, zijn langer ziek.

Personeelstekorten maken het verzuim erger
Onder jongeren tot 25 jaar is een aanzienlijke stijging van het psychisch verzuim te zien, wat zorgen baart voor veel werkgevers. Dit kan bijvoorbeeld komen door de druk van sociale media, het snel labelen van klachten als psychische problemen, maar ook het gebrek aan ondersteuning op de werkplek als gevolg van personeelstekorten. Het laatste is vooral zichtbaar in de zorgsector, waar jongeren vaak in het diepe worden gegooid zonder voldoende begeleiding.

De personeelstekorten dragen ook op een andere manier bij aan de toename van psychisch verzuim, omdat de druk op bestaande werknemers toeneemt. Dit heeft zelfs al geleid tot situaties waarin werknemers geen verlof kunnen nemen, of waarin bepaald werk niet meer wordt uitgevoerd. Deze problemen verergeren door de verlengde afwezigheid van zieke werknemers, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.

Rol van HR bij beheersing van verzuim
Als HR-adviseur kunt u bijdragen aan het verlagen van het psychisch verzuim. U kunt beginnen met het aanpakken van immateriële oorzaken, zoals een negatieve werksfeer. Probeer werknemers te herinneren aan hun talenten en vaardigheden, en geef hun meer vertrouwen en vrijheid. Minder controle en meer erkenning en waardering, vooral in tijden van krapte, kunnen een wereld van verschil maken.

WAT KAN HR DOEN AAN HET TOENEMEND VERZUIM?

Toename van psychisch verzuim: Het verzuim door psychische klachten neemt toe en verwacht wordt dat deze trend zich zal voortzetten.
HR-adviseurs moeten zich bewust zijn van deze ontwikkeling en proactieve maatregelen nemen om psychische gezondheidsproblemen op de werkplek te voorkomen en te beheren.

Bijvoorbeeld: bevorder een goede werksfeer, geef medewerkers voldoende invloed op hun takenpakket en werkrooster, maak hybride werken mogelijk evenals glijdende werktijden. Als u flexibiliteit verwacht van het personeel, moet u zich ook flexibel tonen!

Langer verzuim: Niet alleen het aantal gevallen van psychisch verzuim neemt toe, maar deze werknemers zijn ook langer afwezig dan voorheen. Dit betekent dat HR-adviseurs moeten werken aan strategieën voor re-integratie die specifiek gericht zijn op psychisch verzuim.

Heb oog voor werkdruk en collegialiteit op het werk. Organiseer zelfhulp op het werk en zorg voor een luisterend oor, het liefst van een oprechte leidinggevende.

Psychisch verzuim onder jongeren: Er is een aanzienlijke toename van psychisch verzuim onder jongeren tot 25 jaar. HR-adviseurs moeten zich bewust zijn van de specifieke uitdagingen die deze leeftijdsgroep op de werkplek kan ondervinden en gerichte ondersteuning bieden.

Deze groep lijkt soms heel zelfstandig, maar is zeker ook gebaat bij begeleiding en coaching. Zorg voor een laagdrempelig klankbord. U mag daarbij best opbouwend kritisch zijn, maar spreek vooral ook waardering uit voor zaken die goed gaan.

Gevolgen van personeelstekorten: Personeelstekorten leiden tot meer druk op bestaande werknemers, wat bijdraagt aan de toename van psychisch verzuim. HR-adviseurs moeten nadenken over strategieën om deze druk te verminderen en tegelijkertijd te zorgen voor voldoende personeel.

Deel taken anders in en wees flexibel met roosters en thuiswerken. Organiseer 'extra handjes' en zet die op de juiste plek in. Overleg met het personeel waar zij de meeste behoefte aan ondersteuning hebben. Als de werkdruk te groot wordt, moeten taken in samenspraak worden geschrapt.

Verbetering van de werksfeer: Het verbeteren van de werksfeer kan helpen om het psychisch verzuim te verminderen.

HR-adviseurs kunnen werken aan het bevorderen van een cultuur van vertrouwen, erkenning en waardering op de werkplek. Het creëren van een omgeving waarin werknemers zich gewaardeerd en ondersteund voelen, kan bijdragen aan hun psychische welzijn en het verzuim verminderen.